les 1 H9 herhalen systematische naamgeving

les 1_H9_5HAVO 
Herhalen H3 Organische chemie
--> systematische naamgeving
--> karakteristieke groepen

1 / 38
next
Slide 1: Slide
ScheikundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

This lesson contains 38 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

les 1_H9_5HAVO 
Herhalen H3 Organische chemie
--> systematische naamgeving
--> karakteristieke groepen

Slide 1 - Slide

Over deze les
  • Door deze LU zelfstandig door te werken herhaal je de systematische naamgeving van koolstofverbindingen met karakteristieke groepen zoals je die geleerd hebt in havo 4 (hoofdstuk 3)
  • Maak tijdens deze les aantekeningen op het stencil "overzicht koolstofverbindingen havo4" 
  • Na afloop van deze les controleer je of je voldoende voorkennis hebt om te starten met H9 door het maken van de voorkennistoets
    (blz 142 in je boek)

Slide 2 - Slide

Maak tijdens deze les aantekeningen op dit stencil
Met de opdracht in de laatste kolom controleer je of je de regels van de systematische naamgeving  kunt toepassen

Slide 3 - Slide

koolstofverbindingen
koolwaterstoffen
alkanen
alkenen
halogeenalkanen
alcoholen
alkanol
alkaanzuur
carbonzuren
aminen
alkaan
amine
Overzicht van alle koolstofverbindingen (havo5) met karakteristieke groepen. Op de volgende dia's worden alle groepen (havo4) één voor één herhaald. De reacties (additie,condensatie) herhalen we bij H9.2
esters
amiden
condensatiereactie
condensatiereactie
additiereactie

Slide 4 - Slide

alkanen
  • CnH2n+2

alkenen
  • CnH2n

alkanolen
  • CnH2n+1OH

alkaanaminen
  • CnH2n+1NH2

alkaanzuren
  • CnH2n+1COOH
Overzicht karakteristieke groepen havo4

Slide 5 - Slide

systematische naamgeving
De lengte van koolstofketens geef je aan met een stamnaam.
Leer deze stamnamen uit je hoofd! (ben je ze even vergeten? --> Binas tabel 66D)

Slide 6 - Slide

 Alkanen

Slide 7 - Slide

Alkanen
Achtervoegsel: - aan


- bestaan uit C-atomen en H-atomen
- hebben alleen enkele bindingen 

het is een verzadigde koolwaterstof (maximaal aantal H-atomen gebonden aan C)

molecuulformule:
CnH2n+2

Slide 8 - Slide

halogeenalkanen


halogeenalkaan = een H-atoom van de alkaanketen is vervangen door een halogeenatoom
voorvoegsel: broom-, jood-, fluor-, chloor-                   

Slide 9 - Slide

systematische naamgeving 
Als een atoom op verschillende plekken aan de koolstof-keten kan zitten, moet je de plek aangeven met een plaatsnummer. Dit nummer is zo laag mogelijk
2-broompropaan
1-broompropaan

Slide 10 - Slide

Hiernaast zie je: 
1-chloorbutaan 
en 
2-chloorbutaan

dit zijn isomeren met molecuulformule C4H9Cl

Slide 11 - Slide

isomeren
  • zijn: moleculen met dezelfde molecuulformule maar een andere structuurformule.
  • door de andere ruimtelijke structuur zijn de stofeigenschappen zoals b.v. kookpunt verschillend.
C4H10
C4H10
NOTEER & LEER
  onvertakt          vertakt

Slide 12 - Slide

Hiernaast zie je:
butaan
en
methylpropaan

systematische naamgeving:
1. aantal C-atomen langste keten = stamnaam 
+ achtervoegsel "-aan"
2. aantal C-atomen van de zijtak = stamnaam + "-yl". Noteer deze groep als voorvoegsel


1xC --> dus "meth"
zijgroep --> dus "yl" 
wordt dus --> methyl-

4xC's dus butaan

3xC's dus propaan

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Slide

Wat is de juiste systematische naam?
A
butaan
B
1,3-dimethylpentaan
C
3-methylhexaan
D
heptaan

Slide 15 - Quiz

Wat is de juiste systematische naam?
A
2,3-broompropaan
B
2,3-tribroompropaan
C
2,2,3-tribroompropaan
D
1,2,2-tribroompropaan

