3K Thema 2 Ecologie bs 3 en 4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

CO₂

= koolstof-dioxide

C₆H₁₂O₆

= glucose

Lucht bestaat voornamelijk uit kool-stofdioxide, stikstof en zuurstof. In welk van deze gassen komt koolstof voor?

1. Koolstofdioxide
2. Stikstof
3. Zuurstof

Koolstof komt ook voor in planten en dieren. Koolstof is nodig voor de opbouw van … stoffen.

1. anorganische
2. organische

Planteneters eten                                       . 

Hierbij komen de plantaardige                                       in het lichaam van een dier terecht. Het dier kan deze stoffen gebruiken als                                       of                                       .

Bij de                                       komt koolstof terecht in 

                                       in de lucht.

koolstofdioxide

planten

organische stoffen

brandstoffen

bouwstoffen

verbranding

Waar komt de koolstof terecht als een organische stof in het lichaam van een dier wordt gebruikt als bouwstof?

1. In dierlijke anorganische stoffen
2. In dierlijke organische stoffen

Welke organismen gebruiken de onverteerbare organische stoffen uit uitwerpselen? 2 antwoorden kiezen.

1. alleseters
2. bacteriën
3. planten
4. schimmels

De organismen die organische stoffen opnemen uit uitwerpselen, gebruiken deze stoffen voornamelijk als

1. bouwstoffen
2. brandstoffen

Reducenten zetten de                                       uit 

                                      of uitwerpselen om in koolstofdioxide,                                       en                                       . 

Deze stoffen kunnen weer door                       

worden opgenomen.

1

3

&

4

2

5

dode organismen

planten

organische

water

mineralen

de bodem

anorganische

glucose

eiwitten

planteneters

Hier staat een deel van de koolstof-kringloop schematisch getekend.

Welke stof maken de groene
delen van de boom aan
m.b.v. zonlicht, water en zuurstof?

1. eiwitten
2. glucose
3. vetten

Welke gas komt vrij
bij verbranding in
organismen?

1. koolstofdioxide
2. stikstof
3. zuurstof

Hier staat een deel van de koolstof-kringloop schematisch getekend.

dierlijke energierijke stoffen

energierijke stoffen in bacteriën en schimmels

plantaardigeenergierijke stoffen

glucose

fotosynthese

koolstofdioxide

verbranding

verbranding

verbranding

schimmels en bacteriën

anorganische stoffen

sprinkhaan

torenvalk

muis

gras

Welke anorganische stoffen worden bij de kringloop stoffen bedoeld?
Je mag meerdere antwoorden kiezen.

1. Glucose
2. Koolstofdioxide
3. Mineralen
4. Water

Door fotosynthese wordt in het gras glucose gemaakt. Welke koolhydraten kan
de plant uit glucose maken?
Je mag meerdere antwoorden kiezen.

1. Cellulose
2. Suiker
3. Vetten
4. Zetmeel

1

2

3

5

6

7

4

8

9

dierlijke energierijke stoffen

energierijke stoffen in bacteriën en schimmels

plantaardigeenergierijke stoffen

glucose

fotosynthese

koolstofdioxide

verbranding

verbranding

verbranding

koolstof in producenten

koolstof in consumenten

koolstof in reducenten

Koolstof-dioxide

fotosythese

verbranding

verbranding

verbranding

dode resten van consumenten

dode resten van producenten

fotosythese

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Ecologie = het bestuderen van alle relaties 

tussen organismen en hun milieu.

Organismen = één enkel levend wezen. 

Milieu = leefomgeving

Bizons krijgen in het najaar een wintervacht en in het voorjaar een zomervacht. Op die manier kunnen ze beter tegen de temperatuur.

Wilde konijnen krijgen in het najaar een wintervacht en in het voorjaar een zomervacht. Op die manier kunnen ze beter tegen de temperatuur.

In gebieden waar sneeuw valt, veranderd ook de kleur van de vacht. Wit in de winter en bruin in de zomer.

Konijnen graven holen en hebben op die manier invloed om hun omgeving. Er komt meer lucht ondergronds en andere dieren kunnen ook gebruik maken van deze holen. 

Klik op de rondjes links-

boven in de afbeeldingen.

Abiotische factoren = invloeden uit de 

levenloze natuur.

Biotische factoren = 

invloeden uit de

levende natuur.

Invloeden uit het milieu

Biotische factoren:

Roodborstje eet insecten, maar kan ook gegeten worden door roofvogels.

Abiotische factoren: 

Het leven van een roodborstje wordt beïnvloed door temperatuur, wind, regen, enz.

