leerstofoverzicht geschiedenis 3

• Geschiedenis
• Hoger onderwijs

tips voor het examen

prehistorie

prehistorie

prehistorie

niet in prehistorie

100-1000

>20.000

5000-20000

+-100

HORDE

STAM

HOOFDMANSCHAP

STAAT

taal maakte dat men kon...

Bekijk volgende afbeelding. Zorg dat je wat-waar-wanneer-inhoud kan bespreken

Bespreek de afbeelding (wat-waar-wanneer- inhoud)

Lascaux

Altamira

Chauvet

Noteer drie denkpistes waarom men die muurschilderingen maakte.

Wat leren de venusbeelden ons over het verleden?

wetboek

hulp bij ontcijferen door drie talen

Hammurabi

de Michaux-steen

standaard van Ur

gelaagde samenleving

Wat past bij deze foto?

1. Enki
2. Anu-epos
3. dodenboek
4. Gilgamesj

Egypte

Mesopothamië

spijkerschrift

hiërogliefen

vooral voor belastingen

op steen

cartouche

verschillende schrijfrichting

Ga op zoek naar een afbeelding dat past bij de Egyptenaren en het begeleiden van hun doden in het hiernamaals.

Ga op zoek naar een afbeelding die past bij de oudste manier van bouwen van grafmonumenten voor de Egyptische farao's.

Welke twee cultuurperioden worden traditioneel onderscheiden bij de Kelten, en wat markeert de overgang tussen deze perioden?

1. Hallstatt (800-500 v.o.t.) en La Tène (500-53 v.o.t.), gemarkeerd door migraties en rijkere begrafenisrituelen
2. Hallstatt (800-500 v.o.t.) en La Tène (500-53 v.o.t.), gemarkeerd door een verschuiving van brons naar ijzer
3. La Tène (500-53 v.o.t.) en Hallstatt (800-500 v.o.t.), gemarkeerd door Romeinse invasies
4. Unetice (2500-1500 v.o.t.) en Hallstatt (800-500 v.o.t.), gemarkeerd door de introductie van zoutmijnen

Hoe kunnen we uit archeologische vondsten afleiden dat de Keltische samenleving sterk gelaagd was, en wat suggereert dit over hun sociale organisatie?

1. Alleen mannen werden begraven met wapens, wat suggereert dat vrouwen geen sociale status hadden
2. De afwezigheid van grafgiften in sommige graven toont aan dat de Kelten geen sociale klassen kenden
3. Grafgiften variëren aanzienlijk in kwaliteit en hoeveelheid, wat wijst op duidelijke sociale hiërarchie en specialisatie
4. Alle graven bevatten identieke voorwerpen, wat aantoont dat iedereen gelijk was

Waarom is de Vix-krater een cruciaal artefact voor het begrijpen van Keltische welvaart en economische netwerken?

1. Het bewijst dat Kelten alleen lokaal handelden
2. Het is alleen waardevol omdat het mooi is
3. Het toont aan dat Kelten geen kunstnijverheid hadden
4. Het is een grote bronzen krater van Griekse maakstijl, wat aantoont dat Kelten deel uitmaakten van uitgebreide handelsnetten met mediterrane beschavingen

Dorische zuil

Ionische zuil

Korintische zuil

6de eeuw v.o.t.

7de eeuw v.o.t.

2de eeuw v.o.t.

Lichaam = huis van de ziel. Probleem voor Galenus?

1. Hij mocht dissecties uitvoeren, maar hij gruwde ervan
2. Lijken werden zo snel mogelijk gebalsemd
3. Dissecties waren verboden
4. Men mocht lijken niet aanraken

Hoe heet de tempel die je hier ziet?

1. Pentagon
2. Pantheon
3. Parthenon
4. Panthenon

Hippocrates was ...

1. een Griekse arts
2. een Romeinse arts
3. een Griekse astronoom
4. een Romeinse astronoom

Bespreek de evolutie van de positie van de vrouw binnen de Griekse en Romeinse samenleving.

Wat was de cruciale innovatie van de Grieken bij het overnemen van het Fenicische alfabet?