Slide 16 - Quiz

Alkenen

Slide 17 - Slide

alkanen
  • CnH2n+2
  • verzadigde koolwaterstoffen
  • alleen C - C bindingen

alkenen
  • CnH2n
  • onverzadigde koolwaterstoffen
  • bevat één C =C binding
ethaan
etheen

Slide 18 - Slide

systematische naamgeving alkenen
  • langste keten: 4 C-atomen
    met daarin een C = C
    dus stamnaam is buteen 
  • de C = C krijgt een zo laag mogelijk plaatsnummer: 
    dus but-1-een
  • zijketen is een methylgroep op het 3e C-atoom
    dus 3-methylbut-1-een

Slide 19 - Slide

plaatsnummer C = C
ONTHOUD: deze karakteristieke groep bepaalt de uitgang van de stof (-een) en heeft ALTIJD het LAAGSTE plaatsnummer





Slide 20 - Slide

Alkaan
Alkeen
Sleep de woorden naar het juiste vak
onverzadigd
verzadigd
C6H12
C18H38
C4H10
C23H46
propaan
etheen

Slide 21 - Drag question

Geef de systematische naam:

Slide 22 - Open question

Alcoholen

Slide 23 - Slide

alkaan
alkanol    
Alkanolen
karakteristieke groep: - OH
(hydroxylgroep)
uitgang: - ol

De OH-groep heeft altijd het laagste plaatsnummer

Slide 24 - Slide

Wat is de juiste naam?
A
hexanol
B
hexaan-5-ol
C
hexaan-1-ol
D
hexaan-2-ol

Slide 25 - Quiz

Wat is de juiste naam?
A
butanol
B
butaandiol
C
butaan-1,1-diol
D
butaan-1,4-diol

Slide 26 - Quiz

alkaanzuren

Slide 27 - Slide

alkaan  
alkaanzuur  
Alkaanzuren
karakteristieke groep: 
(carboxylgroep)
uitgang: - zuur

LET OP:
  • De C van COOH telt mee in de lengte van de hoofdketen!
  • De COOH-groep zit altijd aan uiteinde = plaatsnummer 1 (nummer weglaten in naam!)

Slide 28 - Slide

systematische naamgeving alkaanzuren
structuur 1:
  • langste keten: 2 C-atomen
    dus stamnaam is ethaan 
  • karakteristieke groep: - COOH
    dus ethaanzuur

structuur 2:
  • langste keten: 4 C-atomen
    dus stamnaam is butaan
  • karakteristieke groep: - COOH
  • dus butaanzuur
structuur 1
structuur 2
LET OP: de C van de COOH telt mee in de langste keten

Slide 29 - Slide

de zuurgroep heeft altijd plaatsnummer 1 en de C van COOH telt mee in de langste C-keten. De juiste naam is dus
4,4,4-tribroombutaanzuur

Slide 30 - Slide

Geef de juiste naam
A
ethaanzuur
B
propanol
C
hydroxypropaan
D
propaanzuur

Slide 31 - Quiz

Wat is de juiste naam?
A
propaandizuur
B
methaandizuur
C
1,3-propaandiol
D
propaan-1,3-diol

Slide 32 - Quiz

alkaanaminen

Slide 33 - Slide

alkaan  
alkaanamine 
Alkaanaminen
karakteristieke groep: - NH2
(aminogroep)
uitgang: - amine

De NH2-groep heeft altijd het laagste plaatsnummer

Slide 34 - Slide

NAAMGEVING


De naam van een alkaanamine krijg je door achter de stamnaam het achtervoegsel -amine te zetten

methaanamine
 

Slide 35 - Slide

Wat is de juiste
naam?
A
1-propaanamine
B
propaan-1-amine
C
3-propaanamine
D
propaan-3-amine

Slide 36 - Quiz

karakteristieke groepen:
onthoud: de karakteristieke groep bepaalt de uitgang van de stof en heeft ALTIJD het LAAGSTE plaatsnummer
  • C=C           > alkeen
  • -OH           > alkanol
  • -NH2        >  alkaanamine
  • -COOH     >  alkaanzuur (altijd op nr 1, dit nummer laat je weg)





Slide 37 - Slide

Goed gewerkt!
Maak nu de voorkennistoets van H9 om te controleren of je de systematische naamgeving van koolstofverbindingen voldoende beheerst
de reacties van koolstofverbindingen (additie, condensatie) herhalen we bij H9.2

Slide 38 - Slide