5.2 Een nieuwe wereldorde na Versailles

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Schrijf op je wisbordje een antwoord op de vraag.

wat weet je al van de roaring twenties en de economische wereldcrisis?

planning

• Uitleg paragraaf.
  
• Vraag beantwoorden op je wisbordje
  
• Huiswerk maken en bespreken.
• Afsluiten les.

leerdoel

Ik kan uitleggen welke rol de Verenigde Staten speelden na de Eerste Wereldoorlog op economisch en politiek gebied in de wereld.

Ik kan uitleggen hoe de hyperinflatie in Dui. ontstond en het Dawesplan werkte.

VS en WO1

• VS was eerst neutraal, daarna deelname WO1, omdat belangen VS werden geschaad.
• Buitenlandse politiek: isolationisme.
• Overwinning WO1: VS beschermer vrije wereld en boost zelfvertrouwen.
• Economisch gezien VS in problemen na wegvallen Europese vraag naar producten. Europa kocht geen oorlogsmaterialen en landbouwproducten meer, oorlogsveteranen zochten nu ook werk.

Duitsland, kort na de oorlog

• Dui. na WO1: democratische republiek, keizer afgezet, volk ontevreden over verlies oorlog en verdrag van Versailles, grote economische problemen.
  
•  De Weimarrepubliek in Dui. kon problemen niet oplossen. 
• De enorme herstelbetalingen konden niet betaald worden door Dui. Gevolg: Fra. bezet het Duitse Ruhrgebied binnen. 

Duitsland, kort na de oorlog

• Er waren veel  steenkoolmijnen en staalfabrieken in het Ruhrgebied=> Fra. nam nu i.p.v. geld kolen en staal in beslag.
• De Duitse regering riep als reactie op de bezetting op tot een staking door de arbeiders=> gevolg: regering ging geld bijdrukken om loon door te kunnen betalen=> geld werd erg snel minder waard=> hyperinflatie ontstond en de economie stortte in. Geld, pensioenen niets meer waard en er was hongersnood.
  

Het Dawesplan

• In de VS zorgen over Duitse economie.
  
• Charles Dawes uit de VS moest een plan opstellen m.b.t. de herstelbetalingen. Doel: Dui. betaald de herstelbetalingen met redelijke eisen. Dui. kreeg hulp bij herstel economie.
• Dawes en Duitse regering namen  economische maatregelen, zodat er meer geld binnenkwam in Dui.. Tempo terugbetalen herstelbetalingen verlaagd. Banken leenden en gaven geld aan Dui.

Dawesplan

• Banken uit de VS financierden de helft. 
• NL, Fra. betaalden ook mee aan herstel Dui. was beter voor de wereldeconomie. 
• Duitse economie herstelde door Dawesplan en ze betaalden weer de herstelbetalingen. Gevolg: Fra. en Eng. konden weer hun oorlogsleningen van WO1 aan de VS terugbetalen. 
• De wereldhandel kwam weer volop in beweging.
  

Geef antwoord op de volgende vragen.

a. Leg uit waardoor de hyperinflatie in Dui. ontstond.

b. Leg uit hoe het dawesplan in elkaar zat.

Te doen

Maken werkboek par. 5.2 vraag 15, 16, 18, 19, 21, 22.

Leren 5.2

Mag: maken succescriteria, cornell schema/ flashcards/ 5.8 afsluiting/ zelftoets/ 5w en h vragen/ zelf toetsvragen maken.

Samenvatting leerdoel.

Ik kan uitleggen welke rol de Verenigde Staten speelden na de Eerste Wereldoorlog op economisch en politiek gebied in de wereld.

Ik kan uitleggen hoe de hyperinflatie in Dui. ontstond en het Dawesplan werkte.

Schrijf in maximaal 5 zinnen een korte samenvatting van de leerdoelen.