Hermeneutiek les 9

• Filosofie
• HBO
• Studiejaar 3

Hermeneutiek les 9

Verklaren en begrijpen

Terugblik

• kritiek op geschreven tekst
• antwoord van Ricoeur

Leerdoelen

Ik kan verschillende pogingen beschrijven om recht te doen aan de spanning tussen intuïtie en analyse in tekstinterpretatie.

Dilthey

• Wilhelm Dilthey (1833-1911)
• filosoof, domineeszoon
• Universiteit van Berlijn
• historiografie / wetenschap
• ervaring / zelfkennis
  (i.t.t. objectieve concepten)

Verklaren en begrijpen

bij Dilthey:

verklaren: natuurwetenschap, objectief

begrijpen: geesteswetenschap, subjectief

interpreteren: onderdeel van "begrijpen": kennis verwerven over een innerlijk door het bestuderen van tekens

wetenschap omdat het gaat over 'schriftelijke monumenten'

Begrijpen

Is begrijpen intuïtief (psychologisch) of analytisch (objectief)?

Voorbeelden

"Ik ben verliefd"

"Ik wou dat ik twee hondjes was, dan kon ik samen spelen"

"De HEER richtte zich tot mij met de woorden ..."

Probleem

de auteur van een tekst is psychologisch niet toegankelijk,

behalve via de tekst

hoe kun je je verplaatsen in een auteur die je niet kent?

doet de psychologie van de auteur ertoe?

(--> is een AI-tekst te interpreteren?)

Verklaren en begrijpen

bij Schleiermacher (1768-1834):

romantische genialiteit: subjectief aanvoelen wat iemand wil zeggen

filologische virtuositeit: beheersing van (oude) talen

hier ligt de nadruk op de persoon van de tekstuitlegger,

niet op de methode van tekstuitleg

Verklaren en begrijpen

bij Ricoeur (1913-2005): interpretatie heeft een methodische en een psychologische kant

verklaren: analyse, grammatica, definities

begrijpen: intuïtie, empathie, connectie

Hermeneutische cirkel