Bijenles 1 Science

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat gaan we doen?

Leerdoelen

1. Wat is de taakverdeling van honingbijen 
2. Waarom zijn bijen belangrijk? 
3. Wat is het verschil tussen wesp/ hommel/ bij?
4. Waarom gaat het niet goed met de bijen? En wat is het gevolg?

Door welke bijen in een bijenstaat worden de meeste taken uitgevoerd?

1. door de darren
2. door de koningin
3. door werkbijen
4. door onvruchtbare mannetjes

hoe groot kan één bijenvolk worden in de zomer?

1. tot wel 600 bijen
2. tot wel 1000 bijen
3. tot wel 2000 bijen
4. tot wel 5000 bijen

Waarom maken bijen honing?

1. Bijen maken graag honing zodat mensen daar lekker van kunnen eten
2. Bijen gebruiken het om een voedselvoorraad te hebben in de winter en om hun larven te voeden.
3. Bijen maken honing voor andere dieren zoals vogels en vleermuizen.

Taakverdeling

Bijen worden geboren als werkster, dar of koningin. Bij de geboorte ligt al vast wat ze in hun leven gaan doen. 

 

 

Bijen leven in een familie. Waar bestaat zo een 'bijenvolk' uit?

1. Een koningin, een imker (iemand die bijen houdt) en een bijenkorf
2. Zo'n 10 koninginnen en veel werksters (vrouwtjesbijen) en verdedigers (mannetjesbijen)
3. Een koningin, een aantal darren (mannetjesbijen) en heel veel werksters (vrouwtjesbijen)

Bijen

Bij sommige diersoorten worden de geslachten op een andere manier bepaald dan door geslachtschromosomen. Bij bijen bijvoorbeeld hebben de mannetjes maar de helft van het aantal chromosomen dat in bijen voorkomt. Darren ontwikkelen zich uit een onbevruchte eicellen. Vrouwelijke bijen ontstaan uit bevruchte eicellen. Afhankelijk van de voeding ontwikkelt een zygote zich tot een koningin of een werkbij. 

Bij bijen

Bij bijen heb je mannetjes (darren) en vrouwtjes (koningin of werkster).

De koningin paart met meerdere mannetjes (bruidsvlucht) en slaat de zaadcellen op. Ze kan zelf bepalen of ze haar eicellen bevrucht of niet.

Onbevruchte eicel --> dar (zijn dus haploïd!!)

Bevruchte eicel --> vrouwtje (zijn dus diploïd!!)

Dit betekent dat er bij bijen geen Y-chromosoom voorkomt.

Dar = X  vrouwtje = XX

Werkster of koningin wordt bepaald door type voedsel = modificatie.

Kunnen bijen met elkaar communiceren?
En zo ja hoe dan?

1. Nee dat kunnen ze niet
2. Ja, door te zoemen
3. Ja, door te dansen
4. Ja, door geuren af te geven

Welk van de onderstaande beestjes is een honingbij?

Honingbij

Hommel

Wesp

Het verschil tussen een:

Zweefvlieg

Hommel

Bij

Wesp

Kijk naar:

Haren

ogen

Taille

Voelsprieten

Vleugels

Gedrag

Wat is dit?

1. Hommel
2. Bij
3. Zweefvlieg
4. wesp

Wat is dit?

1. Hommel
2. Bij
3. Zweefvlieg
4. wesp

Wat is dit?

1. Hommel
2. Bij
3. Zweefvlieg
4. wesp

Wat is dit?

1. Hommel
2. Bij
3. Zweefvlieg
4. wesp

Wat is dit?

1. Hommel
2. Bij
3. Zweefvlieg
4. wesp

Wat is dit?

1. Hommel
2. Bij
3. Zweefvlieg
4. wesp

eten nectar 

verspreiden stuifmeel

rolverdeling

steken

De beharing helpt stuifmeel te 

verspreiden

Hommels zijn bijen

Pesticiden te verminderen/verbieden

Zaaien van drachtplanten
(groep planten die veel nectar en goed stuifmeel leveren) verbeter je de voedselvoorziening en worden bijen vitaler.

Bestrijden van ziekteverwekkers Varroa mijt

Wat kunnen wij doen?

Aan de slag

Maak in tweetallen een poster. In groepjes presenteren we dit aan elkaar. 

Deze onderwerpen worden verdeeld:

1. Wat is het verschil tussen een zweefvlieg, bij en een hommel? Hoe is de lichaamsbouw?

2. Steekt de bij, wesp of hommel? En dan?

3. Wat is een wilde bij en hoe leeft deze?

4. Hoe leven de honingbijen?

5. Hoe is de bouw van een bij?

6. Bijen worden bedreigd. Wat is het gevolg hiervan?

7. Welke verschillende hommels zijn er?

8. Welke planten hebben bijen nodig als voedsel?

9. Wat is een koninginnebij? Wat doet zij?

10. In een bijenvolk heb je ook werksters. Wat doen zij? Wat zijn darren?

11. Hoe maak je honing?

zelfs bijen hebben cognitie: bewustzijn, redeneren, herinneren en oordelen. 

Experiment: bijen in Y-vormig doolhof geplaatst, twee armen allebei andere kleur, een arm zelfde kleur als eerste stuk. Beloning bij zelfde kleur. Als dan gestreept doolhof, dan kozen bijen voor arm met dezelfde orientatie als eerste stuk. Conclusie: bijen kunnen onderscheid maken tussen 'hetzelfde' en 'verschillend'.