H5 Formuleren 7 Zinsbouw

H5 Formuleren

H5 Formuleren 7 Zinsbouw

Leerdoelen:

• Je leert zinnen aantrekkelijk formuleren.

Zinsbouw

Om ervoor te zorgen dat de tekst die je schrijft aantrekkelijk en begrijpelijk wordt, let je niet alleen op je woordkeus, maar ook op je zinsbouw. Hier volgen vier aandachtspunten.

Varieer in zinsopbouw

Zinnen bevatten een onderwerp (O), persoonsvorm (P) en andere zinsdelen (A), bijvoorbeeld een lijdend voorwerp, een meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepalingen. 

Varieer in zinsopbouw

Varieer in zinsopbouw en maak gebruik van zinnen die opgebouwd zijn volgens (inversie toepassen):

• OPA, bijvoorbeeld: Ik wandel zelden op straat.

• APO, bijvoorbeeld: Gisteren verhuisde hij naar een verbouwde boerderij.

• POA, bijvoorbeeld: Vang jij wilde eenden met een net?

• PA, bijvoorbeeld: Draai de schroef stevig in de muur.

Varieer in zinslengte

Een tekst met alleen korte zinnen ervaar je snel als simpel; een tekst met alleen lange zinnen is lastig te lezen. Toch zijn lange zinnen met een goede structuur voor veel lezers wel te begrijpen. Houd bij het bepalen van de zinslengte rekening met het leesniveau van je publiek en maak je tekst aantrekkelijker door korte en lange zinnen af te wisselen.

Zet woorden en zinsdelen die bij elkaar horen, zo dicht mogelijk bij elkaar.

Een tekst is moeilijk leesbaar als woorden of zinsdelen die bij elkaar horen, ver uit elkaar staan.

Help de lezer en plaats bij elkaar wat bij elkaar hoort:

Zet woorden en zinsdelen die bij elkaar horen, zo dicht mogelijk bij elkaar.

• Zet het lidwoord, het aanwijzend voornaamwoord of het bezittelijk voornaamwoord bij het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort.

Niet: Het jongste nog niet aan het volk getoonde prinsje barstte in huilen uit.

Maar: Het jongste prinsje was nog niet eerder aan het volk getoond. Het arme kind barstte in huilen uit.

Zet woorden en zinsdelen die bij elkaar horen, zo dicht mogelijk bij elkaar.

• Zet het onderwerp zo dicht mogelijk bij de persoonsvorm.

Niet: Zojuist bleek dat de werknemer (ow) zonder een woord aan zijn ontslag vuil te maken vertrokken is (pv).

Maar: Zojuist bleek dat de werknemer (ow) is (pv) vertrokken zonder een woord aan zijn ontslag vuil te maken.

Zet woorden en zinsdelen die bij elkaar horen, zo dicht mogelijk bij elkaar.

• Zet de persoonsvorm zo dicht mogelijk bij de andere werkwoorden van het gezegde.

Niet: Ik ben (pv) nog nooit eerder zo van een enge film geschrokken.

Maar: Ik ben (pv) zo geschrokken van een enge film. Dat overkwam me nog nooit eerder.

Gebruik geen naamwoordstijl

Sommige schrijvers maken veel gebruik van zelfstandige naamwoorden die zijn afgeleid van een werkwoord, zoals het vinden van een huis, het sturen van een mail, het analyseren van duizenden data. Dit heet de naamwoordstijl. Naamwoordstijl maakt je tekst saaier en afstandelijker, doordat die stijl de actie uit je tekst haalt.

Gebruik geen naamwoordstijl

Schrijf dus niet: Het vinden van een huis is tegenwoordig niet eenvoudig voor jongeren.

Maar: Voor jongeren is het tegenwoordig niet eenvoudig om een huis te vinden.

Maken in het digitaal lesboek

Opdracht 1 t/m 6

H5 Par. 7

(Als de computer eerder stopt is dat ook goed. Dit is niveauafhankelijk)