17.3 Het maken van polypeptideketens 6V 2324

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 17.3 Het maken van een polypeptideketen

Transcriptie en translatie

Bedenk zelf een basevolgorde van een gen, begin met TAC.

Maak ook de complementaire streng.

Vermeld ook de 3` en 5` kant.

Vervolgens vertaal je het DNA naar RNA.

Vertaal zelf je RNA naar een aminozuurketen/ polypeptideketen.

Check de juiste BINAS tabellen!

Doel 17.3

☐ Je kunt beschrijven hoe een cel de informatie uit DNA omzet naar eiwitten.

Transcriptie

RNA polymerase bindt aan een promotor

Transcriptie

De promotor wordt herkend door RNA polymerase door speciale nucleotidevolgorde: 3’-TATAAA-5’ (TATA-box)

Transcriptie

RNA polymerase bouwt steeds een nieuwe nucleotide aan en zo ontstaat een nieuwe RNA streng.

RNA transcriptie

Nucleotide van DNA en RNA is vegelijkbaar maar niet hetzelfde.

Transcriptie

RNA polymerase bouwt steeds een nieuwe nucleotide aan en zo ontstaat een nieuwe RNA streng.

Transcriptie

Oriëntatie: RNA polymerase loopt over het DNA molecuul van 3' naar 5'. Het nieuwe RNA molecuul wordt gebouwd van 5' naar 3'.

Transcriptie

De transciptie eindigt ná het daadwerkelijke gen bij 3’- TTATTT-5’ (eindsignaal)

Transcriptie

RNA polymerase koppelt af => pre mRNA is ontstaan.

RNA splicing

Genen (DNA) bevatten introns (niet coderende delen) en exons (wél coderende delen)

RNA splicing

Het pre mRNA dat ontstaat bevat dezelfde introns en exons

RNA splicing

De introns moeten uit het RNA geknipt worden: splicing

RNA splicing

Ná spicing ontstaat mRNA. Daarna verlaat het mRNA de kern.

Translatie

Ribosomaal RNA (rRNA) bindt aan het 5’-einde van een mRNA molecuul (eerst deel 1 daarna deel 2).

1

2

Translatie

Schuift richting 3’ op zoek naar startcodon.

VAN 5’ NAAR 3’ DUS!!

Translatie

tRNA transporteert de aminozuren.

tRNA heeft aan de bindingskant een ‘anticodon’ van het betreffende codon.

Translatie

tRNA met anticodon 3’-UAC-5’ bindt aan het startcodon (AUG)

Dit tRNA draagt het  aminozuur Methionine.

Translatie

Na de koppeling van het volgende tRNA molecuul  worden de aminozuren aan elkaar gekoppeld door het ribosoom.

Translatie

Het lege tRNA molecuul wordt losgekoppeld 

Translatie

Het ribosoom schuift één codon op en het proces gaat weer hetzelfde: tRNA bindt, aminozuur wordt gekoppeld, leeg tRNA wordt losgekoppeld, enz enz.

Translatie

Bij het stopcodon worden de polypeptideketen, het laatste lege tRNA en het mRNA van de ribosoom losgekoppeld.

tRNA

De meeste organismen hebben maximaal 45 verschillende tRNA moleculen (en er zijn 64 codons mogelijk).

tRNA

Sommige tRNA moleculen passen ook op een codon met een niet precies passende laatste base (wiebelbase)

tRNA

Bijvoorbeeld:

codons voor Serine, AGC en AGU, worden gelezen door 

tRNA met anticodon UCG

Doel 17.3

☐ Je kunt beschrijven hoe een cel de informatie uit DNA omzet naar eiwitten.

Huiswerk

In je boek of online methode.

Kies een leerweg.

Maak de opdrachten van 17.3.

Kijk ook naar de hoofdstukken die

we herhalen (zie studiewijzer).