H1 Gedrag par 1.4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.4

Gedragsonderzoek

Eerst even wat herhaling

Vraag 1:
Wat is een voorbeeld van overspronggedrag?

1. Een gorilla slaat zich op de borst bij een aanval op een andere gorilla
2. Een hond gaat op zijn rug liggen om een ruzie te voorkomen
3. Een meeuw die ruzie heeft met een andere meeuw gaat zijn veren poetsen
4. Iemand gaat in het midden van een groep lopen om beter beschermd te zijn

Vraag 2:
Iemand wordt beledigd. Hij kan hier op verschillende manieren op reageren.
Bij welke manier is er sprake van omgericht gedrag?

1. Hij krabt zich op zijn hoofd.
2. Hij loopt weg.
3. Hij slaat diegene die beledigend was.
4. Hij slaat met zijn vuist op tafel.

Vraag 3:
Iemand is als kind gebeten door een hond en daardoor zijn leven lang bang voor puppy's. Dit is:

1. Klassieke conditionering
2. Operante conditionering

Vraag 4:
Een wolf verdedigt zijn territorium door te dreigen en toch weer zichzelf terug te trekken. Dit is een voorbeeld van:

1. Ambivalent gedrag
2. Omgericht gedrag
3. Overspronggedrag
4. Agressief gedrag

Vraag 5:
Dolfijnen krijgen een vis als ze door een hoepel springen. Dit is het gevolg van:

1. Klassiek conditioneren
2. Operant conditioneren
3. Proefondervindelijk leren
4. Inzicht

Antwoorden

Vraag 1 = C

Vraag 2 = D

Vraag 3 = A

Vraag 4 = A

Vraag 5 = B

Leerdoelen van deze paragraaf

• Je kan uitleggen waarom onderzoek naar gedrag zin heeft
  
• Je kan verschillende manier van gedrag leren benoemen
  
• Je weet wat een gedragsketen is
  
• Je weet wat een gedragssysteem is
  
• Je kan een ethogram maken
  
• Je weet hoe je een protocol maakt
  
• Je kan uitleggen wat antropomorfisme is, en hiervan voorbeelden geven
  

= Proefondervindelijk leren

Dierwelzijn

Oude dierentuinen -> vooral kooien/hokken -> leidde tot stress

Onderzoek naar natuurlijk gedrag heeft geholpen bij ontwerp dierverblijven

0

Wat kan de functie zijn

van dit gedrag bij deze spitsmuizen?

Functie Caravanning

• Omgeving verkennen
• Verplaatsing naar veilige omgeving 
• Efficiënte methode
• Imitatie van een slang (afschrikken roofdieren)

Gedrag is georganiseerd in gedragssystemen

(samenhangende handelingen).

Gedragsketen =

vast volgorde van gedragshandelingen (gedragselementen)

De ene handeling leidt tot de andere handeling

Gedragssyssteem	voortplantingsgedrag
Subsystemen	vechten, nestbouw, balts, broedzorg
Gedragshandelingen	binnen de balts zoals zigzaggen, sidderen en nestingang tonen.

Handelingen die een gemeenschappelijk doel hebben vormen samen...

1. een gedragssysteem
2. een gedragsketen
3. gedragselementen
4. het totale gedrag

Vragen

Vragen

Is dit een ethogram
en/of een protocol?

1. Zowel een ethogram als een protocol
2. Ethogram
3. Protocol
4. Geen van beiden

1. Links protocol, rechts ethogram
2. Links ethogram, rechts protocol

Ethogram

= een lijst van objectief en nauwkeurig beschreven gedragselementen.

Protocol

= tabel met in de tijd weergegeven gedragselementen (handelingen). Registratie van hoe vaak, hoe lang en in welke volgorde de handelingen bij het dier voorkomen.

Antropomorfisme

= het toekennen van menselijke emoties aan dierlijk gedrag.

Welke uitspraak over een ethogram klopt NIET?

1. Je schrijft op wat een dier doet met een afkorting
2. Een gedragshandeling wordt omschreven
3. Je turft hoe vaak een dier een gedragselement laat zien
4. Het is een lijst met beschrijvingen van gedrag

www.bnnvara.nl

Huiswerk

Bestudeer 1.4

en maak opdrachten 49, 52 en 56 t/m 59