Mavo 2 formuleren - par. 5 samengestelde zinnen en par. 6 vaste voorzetsels bij werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Lesdoelen

• Ik kan voegwoorden herkennen (§5);
• Ik kan samengestelde zinnen schrijven (§5);
• Ik kan bepalen of bij een werkwoord een vast voorzetsel hoort (§6);
• Ik kan veelvoorkomende vaste voorzetsels bij werkwoorden herkennen en gebruiken (§6).

§5 Samengestelde zinnen schrijven 

(kijk mee op blz. 224). 

- Een tekst bestaat uit zinnen. Je kunt allemaal korte zinnen

   schrijven, maar je kunt ook samengestelde zinnen gebruiken. 

 - Een samengestelde zin heeft twee persoonsvormen.

- Je kunt de zinnen aan elkaar plakken met een voegwoord.

- Veelgebruikte voegwoorden zijn: en, of, maar, want, dus,

   omdat, terwijl, voordat, nadat, als en toen.

Enkelvoudig

Valeria zingt. Samuel speelt gitaar.

Stan stuurde mij berichtjes.

 Stan keek naar een film.

Ik heb trek. Ik ga wat lekkers eten.

Samengesteld

Valeria zingt en Samuel speelt gitaar.

Stan stuurde mij berichtjes, terwijl hij naar een film keek.

Omdat ik trek heb, ga ik wat lekkers eten.

Quinn ging naar de bioscoop en ...

1. ... Marjan met haar vriendin ging winkelen.
2. ... Marjan ging met haar vriendin winkelen.

De ganzen kwamen naar ons toe, omdat ...

1. ... we ze stukjes brood kwamen voeren.
2. ... we kwamen ze stukjes brood voeren.

Yenthe kwam te laat op school, want ...

1. ... ze had een lekke band.
2. ... ze een lekke band had.

Waar moet je een komma zetten?

1. Aan het begin van de zin.
2. Voor het onderwerp van de zin.
3. Na het voegwoord.
4. Voor het voegwoord, behalve voor 'en'.

Wat is een samengestelde zin?

1. Een zin met twee persoonsvormen.
2. Een zin zonder voegwoord.
3. Een zin met één persoonsvorm.
4. Een zin van meer dan 20 woorden.

§6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

(kijk mee op blz. 226).

Wat zijn voorzetsels ook alweer?

(Hint: denk aan 'kastwoorden' en 'feestwoorden'.)

§6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Wat zijn voorzetsels ook alweer?

Voorzetsels geven een plaats, tijd of richting aan.

Voorbeelden: 

op, in, achter, tijdens, naar, naast, over, onder, 

van, bij, tegen, gedurende, voor, door.

§6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

• Bij sommige werkwoorden hoort een vast voorzetsel;
• Je kunt het voorzetsel dan niet vervangen door een ander voorzetsel.

§6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

>> Samantha twijfelt er niet aan dat ze een voldoende haalt 

      voor de repetitie wiskunde.

• Bij het werkwoord 'twijfelen' hoort het vaste voorzetsel 'aan'.
• Je kunt 'aan' niet vervangen door een ander voorzetsel.

§6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

>> Onze hond Max ligt het liefst op/in/naast/achter/onder 

      de bank te slapen.

• Bij 'liggen' hoort geen vast voorzetsel. Je kunt het met verschillende voorzetsels combineren.

§6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Geef op de volgende pagina's aan of het voorzetsel dat tussen haakjes staat een vast voorzetsel bij het werkwoord is. 

Kies 'vast' of 'niet-vast'.

Hanne verlangt nu al (naar) de zomervakantie.

1. vast
2. niet-vast

De jongens vertrekken (om) 7:45 uur vanaf het bruggetje.

1. vast
2. niet-vast

De docent dreigde (met) straf toen Lucian maar bleef kletsen.

1. vast
2. niet-vast

Pien heeft goed geleerd, dus rekent ze (op) een voldoende voor haar toets.

1. vast
2. niet-vast

Richards fiets staat (naast) de fietsenstalling.

1. vast
2. niet-vast

Aan de slag!

§5 Samengestelde zinnen schrijven

Opdracht 4 (blz. 225)

§6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Opdracht 1, 2 en 4 (blz. 226-227)