2mh taalverzorging formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom!

Taalverzorging: formuleren
H1: Samengestelde zinnen

Lesdoel: Ik kan samengestelde zinnen herkennen en voegwoorden gebruiken.

Wat is de PV in de volgende zin: Marloes is spits en Jan staat in het doel.

Op welke 3 manieren kun je de PV vinden?

Samengestelde zinnen

In teksten kunnen enkelvoudige zinnen en samengestelde zinnen staan.

1. Een enkelvoudige zin heeft 1 persoonsvorm

Marloes is spits.

Jan staat in het doel.

~> Als je 2 enkelvoudige zinnen aan elkaar plakt, dan heb je een samengestelde zin.

Samengestelde zinnen

2. Een samengestelde zin heeft 2 persoonsvormen

Marloes is spits en Jan staat in het doel

Je kunt de pv's vinden met de tijdproef

Bv: Ik. luister naar muziek, terwijl ik de afwas doe.

Samengestelde zinnen

In een samengestelde zin staat meestal een voegwoord: een woord waarmee je de zinnen met elkaar verbindt. Bijvoorbeeld: en, maar, of, want, dus, omdat, terwijl,...

Vaak staat het voegwoord tussen 2 zinnen, maar het kan ook vooraan staan.

Bv: Omdat mijn schoenen te klein zijn, ga ik nieuwe kopen.

Samengesteld of enkelvoudig? Ons hele gezin gaat elk jaar naar een pretpark.

1. Samengesteld
2. Enkelvoudig

Samengesteld of enkelvoudig? Heb jij weleens een pepermunt in een fles cola gedaan?

1. Samengesteld
2. Enkelvoudig

Samengesteld of enkelvoudig? Toen Ole nog een peuter was, had hij lange rode krullen

1. Samengesteld
2. Enkelvoudig

Aan de slag!

1. Maak opdracht 1 + 2 + 3 blz. 30 - 31

2. Klaar? Opdr. 4 + 5 blz. 31

HW: Afmaken opdr. 1 + 2 + 3 blz. 30 - 31

Aan de slag!

1. Maak opdracht 1 + 2 + 3 + 4 + 5 blz. 30 - 31

2. Klaar? Opdr. 1 + 2 blz. 59 

HW: Afmaken opdr. 1 + 2 + 3 + 4 + 5 blz. 30 - 31

Welkom!

Taalverzorging: formuleren

H2: Samengestelde zinnen maken

Lesdoel: Ik kan samengestelde zinnen maken.

Samengestelde zinnen maken

Zo maak je samengestelde zinnen:

1. Gebruik een voegwoord om van 2 zinnen 1 zin te maken

2. Controleer of de woordvolgorde in de zin goed is

~> Bij voegwoorden en, maar, want, of en dus blijft de woordvolgorde hetzelfde.

~> Bij voegwoorden zoals, als, nadat, omdat, terwijl en toen verandert de volgorde wel vaak.

Samengestelde zinnen maken

Voorbeelden:

Karel leest een boek. Lotte luistert muziek.

~> Karel leest een boek en Lotte luistert muziek.

Anne lakt haar nagels. Ze kijkt op haar telefoon.

~> Anne lakt haar nagels, terwijl ze op haar telefoon kijkt.

Aan de slag!

1. Maak opdracht 1 + 2 + 3 + 4 + 5 blz. 59

2. Klaar? lezen leesboek/HW

HW: Afmaken opdr. 1 t/m 5 blz. 59

Let op: volgende week toets formuleren H1 + 2

Welkom!

Taalverzorging: formuleren

H3 + H4: Verwijswoorden

Lesdoel: Ik kan verwijswoorden op een goede manier gebruiken.

Lesplanning

1. Herhaling theorie hoofdstuk 3 verwijswoorden

2. Klassikaal bespreken opdracht 5 blz. 87

3. Nakijken opdachten hoofdstuk 3

4. Hoofdstuk 4 formuleren: verwijswoorden...

~> Keuze: zelf theorie lezen/luisteren

5. Opdracht 1 t/m 5 blz. 114 - 115

Woordgeslacht

Zelfstandig naamwoorden: de-woorden en het-woorden.

- de-woorden: mannelijk (m) of vrouwelijk (v)

- het woorden: onzijdig (o)

Hoe? Woordenboek (zeker!) of ezelsbruggetje (soms)

Vrouwelijke woorden:

- vrouwelijke personen en dieren

- woord eindigt op: : -heid, -nis, -ing, -schap, -de, -te, -ij, -st.

- je kunt het begrip niet vasthouden 

Verwijswoorden

Mouna is blij. Moena heeft twee euro gevonden op straat.

Mouna is blij, want zij heeft twee euro gevonden op straat.

~> Gebruik verwijswoorden voor meer variatie!

het-woorden (onzijdig):         het, zijn                                         dat,dit

de-woorden (mannelijk):       hij, hem, zijn                               die, deze

de-woorden (vrouwelijk):      zij/ze, haar                                   die, deze

meervoud:                                    zij/ze, hen, hun                         die, deze

Verwijswoorden

2 regels voor verwijswoorden als hulpmiddel.

1. Als je twijfelt tussen die of dat:

- Onzijdig zelfstandig naamwoord enkelvoud: die

- De rest: dat

Bv: Zie je het vliegtuig dat daar vliegt?

Zie je de auto die daar rijdt?

Zie je de schepen die daar varen?