1. Ze verwijderden alle medeklinkers
2. Ze voegden klinkers toe, wat het alfabet veel praktischer maakte voor het schrijven van hun taal
3. Ze gebruikten het alfabet niet voor dagelijks gebruik
4. Ze voegden meer medeklinkers toe om meer woorden te kunnen maken

Welke twee filosofische benaderingen vertegenwoordigen fundamenteel tegengestelde visies op hoe men geluk moet bereiken?

1. Sofisme en Scepticisme
2. Stoïcisme en Cynisme
3. Platonisme en Aristotelisme
4. Epicureïsme en Stoïcisme

Welke uitvinding of ontdekking van Griekse wetenschappers had de meest revolutionaire impact op onze begrip van het universum?

1. Aristarchus
2. Archimedes
3. Hippocrates
4. Euclides

Wat is niet van Archimedes...

1. zoektocht naar soortelijk gewicht
2. de schroefpomp
3. hefboomsysteem
4. het pentagram

Bespreek 2 verschillen tussen de Keltische gelaagde samenleving en de Egyptische gelaagde samenleving.

Het Griekse alfabet kent evenveel letters als het onze.

1. juist
2. fout

Toon aan met meerdere voorbeelden dat de Griekse cultuur vandaag nog actueel is.

Vergelijk het onderwijssysteem van de Grieken met dat van de Romeinen.

Hij was de leerling van Plato.

1. Aristoteles
2. Plato
3. Socrates
4. Zeno

Welke naam hoort waar?

is de leerling van 

ging naar de school van Plato.

Socrates

Plato

Aristoteles

Hippocrates

Pythagoras

Sleep de woorden/zinnen naar de juiste persoon.

wiskunde

geneeskunde

stelling hoe je een hoek moet berekenen

eed die je als dokter moet afleggen

460-370 v. Chr.

570-495 v. Chr.

bovennatuurlijke kan ziekte niet verklaren

a2 + b2 = c2

Bekendste leerling van ....

Moest de gifbeker drinken

De grondlegger van de geschiedsschrijving 

De eed van ....

Hippocrates

Plato

Socrates

Herodotos

Pythagoras

Vergelijk de Olympische Spelen van de Grieken met de moderne Olympische Spelen.
Noem een overeenkomst en een verschil.

Ga op zoek naar een voorbeeld van de Halstatcultuur en noteer wie-wat-waar-wanneer erbij.

Wat is niet waar over gladiatoren?

1. Gladiatoren waren vooral gevangenen en slaven
2. Na winst werd de gladiator vrij gelaten
3. Gladiatoren werden opgeleid op een gladiatoren scholen
4. De keizer gaf met een duim aan of de gladiator bleef leven of niet.

Colosseum

Brood en spelen

Amfitheater

Aquaduct

Waterweg

Circus Maximus

Paardenraces

Forum Romanum

Senaat

Bestuur van het rijk

Waar werden wagenrennen gehouden?

1. Colosseum
2. Circus Maximus

Deze afbeelding is typisch voor de ...

1. Egyptische kunst
2. Griekse kunst
3. Romeinse kunst
4. Keltische kunst

Bespreek de canon van de Egyptische kunst

Alle Europese talen zijn verwant met elkaar.

1. juist
2. fout

Wat zou een Stoïcijn denken over de pandemie?

Welke filosofische stroming link je aan volgend citaat: 'De mens is de maat van alle dingen.'

1. De sofisten
2. De stoïcijnen
3. De epicuristen
4. De atheïsten

Wat is het onderwerp van de Ilias?

Bespreek de theorie van Georges Dumézil.

Welke filosofische stroming link je aan deze cartoon?

1. De sofisten
2. De stoïcijnen
3. De epicuristen
4. De cynici

Socrates stelde lastige vragen, maar schreef niks op. Wie schreef wel de vragen van Socrates op?

1. Thales
2. Plato
3. Pythagoras
4. Aristoteles

Wat was de beroemde filosofie van Socrates?

1. Je kent de wereld pas als je jezelf kent.
2. De ziel is onsterfelijk en leeft verder in een andere wereld.
3. Met logisch nadenken kom je tot de juiste conclusie.
4. Het bovennatuurlijke kan niet alle ziektes verklaren.

Waarvan werd Socrates beschuldigd?