Individu = één enkel organisme

Populatie = een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied, die zich onderling voortplanten

Levensgemeenschap = alle populaties in een bepaald gebied

Biotoop = alle abiotische factoren in een bepaald gebied

Ecosysteem = de levensgemeenschap  en biotoop in een bepaald gebied

Inclusief biotoop

Exclusief biotoop

Exclusief biotoop

Inclusief biotoop

levensge-meenschap

ecosysteem

populatie

individu

ecosysteem

individu

levensge-meenschap

populatie

Veel voedsel voor de planteneters =>

veel planteneters.

Dat geeft veel voedsel voor de vleeseters =>

veel vleeseters.

Veel vleeseters eten meer planteneters =>

minder planteneters.

Dat geeft minder voedsel voor de vleeseters =>

minder planteneters.

Optimumkromme =

diagram dat voor een abiotische factor de minimale, 

de optimale en de maximale waarde laat zien.

Minimaal = de laagste waarde

Optimaal = de beste waarde

Maximaal = de hoogste waarde

Bv. de watertemparatuur bij vissen.

Bij het optimum groeien de vissen het beste.

Onder het minimum en boven het maximum 

kunnen de vissen niet leven.

In een park zijn twee vijvers. In beide vijvers leven o.a. algen, stekelbaarsjes, waterkevers, waterplanten en watervlooien.

De stekelbaarsjes uit beide vijvers behoren              tot dezelfde populatie, omdat ze zich onderling              kunnen voortplanten.

De individuen die in de eerste vijver leven behoren              tot dezelfde populatie, omdat ze              tot dezelfde soort behoren.

De individuen die in de tweede vijver leven behoren              tot dezelfde levensgemeenschap, omdat ze              in hetzelfde leefgebied leven.

Niet

Wel

Niet

Wel

Niet

Wel

Niet

Wel

Niet

Wel

Niet

Wel

Onder welke omstandigheden groeit een populatie muizen?

Als er               voedsel is.

Als er               vijanden zijn.

Als het               weer is.

weinig

weinig

veel

veel

mooi

slecht

Een groep bacteriën die door celdeling uit één bacterie zijn ontstaan, noemt men een bacteriekolonie. Als de omstandigheden gunstig zijn, kunnen bacteriën zich zeer snel delen. Bij een bepaalde bacteriesoort kan er elke vijf minuten een celdeling plaatsvinden. Eén zo’n bacterie deelt zich, zodat er na vijf minuten twee bacteriën zijn. Op deze manier ontstaat uit die ene bacterie een kolonie. 

In een experiment wordt de invloed 

van de temperatuur op de groei van 

een bacteriekolonie onderzocht. 

De resultaten zijn weergegeven 

in het diagram.

Uit hoeveel bacteriën kan deze kolonie dan maximaal bestaan na dertig minuten?

1. 32
2. 64
3. 75
4. 128

In het diagram is de y-as niet benoemd. Wat moet er op de plaats van het ? bij de y-as staan?

Bij hoeveel graden celcius groeit een bacteriekolonie optimaal?

Bepaalde soorten bacteriën
zorgen voor voedselbederf.
Leg met behulp van het diagram uit waardoor voedsel in de diepvries langer houdbaar blijft.

De volgende vragen gaan over de tekst op de volgende pagina.

Lees goed !

Succes

Hoe oud kan een goudvis worden? 

Na 43 jaar heeft Peter een antwoord op die vraag gekregen. Zijn goudvis is namelijk op die leeftijd overleden. Zijn vis staat nu in het Guinness Book of Records. 

Wil je Peters record breken? Dan zijn een paar dingen belangrijk. Een goudvis heeft veel ruimte nodig om te kunnen zwemmen. Het water moet de juiste temperatuur hebben en voldoende zuurstof bevatten. Eenzame goudvissen leven korter. Dus als je Peters record wilt breken, heb je meerdere goudvissen nodig. 

Naast een goede verzorging heb je ook geluk nodig. Net als andere dieren kan een goudvis ziek worden en doodgaan. Een voorbeeld van een vissenziekte is de vistuberculose.

Welke twee abiotische factoren
worden in de tekst genoemd?

Welke biotische factor in de tekst vergroot de kans op een recordleeftijd bij een goudvis?

Is in Peters aquarium een ecosysteem ontstaan?
Leg je antwoord uit.

De goudvissen in Peters aquarium leggen regelmatig eitjes. Hieruit ontstaat een groot aantal nakomelingen. In het aquarium worden de jongen bijna allemaal opgegeten door hun ouders. 

Wat zou er gebeuren als
alle jongen wel kunnen opgroeien?
Geef twee gevolgen.

Goudvissen die buiten in grote vijvers leven,
worden minder oud dan Peters vis.
Geef hiervoor twee redenen.

Producenten =

planten

Consumenten

Reducenten

Bacteriën & schimmels

0