Geschiedenis 2.4

2.3 De opstand breekt uit
Ik weet hoe het kwam tot een definitieve breuk tussen Filips II en Willem van Oranje.
2.4 Willem van Oranje en Flips II
Geschiedenis 2d
2.4 Willem van Oranje en Flips II
maken opdracht 1,3,4,6
1 / 35
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

This lesson contains 35 slides, with interactive quizzes, text slides and 6 videos.

time-iconLesson duration is: 90 min

Items in this lesson

2.3 De opstand breekt uit
Ik weet hoe het kwam tot een definitieve breuk tussen Filips II en Willem van Oranje.
2.4 Willem van Oranje en Flips II
Geschiedenis 2d
2.4 Willem van Oranje en Flips II
maken opdracht 1,3,4,6

Slide 1 - Slide

slides nog kiezen en ordenen:

Slide 2 - Slide

Willem van Oranje
-Hij was de stadhouder in dienst van Filips II.

-Hij was tegen centralisatie, want dan raakte hij veel macht kwijt.

-Hij gehoorzaamde Filips niet en vervolgden geen protestanten

Slide 3 - Slide

Willem van Oranje
-Hij vlucht na de beeldenstorm naar Nassau in Duitsland.
-In 1568 valt hij met een leger de Nederlanden binnen om Alva te bestrijden. Dit is het begin van de de opstand (80-jarige oorlog)

Slide 4 - Slide

In 1584 werd Willem van Oranje vermoord. 

De opstand zou echter zonder hem gewoon doorgaan.

Pas in 1648 werd er vrede met Spanje gesloten.

Slide 5 - Slide

2.3 De Opstand breekt uit

Slide 6 - Slide

Verloop van de Opstand
1566: de Beeldenstorm
Gevolg: Alva komt naar de Nederlanden
Willem van Oranje vlucht
Raad van Beroerten (Bloedraad) en Tiende Penning
Het verzet groeit;  Willem valt met een leger aan 1568 (mislukt)
1572: de innname van Den Briel door de Watergeuzen
Meer Hollandse steden sluiten zich aan bij Oranje.

Slide 7 - Slide

Slide 8 - Video

Slide 9 - Video

Wilhelmus
https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/volkslied/tekst-van-het-wilhelmus



Slide 10 - Slide


Bloedraad en belastingen




  • Voor het straffen van de schuldigen aan de Beeldenstorm, stelt Alva een rechtbank in: de Raad van Beroerte, die al snel 'Bloedraad' wordt genoemd.
  • Om het Spaanse leger te betalen, voert Alva nieuwe belastingen in, waarvan de 'Tiende Penning' het meest gehaat is.
  • Edelen, die volgens Alva een rol hadden gespeeld, maar niet waren gevlucht, werden opgepakt en geëxecuteerd.
De Raad van Beroerten was een bijzondere rechtbank, ingesteld op 20 september 1567 door de hertog van Alva namens koning Filips II. De Raad had tot doel iedereen te vonnissen die op een of andere manier had deelgenomen aan de opstanden van 1566-1567 die waren uitgelopen in de beeldenstorm. 

De Raad was wettig, de koning had het recht om hoogverraad en wat daaronder viel, door een speciale rechtbank te laten beoordelen. Bij de vonnissen van de Raad, die op degelijk onderzoek berustten, stond vooral het belang van de koning voorop. Op privileges werd bij het vonnissen niet gelet.

De Raad werd door het volk vanwege het grote aantal uitgesproken doodvonnissen ook wel Bloedraad genoemd. 

De Raad van Beroerten werd ingesteld in 1567 en opgeheven in 1576.