1. Dat hij een irritante man was.
2. Hij stelde te lastige vragen.
3. Het niet geloven in de goden en het misleiden van de jeugd.
4. Hij wilde een staatsgreep plegen.

Hoe kwam Socrates aan zijn einde?

1. Hij werd vermoord door de stadsbestuurders.
2. Hij pleegde zelfmoord door gif te drinken.
3. Hij dronk onder protest een gifbeker leeg.
4. Hij dronk zonder protest een gifbeker leeg.

Men startte met bouwwerken in beton bij de ...

1. Egyptenaren
2. Grieken
3. Romeinen
4. Kelten

Bespreek het 'do ut es' principe.

Hart wegen op weegschaal

Dierlijke elementen 

Menselijke elementen 

Mythologie 

Natuurgodsdienst 

Wonen op berg Olympus 

Olympische Spelen

Egyptische Goden 

Griekse Goden 

De Romeinen nemen de Griekse goden over, maar veranderen hun namen. Koppel de Romeinse naam een de Griekse god.

Zeus

Oppergod

Poseidon

Zee

Hermes

Handel

Ares

Oorlog

Aphrodite

Liefde

Neptunus

Venus

Jupiter

Mercurius

Mars

Wat namen de Romeinen over van de Grieken?

De aquaducten

De bouwkunst

De goden

De paardenrennen

Het maken van beelden

Het vereren van keizers als goden

De Romeinen verbieden 

het Christendom

Het Christendom wordt de 

Romeinse staatsgodsdienst

Het Christendom verspreidt 

zich tot in de stad Rome

Keizer Constantijn geeft de 

Christenen godsdienstvrijheid.

Volgelingen van Jezus Christus
stichten het Christendom

Welke stelling over de Romeinse huisreligie en staatsreligie is het meest accuraat?

1. De huisreligie (Penates en Lares) was volledig gescheiden van de staatsreligie en had geen invloed op elkaar
2. De huisreligie werd rechtstreeks opgenomen in de staatsreligie, waarbij huisgoden en staatsgoden naast elkaar werden vereerd
3. De Penates en Lares waren uitsluitend voor slaven bedoeld en niet voor vrije burgers
4. De staatsreligie verving de huisreligie volledig na de komst van Augustus

Welke factor verklaart waarom het Christendom in ongeveer 100 jaar van illegaal naar staatsgodsdienst kon groeien onder Theodosius?

1. Het Christendom bood een persoonlijke spirituele band en belofte van leven na de dood, wat aansloot bij bestaande mysteriecultussen en Romeinse geloofspatronen
2. De keizers waren van nature geneigd om alle heidense goden af te schaffen
3. Het Christendom was militair opgelegd door buitenlandse veroveraars
4. De Romeinen hadden geen sterke religieuze tradities voordat het Christendom arriveerde

Wat was het voornaamste doel van Romeinse onderwijs voor rijke jongens na hun twaalfde jaar?

1. Het memoriseren van Griekse filosofische teksten zonder praktische toepassing
2. Het aanleren van praktische vaardigheden voor landbouw en handel
3. Het voorbereiding op militaire dienst in de legioenen
4. Het ontwikkelen van retorische en spreekvaardigheden voor openbare deelname en politieke invloed

Hoe gebruikte Augustus literatuur en kunst als propagandamiddel, en wat zegt dit over de relatie tussen macht en cultuur?

1. Augustus sponsorde kunstenaars en auteurs (via Maecenas) om zijn keizerschap te verheerlijken en zijn macht te legitimeren door culturele superioriteit
2. Augustus verbood alle kunstvormen om politieke instabiliteit te voorkomen
3. Augustus had geen interesse in cultuur en liet dit volledig aan het volk over
4. Augustus gebruikte kunst alleen voor religieuze doeleinden en niet voor politieke propaganda

Welke architecturale innovatie van de Romeinen had de grootste praktische impact op stedelijke ontwikkeling en volksgezondheid?

1. De uitvinding van het cassette plafond
2. De ontwikkeling van fresco-schildertechnieken
3. De bouw van triomfbogen
4. De constructie van aquaducten en riooleringssystemen, die schoon water leverden en afvalwater afvoerden