Par. 3.3 De massamoord op de Joden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De Tweede Wereldoorlog

Par. 3.3 De massamoord op de Joden

• Tijdvak: Tijd van de wereldoorlogen
• 1900-1950

• Periode: moderne tijd
• Vanaf 1800

Invalshoeken

• Economisch: 
• Wat zijn de middelen van bestaan? 
• Leven mensen van de jacht, landbouw, industrie?
• Hoe komen mensen aan hun inkomsten?
• Geld

 

Invalshoeken

• Politiek-bestuurlijk: 
• Bestuur: is het land een koninkrijk, keizerrijk of een republiek?
• Wie is de baas? 
• Welke regels en wetten zijn er?

 

Invalshoeken

• sociaal: 
•  Leefomstandigheden van mensen.
•  Sociale lagen. 
• Standen.
• Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk? 
• Leven de mensen in de stad of op het platteland?

Invalshoeken

• cultureel: 
• Gaat vooral over:
• geloof 
• kunst 
• wetenschap

Bruikbaarheid van bronnen

Wanneer is een bron bruikbaar?

• Bronnen zijn bruikbaar als ze antwoord geven op de vraag die je stelt. Het antwoord op jouw vraag moet dus terug te vinden zijn in de bron. 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat antisemitisme is en beschrijven hoe het zich in Europa heeft ontwikkeld.
  
• Je kunt beschrijven hoe de nationaalsocialisten Joden uitsloten en vervolgden.
  
• Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd.

• Je kent de begrippen en jaartallen.

Antisemitisme in Europa

• In het christelijk Europa waren joden een minderheidsgroep.
• Joden hadden een eigen taal, eigen gewoonten en een ander geloof.
• Vaak een zondebok! 
• Vanaf de middeleeuwen moesten joden vaak in getto's wonen. 
• Vaak slachtoffer van pogroms, georganiseerde aanvallen op Joden.

Antisemitisme in Europa

• Vanaf 19e eeuw verdwenen de getto's.
• Nationalisme kwam op. 
• Veel nationalisten vertrouwden Joden niet.
• Joden zijn een volk en voelde zich niet zozeer verwant met één land
• Volgens nationalisten waren Joden niet trouw aan het vaderland.
• Dit wantrouwen leefde overal in Europa.
• Maar de meeste Joden leefden niet anders dan de Europeanen!

Antisemitisme in Europa

• Begin 20e eeuw negen miljoen Joden.
• Meeste in Sovjet-Unie en Polen.
• Maar 1% van de Duitse bevolking was Joods in 1933.
• Toch veel Duitsers antisemitisch!
• Joden kregen de schuld van de ellende in Duitsland na WOI.

Uitsluiting en vervolging

• Nadat Hitler aan de macht kwam begon de uitsluiting van Joden.
•  Joden in dienst van de overheid ontslagen.
• Joodse bedrijven onteigend. 

Uitsluiting en vervolging

• Allerlei openbare voorzieningen (zoals: scholen, theaters, openbaar vervoer, parken) werden voor joden verboden verklaard.
  
• Joodse winkels worden geboycot.

Fase 1

Pesten en vernederen

Nazi boycot van Joodse winkels. Op de borden staat: "Duitsers! Verdedig je! Koop niet van Joden!"

Uitsluiting en vervolging

• 1935 Neurenberger rassenwetten.
• Regels die rassenvermenging moesten voorkomen:

- Het Duitse burgerrecht werd
   Joden afgenomen.
- Huwelijken tussen Joden en
   Duitsers werden verboden.

Uitsluiting en vervolging

• Nauwelijks protest van de Duitse bevolking!
• Daarom nieuwe fase: gewelddadige vervolging van Joden.
• 1938 Rijkskristalnacht.
• Pogrom.

Uitsluiting en vervolging

• Overal in Duitsland werden Joodse winkels, synagogen en bedrijven vernield en in brand gestoken. 

Uitsluiting en vervolging

• Tientallen Joden werden gedood. In de dagen erna vonden de eerste razzia’s plaats. 
• Nazi’s gingen van deur tot deur om Joden te vinden. 
• 30.000 van hen werden opgepakt en afgevoerd naar concentratiekampen.

Uitsluiting en vervolging

• In concentratiekampen liet Hitler ook politieke tegenstanders, Roma, Sinti en homoseksuelen opsluiten, zonder proces.
  
• Na Hitlers machtsovername probeerden veel Joden Duitsland te ontvluchten. 
• In het begin lukte dat nog, maar na de Rijkskristalnacht nam het aantal Joodse vluchtelingen enorm toe. 
• Europese landen sloten hun grenzen.
• Ook Nederland stuurde Joodse vluchtelingen terug.

Holocaust

• Ook in bezette landen Joden vervolgd.
  
•  In Oost-Europa werden getto's ingericht.
  
• Bewoners gedwongen om voor Duitsers te werken.

Holocaust

• Ondertussen nieuwe fase: massamoord op de Joden: Holocaust.

Holocaust

• Veel executies van Joden in de de door Duitsland veroverde gebieden.
• Door de SS-Einsatzgruppen.
• Werd mee gestopt want het kostte te veel kogels.

Holocaust

• Ging daarnaast niet snel genoeg.
  
• Veel soldaten konden het niet aan om onschuldige mensen zoals vrouwen en kinderen neer te schieten.
  
• Bekend als de Holocaust by Bullets. 

Holocaust

• In januari 1942 werd besloten om over te gaan op een efficiëntere methode: vergassing van grote aantallen mensen tegelijk in speciale gaskamers.  

• Voor dat doel werden in het bezette Polen zes vernietigingskampen gebouwd, waaronder Auschwitz-Birkenau, Sobibór en Treblinka. 

• Vanaf 1942 werden Joden uit alle bezette landen systematisch per trein naar de vernietigingskampen vervoerd.
• Sommige mensen moesten daar nog werken voor de nazi's, de meesten werden meteen vergast.

• In totaal hebben de Duitsers ongeveer zes miljoen Joden vermoord. 
• De Holocaust wordt ook wel Shoah genoemd, het Hebreeuwse woord voor ‘ramp’. 
• Het is de grootste volkenmoord of genocide uit de moderne tijd. 
• Behalve Joden hebben de nationaalsocialisten ook zo’n half miljoen Roma en Sinti vermoord. 

Zyklon B

Korrels die verdampen (blauwzuur) 

als ze in contact komen met lucht.

Kampen vernietigd

• Toen de Duitsers verloren in 1944 en 1945 werden de concentratiekampen vernietigd.
• Dit om bewijsmateriaal voor de Holocaust te verbergen
• Er staan nog maar een paar kampen overeind.
• Na de oorlog zijn veel nazi kopstukken berecht voor hun medewerking aan deze genocide.

6.000.000...

6 jaar oorlog

=

1 miljoen joden per jaar

=

83.000 joden per maand

=

>2700 joden per dag

Let op: het systematisch uitroeien begon pas in 1942