Slide 11 - Slide


Moord!
10 juli 1584






  • Filips II had Willem van Oranje in 1580 vogelvrij verklaard: iedereen mocht hem ongestraft vermoorden en zou daarvoor goed worden beloond.
  • Na een mislukte aanslag door Jean Jaureguy (1582), lukte het de Fransman Balthasar Gerards wél om Willem van Oranje te vermoorden.
Balthasar begaf zich op dinsdag 10 juli 1584 rond het middaguur naar het Prinsenhof met de mededeling dat hij Willem wilde spreken. Willems vrouw Louise van Coligny schijnt nog bezorgd te hebben gevraagd wie dat ongure type wel was, maar werd gerustgesteld. 

Willem meldde Balthasar dat hij hem na het middageten te woord zou staan. Balthasar keerde terug naar herberg De Diamant om zijn pistolen te halen.

Rond half twee verliet het gezelschap de eetzaal. Toen Willem van Oranje zijn voet op de eerste trede van de trap zette schoot Balthasar hem van dichtbij in de borst en de zij. De prins zakte in elkaar en sprak - volgens het officiële verslag - zijn beroemde laatste woorden: "Mon Dieu, ayez pitié de mon âme, et de ce pauvre peuple!", vertaald als: "Mijn God, heb medelijden met mij en mijn arme volk!". 

Volgens recente onderzoeken zou hij op slag dood moeten zijn geweest en heeft hij deze woorden niet gezegd.

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

Slide 14 - Video

Willem van Oranje

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Video


Alleen verder 
1579-1588





  • In 1579 besluiten de Noordelijke Nederlanden samen te werken in de Unie van Utrecht om de Spanjaarden te verjagen.
  • Filips is woest een geeft Willem van Oranje de schuld: hij verklaart hem vogelvrij.
De Unie van Utrecht wordt wel gezien als het begin van het huidige Nederland. Daarom werd er in 1979, vierhonderd jaar na de Unie van Utrecht, een speciale herdenkingsmunt uitgegeven.

Slide 17 - Slide


Moord!
10 juli 1584






  • Filips II had Willem van Oranje in 1580 vogelvrij verklaard: iedereen mocht hem ongestraft vermoorden en zou daarvoor goed worden beloond.
  • Na een mislukte aanslag door Jean Jaureguy (1582), lukte het de Fransman Balthasar Gerards wél om Willem van Oranje te vermoorden.
Het verhoor van Balthasar Gerards
Balthasar werd opgesloten in de gevangenis en legde op eigen verzoek een lange schriftelijke verklaring af over zijn beweegredenen. Nog diezelfde dag werd hij verhoord, maar liet verder niet veel los. De schepenen besloten tot foltering over te gaan, een destijds niet ongebruikelijke stap. De eerste nacht in de gevangenis werd Balthasar met roeden geslagen. Zijn wonden werden met honing ingesmeerd opdat een bok met zijne scherpe tong al leckende zijn vel metten honich afschrabben soude. De bok had er echter geen zin in. 

De rest van de nacht bracht Balthasar door met zijn handen aan zijn voeten gebonden. De beulen hingen hem een half uur lang op met aan iedere grote teen een gewicht van 300 pond. Hij praatte nog steeds niet genoeg en men deed hem te kleine schoenen aan van nat ongelooid hondenleer. Ze zetten hem voor een groot vuur zodat de schoenen krompen en zijn voeten brandden. Ze hielden gloeiende fakkels onder zijn oksels en staken naalden en spijkers tussen zijn nagels, maar Balthasar gaf geen krimp. 
☠️
De terechtstelling van Balthasar Gerards
Zijn rechterhand waarmee hij het moorddadige feit heeft gepleegd zal met een gloeiende tang worden afgeknepen; vervolgens zal men met gloeiende tangen op verscheidene plaatsen op zijn lichaam het vlees afknijpen tot op het bot. 

Vervolgens vierendele men hem levend waarna het hart uit zijn borstkas gesneden en hem in het gezicht zal worden geworpen. 

Ten slotte zal men zijn hoofd afhakken waarna zijn vier uiteengetrokken delen op de Haagpoort, Oostpoort, Ketelpoort en de Waterslootsepoort tentoongesteld dienen te worden. 