Verwijswoorden

2. Als je twijfelt tussen met wie en waarmee

- met wie: verwijst naar een persoon

- waarmee: verwijst naar een dier of ding

Bv: Dat is de jongen met wie ik elke week meerijd.

Dat is de camper waarmee opa en oma op vakantie gaan.

Let op: Dit geldt ook voor: op wie en waarop, voor wie en waarvoor, tegen wie en waartegen, naast wie en waarnaast.

Lesplanning

1. Nakijken opdr. 1 t/m 6 blz. 114 - 115

2. Maken opdr. 1 t/m 6 blz. 116 - 117

3. Klaar? Leer alvast voor de toets Nederlands/ werk voor een ander vak

Let op: volgende week vrijdag: toets taalverzorging

Welkom!

Taalverzorging: formuleren
H5: Trappen van vergelijking

Lesdoel: Ik kan de trappen van vergelijking gebruiken. 

Trappen van vergelijking

Bijvoeglijk naamwoorden hebben trappen van vergelijking

- De stellende trap --> Lief

- De vergrotende trap --> Liever

- De overtreffende trap --> Liefst

=> Zet in de vergrotende trap -er achter het woord en in de overtreffende -st

Let op: uitzonderingen: duur - duurder

machteloos - machtelozer - machteloost 

verrast - meest verrast 

veel - meer - meest

Trappen van vergelijking

Zo gebruik je als en dan

- Je gebruikt als na de stellende trap, vaak in combinatie met woordjes zoals even of net zo

Bv: Cameron is even oud als Sander

- Je gebruik dan na de vergrotende trap

Bv: Sander is ouder dan Jeroen

- Welk woord er achter als of dan komt, hoor je als je in gedachten de persoonsvorm herhaalt:

Bv: Mariet schrijft lang niet zo netjes als ik (schrijf) 

Lesplanning

1. Lezen leesboek: 20 minuten

--> Geen leesboek bij? Lezen vanaf blz. 180 in Nieuw Nederlands

2. Nakijken opdr. 1 + 2 blz. 168 

3. Maken opdr. 3 + 4 blz. 169

4. Klaar? Leer alvast voor de toets Nederlands van morgen!

Welkom!

Taalverzorging: spelling
H6: meervouden op -en, -s, -ën en -n

Lesdoel: Ik kan het meervoud van woorden juist spellen

Meervouden

1.  Meervoud op -en:

- Vaak hoef je alleen maar -en achter het woord te zetten

boer - boeren, lot - loten

- Soms moet je de laatste letter verdubbelen

klas - klassen, bed - bedden

- Soms moet je een klinker (a, e, o of u) weghalen

schaar - scharen, been - benen

- Soms moet je een -f veranderen in een -v of een -s in een -z

raaf - raven, huis - huizen

Meervouden

1.  Meervoud op -s:

- Vaak hoef je alleen maar -s achter het woord te zetten

tafel - tafels, café - cafés, cadeau - cadeaus, infectie - infecties

- Soms moet je een 's schrijven. Dat doe je bij woorden die eindigen op -a, -o, -i, -u, of -y (niet -e!)

pizza - pizza's, mini - mini's, hobby - hobby's

Meervouden

1.  Meervoud van wooren die eindigen op -ee en -ie

- Woorden die in het enkelvoud eindigen op -ee

--> in het meervoud komt er -ën bij.

zee - zeeën, slee - sleeën, orchidee - orchideeën

- Woorden die in het enkelvoud eindigen op -ie:

--> Als de klemtoon achteraan ligt: +ën (meestal)

drie - drieën, industrie - industrieën, genie - genieën

--> Als de klemtoon niet achteraan ligt: +n en een trema

bacterie - bacteriën, porie - poriën, kolonie - koloniën

Lesplanning

1. Herhaling theorie: meervouden

2. Maak opdr. 1 t/m 5 blz. 173

3. Klaar? Vraag een antwoordenblad van de docent!

4. Keuze:

- Werk alvast aan je huiswerk

- Maak de opdrachten op blz. 170 - 171

Welkom!

Taalverzorging: spelling
H6: werkwoordspelling

Lesdoel: Ik kan werkwoorden juist spellen. 

Werkwoordspelling

1.  Tegenwoordige tijd (altijd PV):

--> Stam + t (behalve: Ow = ik / Ow = jij achter ww)

Hulpmiddel: Vervang het werkwoord door lopen

2. Verleden tijd (altijd PV) : Stam + te/de (n)

--> 't - exkofschip --> te 

3. Voltooid deelwoord (Nooit PV): Ge/ver/be + stam + t/d

--> 't - exkofschop --> t

4. Werkwoord als bijvoeglijk naamwoord

--> Geen werkwoordsregels! Zo kort en simpel MOGELIJK

Lesplanning

1. Programma na de meivakantie

2. Wat moet je leren voor de toets taalverzorging

3. Werken op Nieuw Nederlands online (via SOM!)

- H5: Trappen van vergelijking: opdr. 7 + 8 + 9

- H6: Vaste voorzetsels bij werkwoorden: opdr. 5 + 6 + 7

- H6: Meervouden: opdr. 6 + 7 + 8 

- H6: Werkwoordspelling: opdr. 8 + 9 + 10 

Lesplanning

1. Nakijken opdr. 1 + 2 blz. 170

2. Maken opdr. 3 t/m 7 blz. 171

3. Klaar? Extra blad werkwoordspelling