Hoofdstuk 8. Verzoekschriftprocedure

• Bedrijfseconomie
• MBO
• Studiejaar 3

Hoofdstuk 8. Verzoekschriftprocedure

Verzoekschrift of dagvaarding?

Verzoekschrift procedure wordt ook wel rekestprocedure genoemd.

Verzoekschrift procedures zijn rechtszaken die in 

gang worden gezet met een verzoekschrift.

Wisselbepaling

Verzoekschrift of dagvaarding?

Moet een procedure in gang worden gezet met een dagvaarding of met een verzoekschrift?

• Per procedure aanwijzingen in de wet. 
• Art. 261 lid 2 Rv : een procedure begint met een verzoekschrift ‘als dit uit de wet voortvloeit’.
• In het materiële recht (in het BW). 

Worden er woorden zoals ‘verzoek’, ‘verzoekschrift’ of ‘beschikking’ gebruikt, dan moet het geding worden ingeleid met een verzoekschrift. 

Eist de wet een dagvaarding, dan staan er termen zoals ‘vorderen’, ‘dagvaarden’ of ‘vonnis’.

Verzoekschrift of dagvaarding?

Een verzoekschriftprocedure wordt gebruikt bij oneigenlijke rechtspraak én eigenlijke rechtspraak. 

Oneigenlijke rechtspraak 

Er hoeft geen uitspraak te worden gedaan over een verschil van mening tussen twee partijen. De verzoeker vraagt in zijn verzoekschrift aan de rechter om een bepaalde voorziening te treffen.

Eigenlijke rechtspraak 

Twee partijen leggen een geschil voor aan de rechter.

Competentie

Absolute competentie

Wijkt niet af van de regeling in dagvaardingszaken

Relatieve competentie

Belangrijkste uitgangspunt is de woonplaats van de verzoeker (of die van een van de belanghebbenden)

Inhoud en vorm van een verzoekschrift 

(Artikel 278 Rv)

Aanhef

Bovenaan staat ‘Verzoekschrift’, met vermelding van het wetsartikel waarop het verzoekschrift is gebaseerd. Vervolgens wordt het rechterlijk college genoemd waaraan het verzoekschrift is gericht.

Geeft eerbiedig te kennen

Onder de zin ‘Geeft eerbiedig te kennen’ maakt de verzoeker zich eerst bekend. Daarna volgen alle feiten en rechten die voor het verzoek van belang zijn.

Inhoud en vorm van een verzoekschrift 

(Artikel 278 Rv)

Weshalve

Onder de zin ‘Weshalve’ komt de verzoeker met zijn verzoek.

Ondertekening

Het verzoekschrift wordt, als verplichte procesvertegenwoordiging geldt, ondertekend door de advocaat. De woonplaats van de advocaat geldt in dat geval als de woonplaats van de verzoeker. Is er geen advocaat, dan wordt het verzoek ondertekend door de verzoeker of door zijn gemachtigde.

Verloop van de procedure

• Belanghebbenden kunnen bij de procedure worden betrokken 
• Verweerschrift schrijven is niet verplicht, mondelinge toelichting mag ook 
• Gerekwestreerde / rekwestrant
• Rechter is minder lijdelijk
• Verloop procedure omschreven in art. 279 Rv
• Rolreglement
• Oproep voor de zitting minstens 1 week van te voren, via brief
• Uitspraak van de rechter heet beschikking

Verschil met dagvaarding

De verzoekschriftprocedure kent geen:

• Rol 
• Rolrechter, 
• Conclusiewisselingen 
• Pleidooien. 

De kern van de verzoekschriftprocedure wordt gevormd door de mondelinge behandeling ter zitting. 

Een verzoekschriftprocedure is vaak wat minder formeel en vaak ook vlotter dan de dagvaardingsprocedure, ook al omdat er geen conclusies worden genomen.

Verschil met dagvaarding

Complicaties

Onbevoegdheid rechter

Wijziging verzoek

Voeging of verwijzing

Art. 282 lid 4 Rv

Zelfstandig verzoek van de verweerder

Personen- en familierecht

Bijna alle procedures in het personen- en familierecht zijn verzoekschriftprocedures. 

Het Rv geeft voor deze procedures speciale regels in art. 798 tot en met 813 Rv. 

Voor scheidingszaken geldt een eigen regeling (zie art. 814 tot en met 827 Rv).

Personen- en familierecht

Te denken valt aan zaken over:

• alimentatie,
• curatele,
• beschermingsbewind,
• mentorschap, adoptie,
• gezag over minderjarigen, ondertoezichtstelling,
• ontheffing uit het ouderlijk gezag en
• ontzetting uit het ouderlijk gezag. 

Personen- en familierecht

Absolute competentie 

Familiekamer van de rechtbank 

Bevoegd in zaken die de persoon of het gezag betreffen. 

Zaken over gezag, kinderbescherming, omgang en echtscheiding

De kantonrechter

Zaken die het vermogen betreffen en dus meer over geld of op geld waardeerbare zaken gaan.

Curatele, handlichting, bewind, mentorschap en vermissing 

Personen- en familierecht

Relatieve competentie 

• Geregeld in art. 265 tot en met 269 Rv. 
• Zaken over minderjarigen>de rechter van de woonplaats van de minderjarige bevoegd 
• Als de minderjarige geen woonplaats heeft > de rechter van de werkelijke verblijfplaats. Meerderjarigen onder curatele of over wie mentorschap of beschermingsbewind wordt verzocht 

Voor de relatieve bevoegdheid bij verzoek tot echtscheiding geldt als uitgangspunt de woonplaats van de verzoeker (zie art. 262 Rv).

Personen- en familierecht

Hoorrecht minderjarigen (art. 809 Rv)

Minderjarigen vanaf 12 jaar moeten de gelegenheid worden geboden om hun mening aan de rechter kenbaar te maken als hij een uitspraak wil gaan doen over een zaak die hen rechtstreeks raakt. 

Te denken valt aan de benoeming van een voogd of aan het toewijzen van gezag en omgang aan de (gescheiden) ouders.

Ook minderjarigen die nog geen 12 jaar oud zijn, kunnen door de rechter worden gehoord als de rechter meent dat de mening van het kind van belang kan zijn voor zijn beslissing en dat het kind oud genoeg is om zijn mening te geven.

Verzoekschrift tot echtscheiding

• Door beide echtgenoten 
• Door een van de echtgenoten
• Moet altijd ingediend door een advocaat!