5.5 De wereld na 1993 2022-2023

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

5.5 - De wereld na 1993

Leervragen 5.5

1. Hoe veranderen de machtsverhoudingen door het einde van de Koude Oorlog?
2. Hoe is de EU georganiseerd en welke invloed heeft zij in lidstaten?
3. Welke gevolgen heeft de Europese samenwerking voor Nederlanders? 

Europese Unie

1993 --> Europese Unie ipv de EG

= Samenwerkingsverband van 12 Europese landen met een gemeenschappelijke markt

Vrij verkeer van personen + goederen + diensten

• Er ontstond één interne, Europese markt (= vrij handelen)
• Open grenzen --> werknemers mogen in alle landen van de EU werken
• 2002 --> invoering EURO

Eisen toetreding EU

Veel economische voordelen
Eisen om toe te treden:

• Vrijemarkteconomie
• Democratisch zijn
• Minderheden mogen niet onderdrukt worden

2013 --> 28 lidstaten in de Europese Unie. 

2020 --> Brexit, weer terug naar 27 lidstaten

De 27 lidstaten van de EU

Waakhond voor het rechtsstatelijke karakter van de lidstaten

-stabiele democratie

-rechtsstaat + mensenrechten

-wetten EU overnemen       etc.

Wereldhandel

1990-2005 --> sterke toename wereldhandel door:

• verbeterde transport van grondstoffen en producten
• ontstaan nieuwe media (= internet, e-mail, smartphones)
• Globalisering (= economie is wereldwijd verbonden met elkaar)

Globalisering: internationale uitwisseling van mensen, goederen, geld, en informatie (zoals kennis en cultuur). Deze wereldwijde integratie heeft gezorgd voor onderlinge relaties tussen gebieden. 

Terrorisme

Vanaf jaren 80 --> moslimfundamentalisten in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Afghanistan krijgen steeds meer invloed:

• vinden dat iedereen moet leven volgens hun strenge ideeën van de islam.
• hebben kritiek op Westerse manier van leven
• internationaal terrorisme (= terroristen plegen overal ter wereld aanslagen) 

Terrorisme

Voorbeelden:

11 september 2001 (9/11) (Twin Towers Amerika)

2004 (Madrid) 

2005 (metro Londen)

2015 Parijs (Charlie Hebdo)

2016 (Metro Brussel)

Het bestuur van Europa

De Raad van Ministers

• Heeft de meeste macht
• Bestaat uit ministers van verschillende EU landen
• Nemen alle belangrijke beslissingen binnen de EU

De Europese Commissie

• Regering van EU
• Heeft toch niet zo veel macht
• Doet voorstellen + controleert of EU-leden zich aan afspraken houden

Het bestuur van Europa

Het Europees Parlement

• Volksvertegenwoordiging van de EU > wordt gekozen door EU burgers.
• Geeft advies, voorstellen mogen veranderen en beslist soms mee
• Kan besluiten van de Raad van Ministers niet tegenhouden

Kritiek op EU

Begin 21e eeuw --> burgers krijgen steeds meer moeite met invloed EU op hun leven

Grote kritiekmomenten

• Crisis 2008
• Vluchtelingencrisis

Populisme

= Politiek waarbij mensen vinden dat er eenvoudige oplossingen zijn voor grote maatschappelijke problemen die het volk bezighouden.

Aanhangers populisme

• Aanhangers zijn bang dat de eigen nationale cultuur verdwijnt. Geven de EU daar de schuld van.
• Voorstanders van referendum (= volksraadpleging over wetten/maatregelen)

Extra filmpjes bij 5.5