3.1 Leenheren, leenmannen en horigen

1 / 37
next
Slide 1: Video
geschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 37 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

Items in this lesson

Slide 1 - Video




voor c. 500:

steden
handel
geldeconomie

 agrarisch urbane samenleving






na c. 500

dorpen
autarkie
ruilhandel

agrarische samenleving

- horigheid
- hofstelsel/domeinstelsel

De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarische-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Slide

Schema over het hofstelsel

Slide 5 - Slide

 HOFSTELSEL OF DOMEINSTELSEL

Slide 6 - Slide

ontstaan van horigheid
(het toebehoren van een boer aan het land van een heer)
door:
- wegvallen centraal bestuur
- wegvallen bescherming (overheid/leger)
- wegvallen steden
- wegvallen handel en nijverheid

-> boeren zoeken bescherming bij een heer
de overheid bood geen bescherming en rondtrekkende bendes hadden vrij spel. Boeren zagen zich gedwongen bescherming te zoeken bij een heer. In ruil daarvoor gingen ze verplichtingen aan.

Slide 7 - Slide

vrije boeren, Horigen en lijfeigenen wonen op of bij het domein van de heer.
- > Hofstelsel
(een economich en sociaal systeem)

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Slide

vroonland=land van de heer.

Slide 12 - Slide

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.
Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.
De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.
De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.
Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.
Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.
Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof
Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Video

In hoeverre is het filmpje van Terry Jones representatief voor de visie op de horige boer?

Slide 17 - Open question

Maken de opdrachten 1, 2 en 3 van paragraaf 3.1

Slide 18 - Open question

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Video

Clovis (466-511)

  • verdreef de (laatste) Romeinen 
  • versloeg Germaanse stammen +
  • Frankische concurrenten


  • 1e katholieke koning in Gallië
  • Clovis > Lovis > Louis
  • nieuwe machtsstructuur:
  • vazallen (eed van trouw, ridder)>
  • kreeg een deel van de buit

Slide 21 - Slide

doop Clovis (Reims)
tombe van Clovis (Saint-Denis)

Slide 22 - Slide

Rijk Clovis

Slide 23 - Slide

ontstaan feodaliteit
  • Karel Martel (690-741):
  • ridders werden vazallen (eed van trouw) in ruil voor levensonderhoud op kasteel
  • worden beleend met landgoederen  

Slide 24 - Slide

Leenstelsel
  • > feodum > feodale stelsel
  • bestuursstelsel
  • contract leenheer en leenman: eed van trouw >bescherming gebruik landgoed 
  • ridders, graven en hertogen
  • onderdelen eed: geld (eenmalig), militaire dienst, bestuur en rechtspraak
  • niet overdraagbaar

Slide 25 - Slide

Karel de Grote (768 - 814)
leenheer
  • door enorme uitbreiding rijk (>Gallie)
  • koppeling leenstelsel - bestuur:
  • graven en hertogen leenmannen
  • Nadelen:
  • ontwikkeling naar erfelijkheid van de leen > loyaliteitskwestie
  • versnippering 
  • leenmannen soms meerdere leenheren





Slide 26 - Slide

Het Rijk van Karel de Grote!

Slide 27 - Slide

Leenstelsel

Slide 28 - Slide

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Slide

vul het schema in

Slide 31 - Open question

Slide 32 - Slide

Slide 33 - Slide

Waardoor leidt het feodale stelsel tot versnippering?

Slide 34 - Open question

Slide 35 - Video

0

Slide 36 - Video

Vaak worden de begrippen hofstelsel en leenstelsel door elkaar heen gebruikt. Toch zijn ze niet hetzelfde. Leg uit!

Slide 37 - Open question