Zijn hoofd moet op een staak gespietst en vervolgens bij het voormalige huis van de prins worden geplaatst. Zijn bezittingen worden geconfisqueerd en komen aan de Heer ten goede.
☠️

Slide 18 - Slide

De Nederlanden maken zich los van Spanje
  • In 1579 besloten de opstandige gewesten en steden in de Nederlanden een verbond te sluiten: de Unie van Utrecht. 
  • Zo hadden ze voortaan één gezamenlijk leger.
  • In 1581  besloten de opstandige gewesten zelfs dat Filips II niet langer hun koning was (Plakkaat van Verlatinghe)
  • Vanuit het zuiden begon Spanje de opstandige gebieden terug te veroveren. 
  • In 1584 werd Willem van Oranje vermoord

Slide 19 - Slide

De Nederlanden raken verdeeld
  • In 1585 slaagde Spanje er in Antwerpen in te nemen, de belangrijkste stad van de Nederlanden (val van Antwerpen).
  • In deze periode rukte het Spaanse leger steeds verder op.
  • In 1588 beheersten de opstandelingen alleen nog het noorden en riepen de Republiek der 7 verenigde Nederlanden uit
  • De Zuidelijke Nederlanden werden door Spanje geregeerd

Slide 20 - Slide

Video
Clipphanger:
Wie was Willem van Oranje?

Slide 21 - Slide

Willem van Oranje
  • Stadhouder van 3 gewesten: Holland, Utrecht en Zeeland. 

  • Legeraanvoerder

  • Hij is tegen Filips II.

  • Iedereen moet kunnen geloven
    wat hij wil. 

Slide 22 - Slide

Moord Willem van Oranje
  • Filips II denkt dat de opstand stopt als Willem van Oranje dood is. 

  • Wie hem doodt: 25.000 geldstukken.

  • 1584 doodgeschoten door Balthazar Gerards. 

  • Gerards wordt opgepakt en ter dood veroordeeld. 

Slide 23 - Slide

Unie van Utrecht
  • 1579

  • Alle vertegenwoordigers van de opstandige noordelijke gewesten komen bij elkaar. 

  • Zonder toestemming van Filips II. 

  • Ze spreken af: samenwerken in de strijd tegen Spanje en iedereen mag zelf de godsdienst bepalen. 

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Video

De beeldenstorm vond plaats in
A
1572
B
1566
C
1567
D
1568

Slide 26 - Quiz

Waar tegen richtte de Beeldenstorm zich?
A
De christelijke kerk
B
De katholieke kerk
C
Hervormers
D
Ontdekkers

Slide 27 - Quiz

Hoe heette de leider van de Nederlandse opstand?
A
Willem van Oranje
B
Fillips II
C
Christoffel Columbus
D
Willem-Alexander

Slide 28 - Quiz

Willem van Oranje vluchtte naar
A
Duitsland
B
Frankrijk
C
Engeland
D
Spanje

Slide 29 - Quiz

Wie was stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht?
A
Filips II
B
Willem van Oranje
C
Margaretha van Parma
D
Karel V

Slide 30 - Quiz

Wie is deze man?
A
Willem van Oranje
B
Filips II
C
Luther
D
Willem van Spanje

Slide 31 - Quiz

Wie stuurde Filips II naar de Nederlanden om de opstand te stoppen?
A
Balthasar Gerards
B
De watergeuzen
C
Hertog Alva
D
De koning van Frankrijk

Slide 32 - Quiz

In welk jaar werd Willem van Oranje vermoord?
A
1566
B
1568
C
1579
D
1584

Slide 33 - Quiz

Hoe heet het verbond van de gewesten die tegen het Spaanse leger bleven vechten?
A
Republiek der Zeven verenigde Nederlanden
B
Unie van de Nederlanden
C
Unie van Utrecht
D
Unie van Amsterdam

Slide 34 - Quiz

Wanneer werd de Unie van Utrecht afgesproken?
A
1576
B
1579
C
1581
D
1648

Slide 35 - Quiz