Les 15

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Les 15

Planning:

-Samenvatting van hoofdstuk.

-Zelfstandig leren.

Fotosynthese

Bladgroenkorrels --> fotosynthese

Nodig voor fotosynthese:

1. Koolstofdioxide
2. Water
3. Zonlicht

Producten van fotosynthese:

1. Glucose (suiker)
2. Zuurstof

Verbranding

Bij verbranding verdwijnt de brandstof, er ontstaan nieuwe stoffen en er komt energie vrij

Zuurstof en koolstofdioxide

Verbranding = Brandstof en zuurstof worden omgezet naar water, koolstofdioxide en energie

Voorbeelden van energie -> Beweging, licht en warmte

Energie

Glucose = brandstof die mensen gebruiken

Glucose wordt gemaakt door planten.

Inspanning

Je spieren hebben energie nodig. Die energie komt vrij bij de verbranding.

meer zuurstof -> sneller en dieper ademhalen -> organen harder werken -> brandstof en zuurstof in de cellen -> er ontstaat verbranding

indicator

een indicator is een stof die een andere stof kan aantonen.

om koolstofdioxide aan te tonen gebruiken we de indicator kalkwater.

kalkwater zonder koolstofdioxide->helder

kalkwater met koolstofdioxde->troebel.

samenstelling lucht

je ademt meer stikstof in dan zuurstof.

de zuurstof wordt in ons lichaam gebruikt en je ademt hiervoor koolstofdioxide uit.

ademhalingstelsel

neusholte en mondholte.

De neusholte: bedekt met neusslijmvlies dat door slijmproducerende cellen wordt gemaakt. In het neusslijmvlies lopen ook bloedvaten. Ook zitten er neusharen en trilharen.

slijm-> maakt lucht vochtig

bloedvaten->verwarmt lucht

neusharen-> vangen grote stofdeeltjes

trilharen-> verplaats slijm naar keelholte zodat het doorgeslikt kan worden.

neusholte vs. mondholte

Je kan beter in ademen door je neus. hier wordt de lucht verwarmt, gefilter en je kan gevaar ruiken.

keelholte

in de keelholte zit de luchtpijp en de slokdarm. lucht moet de luchtpijp in en  voedsel in de slokdarm.

tussen de keelholte en de luchtpijp zit het strottenhoofd. hier liggen ook de stembanden.

om te voorkomen dat voedsel de neusholte in komt sluit bij het slikken de huig  de neusholte af.

om te voorkomen dat voedsel in de luchtpijp komt sluit bij slikken het strotklepje de luchtpijp af.

luchtpijp en bronchien.

om de luchtpijp open te houden en deze te beschermen zitten er kraakbeenringen  eromheen.

de luchtpijp splits zich in tweeen. 

Dit is bij de longen ongeveer.

 die 2 vertakkingen heten bronchien.

longblaasjes.

de bronchien lopen verder in de luchtpijptakjes.  Aan het uiteinde zitten 'trosjes' longblaasjes. 

de longblaasjes hebben netten longhaarvaten om zich heen.  de wand van de longblaasjes zijn super dun.

hier vindt gaswisseling plaats.

gaswisseling

lucht komt via de luchtpijptakjes in de longblaasjes. dit zit vol zuurstof. het zuurstof gaat door de wand van de longblaasjes in het bloed. Hier is het bloed nu zuurstofrijk, (bevat dus veel zuurstof). het bloed vervoerd het zuurstof naar de cellen waar verbranding plaats vind. Bij verbranding wordt zuurstof gebruikt en komt koolstofdioxide vrij. het bloed neemt de koolstofdioxde op en vervoerd dit terug naar de longblaasjes. het bloed is nu zuurstofarm. de koolstofdioxide wordt afgegeven en het bloed krijgt er zuurstof voor terug.

ribademhaling (borstademhaling)

als je inademt bewegen de ribben en je borsbeen omhoog.

borstholte wordt groter, longen worden uitgerekt. lucht wordt naar binnen gezogen.

als je uitademt bewegen je ribben en borstbeen omlaag.

de borstholte wordt kleiner , longen worden samengedrukt. lucht wordt naar buiten geperst.

middenrifademhaling (buikademhaling)

als je inademt beweegt de middenrif omlaag.

borstholte wordt groter, longen worden uitgerekt. lucht wordt naar binnen gezogen.

als je uitademt beweegt je middenrif omhoog.

de borstholte wordt kleiner , longen worden samengedrukt. lucht wordt naar buiten geperst.

roken.

nicotine: verslavend bestandsdeel. geeft positief gevoel.

teer: teer beschadigt de binnenkant van de luchtwegen.

koolstofmonooxide: gaat op de plek van zuurstof zitten in het bloed. condititie gaat naar beneden.