11.2 Verteringsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

11.2 Verteringsstelsel 

Doel 11.2

Je leert wat de functie is van de organen van je verteringsstelsel

Je leert wat de rol van je darmflora is

Begrippen 11.2

darmflora, probiotica, prebiotica, vertering, mechanische verkleining, speekselklieren, amylase, eiwitten, peristaltische bewegingen, pepsinogeen, peptase, maagportier, gal, darmplooien, villi, microvilli

Wat weet je nog?

Maak de volgende quizvragen.

Wat is vertering?

1. Energie in voedingsstoffen gebruiken om te bewegen.
2. Voedingsstoffen gebruiken om cellen te bouwen.
3. Voedingsstoffen klein maken zodat ze in het bloed kunnen worden opgenomen.
4. Voedingsstoffen opnemen in het bloed.

BINAS 82E
Welke organen zijn betrokken bij de koolhydraatvertering?

1. de maag, alvleesklier en lever
2. de maag, alvleesklier en dunne darm
3. de speekselklieren, alvleesklier en dunne darm
4. alvleesklier en speekselklieren

Een taak van de maag is ....

1. Zetmeelvertering
2. vetvertering
3. eiwitvertering
4. vitaminevertering

De lever maakt gal. Gal is belangrijk voor ..

1. eiwitvertering
2. vetvertering
3. koolhydraatvertering
4. vitaminevertering

Opdracht

Bestudeer 11.2 en maak een overzicht (samenvatting/leerdoelenlijst/mindmap)

ahv de leervragen op de volgende dia's

Bij de volgende dia kan je een filmpje over het ontleden verteringsstelsel bekijken.

Welke van de deelvragen wil je nog bespreken/ verder uitzoeken?

Opdracht

Maak 11.2

Heb je behoefte aan een overzicht per onderdeel van het verteringsstelsel, bekijk dan ook de volgende dia's (niet verplicht)

Mondholte - gebit

Nodig voor het fijnmalen van je voedsel.

Gebit is aangepast aan dieet

Fijnmalen is nodig zodat enzymen beter je voedsel kunnen afbreken.

Mechanische vertering

 

Gebit - oppervlaktevergroting

Mondholte

Speekselklieren maken speeksel (BINAS 82F):

Slijm: vergemakkelijkt het slikken

Amylase: breekt zetmeel (amylose) af

Eiwitten die veel mondbacteriën en schimmels doden

Slikken

- Huig sluit neusholte af

- Strottenklepje sluit luchtpijp af

Peristaltische bewegingen

Lengte- en kringspieren zorgen ervoor dat het voedsel door de slokdarm, maag en darmen gaat.       

      

Ballaststoffen (voedingsvezels) helpen hierbij.                                                                                                     

Hoe bewegen je darmen een voedselbrok door het verteringskanaal?

1. kringspieren erachter trekken samen, lengtespieren ervoor ontspannen
2. kringspieren erachter trekken samen, lengtespieren ervoor trekken ook samen
3. kringspieren ervoor trekken samen, lengtespieren ervoor ontspannen
4. kringspieren ervoor trekken samen, lengtespieren ervoor trekken ook samen

Maag

Maagsapklieren maken maagsap (BINAS82F):

Zoutzuur: lage pH (1,5 - 3,5). Eiwitten zwellen op, bacteriën gedoodt. 

Pesinogeen (inactief enzym), bij lage pH wordt hieruit peptase/ pepsine gevormd: enzym breekt eiwitten af tot polypeptiden

Slijm: beschermt de maagwand tegen het zuur én tegen de werking van peptase

Exocriene klier (opening naar buiten)

Maag

Maagportier: kringspier naar de darmen.

Sluit als de zuurgraad in de 12 vingerige darm te hoog wordt (te zuur), opent weer als de zuurgraad gedaald is: regelt op die manier dat er steeds een klein stukje voedsel de maag verlaat.

12 vingerige darm (eerste deel dunne darm)

Afvoergang van galblaas (galbuis)

In de lever wordt gal gemaakt en dit wordt in de galblaas opgeslagen (via de galgang).

Gal emulgeert vetten

Emulgeren

EMULGEREN IS NIET VERTEREN!!!!!!

12 vingerige darm (eerste deel dunne darm)

Afvoergang van alvleesklier

In de alvleesklier wordt 

alvleessap gemaakt:

Enzymen amylase (amylose), tryptase (eiwitten) en lipase (vetten), HCO3^-

Dunne darm

Darmsapklieren maken darmsap:

Enzymen die koolhydraten, vetten, eiwitten, DNA en RNA afbreken.

Hierna is de vertering klaar!

Nu nog opnemen in het bloed…..

Dunne darm

Resorptie

Opname van voedingsstoffen en water in het bloed

Vraag: hoeveel celmembranen moet een voedingsstof passeren voordat het in het bloed komt?

Voedingsstoffen: met name in de dunne darm

Water: met name in de dikke darm

Dikke darm

• Opname van water
• Woonplaats van darmflora

Bacteriën die cellulose kunnen verteren maken glucose: dit wordt ook nog in de dikke darm geresorbeerd.

Tussen dunne en dikke darm: blinde darm (bacterie-opslag) met appendix (afweer)

Blinde darm

Darmflora

Goede bacterien in de dikke darm.

• verteren onverteerbare plantaardige stoffen
• Voorkomen vestiging van slechte bacterien

Blinde darm: ' opslag ' van je darmflora

Darmflora van moeder -> kind tijdens geboorte

Darmflora

Probiotica: voedingsmiddelen met goede bacterien die (deels) het verteringsstelsel overleven

Prebiotica: voedingsmiddelen die dienen als voedsel voor de darmflora.

Door je voeding kun je de samenstelling van je darmflora veranderen/ verbeteren.

Endeldarm en anus

• Endeldarm is de opslag van uitwerpselen, als deze vol is volgt ontslasting
• Anus is de kringspier aan het einde van het darmkanaal, deze sluit de endeldarm af

Doel 11.2

Je hebt geleerd wat de functie is van de organen van je verteringsstelsel

Je hebt geleerd wat de rol van je darmflora is