OAV 7 stemmingsstoornissen

• Orthoagogische vaardigheden
• Secundair onderwijs

Jeugd- en gehandicaptenzorg

OAV - orthoagogische vraagstellingen

les 7

stemmingsstoornissen

WELKOM!

planning lessen

• Les 7 (vandaag - tot 11u) stemmingsstoornissen + psychopathologie bij personen met een verstandelijke handicap

• Les 8:  evaluatie thema's les 6 en 7 + angst- en dwangstoornissen
  

• MAAR waarschijnlijk géén les owv lockdown = > Wat met de evaluatie?
  

• Paasvakantie

• Les 9 psychogeriatrische stoornissen: dementie
• Les 10: afwerken dementie + evaluatie dementie adhv casus en reflectie

vandaag

• intro: quizje rond collocatie / gedwongen opname (10')
  
• Stemmingsstoornissen:
  
• depressie: filmpje (4 min), kenmerken, oorzaken, Eric en aanpak als begeleider (40')
  
• bipolair: documentaire (33 min), kenmerken van  manie, impact (60')
•  psychopathologie bij personen met een verstandelijke handicap (20')
  
• tijdig stoppen  owv verplaatsing 's middags (= ten allerlaatste 11u15)
  

• Toets in les 8: psychosespectrum, depressie, bipolair
• In het vaknieuws: onderdelen uit de cursus die je moet kennen
• In oefeningen: voorbeeldvragen
  

• Casussen: symptomen en stoornis herkennen
• Begeleidershouding: uitleggen waarom zo wel of niet
  

weet je nog hoe het zat?

Met gedwongen opname?

'collocatie'

Er zijn verschillende manieren om iemand met dwang te laten opnemen (collocatie). Welk zijn dit?

1. vrijwillige opname + crisisopname + gedwongen opname
2. crisisopname + gewone procedure + spoedprocedure
3. gewone procedure + spoedprocedure

Welke procedure voor gedwongen opname wordt het meest gebruikt?

1. gewone procedure (via de vrederechter)
2. gedwongen procedure (via de politie en de procureur des konings)

Er is sprake van een ‘geestesziekte’.
Voor deze persoon is gedwongen opname mogelijk.
Maar...

1. De wet geeft geen definitie voor geestesziekte. De vrederechter bepaalt of de persoon geestesziek is.
2. De wet geeft geen definitie voor geestesziekte. Een medisch expert bepaalt of iemand geestesziek is.
3. De wet geeft geen definitie voor geestesziekte. De politie bepaalt of de persoon geestesziek is en dus opgenomen kan worden.

Iemand brengt zijn eigen gezondheid en veiligheid zeer ernstig in gevaar.

Voor deze persoon is gedwongen opname mogelijk.

1. juist
2. fout

Mijn zoon van 20 is verslaaft aan alcohol.

Voor deze persoon is gedwongen opname niet mogelijk: alcoholverslaving is geen psychische stoornis.

1. juist
2. fout

stemmingsstoornissen

depressie

bipolaire stoornis

Kenmerken

DSM-V

• Vijf  (of  meer)  van  de  volgende  symptomen 
  
• binnen  dezelfde  periode  van  minstens twee weken aanwezig geweest
  
• EN wijken af van het eerdere functioneren;
  
• minstens een van de symptomen is ofwel (1) een sombere stemming, ofwel (2) verlies van interesse of plezier

symptomen

1. Sombere stemming, gedurende het grootste deel van de dag en bijna elke dag.
2. Duidelijk verminderde interesse of plezier in (bijna) alle activiteiten, tijdens het grootste deel van de dag, bijna elke dag.
3. Significant  gewichtsverlies  zonder  dat  dieet  wordt  gehouden,  of  gewichtstoename (bv +  5%  vh lichaamsgewicht  binnen  één  maand),  of  bijna  elke dag  een  afgenomen  of toegenomen eetlust.
4.  Slapeloosheid of overmatige slaperigheid, bijna elke dag.
5. Psychomotorische onrust of vertraging, bijna elke dag (het lichaam)
   
6. Vermoeidheid of verlies van energie, bijna elke dag.
7. Gevoelens van waardeloosheid of buitensporige of onterechte schuldgevoelens, bijna elke dag.
8. Verminderd vermogen tot nadenken of concentreren of besluiteloosheid, bijna elke dag.
9. Terugkerende  gedachten  aan  de  dood  (niet  alleen  de  vrees  om  dood  te  gaan), terugkerende suïcidegedachten.
10. De  symptomen  veroorzaken  een  lijdensdruk  of  beperkingen  in  het  sociaal  of beroepsmatig functioneren of het functioneren op andere belangrijke terreinen.
11. De episode kan niet worden toegeschreven aan de  fysiologische effecten van een middel of aan een lichamelijke aandoening

Wat kan depressie uitlokken?
Wat weet je over mogelijke oorzaken?

oorzaken

combinatie  van biologische, sociale en psychische factoren

biologische factoren

• Erfelijkheid 
  
• Bepaalde stoffen (zoals hormonen, medicatie, drugs, alcohol)
  
• Lichamelijke   ziekten   (bv. schildklierafwijkingen, diabetes, hart- en vaatziekten).

sociale factoren: schokkende gebeurtenissen

• vb somberheid na verlies van  een  partner  kan depressie worden

• vb scheiding, verhuizing
• vb schokkende gebeurtenissen in de kindertijd kunnen later nog leiden tot depressie
  

psychische  factoren 

• vb gebrekkig vermogen om problemen op te lossen, weinig zelfvertrouwen, perfectionisme, faalangst en een streng geweten

Eric

lees het verhaal van Eric, pagina 53

• Herken je de symptomen van depressie?
  
• Duid de kernwoorden aan (zéker geen hele zinnen)

• Als je dit verhaal leest, wat denk je dan dat je best kan doen als begeleider...?
  
• -> denk even na, we bekijken de aanpak verder.
  

Als ik Eric begeleid, probeer ik hem op te beuren door op het goede weer te wijzen (kop op, de zon schijnt, dat is toch zalig?!)

1. Goede reactie
2. Geen goede reactie

Als ik Eric begeleid, dan probeer ik hem af te leiden met zijn hobby's: hij houdt van schilderen, dat kan hem nu toch ook helpen?

1. Goede reactie
2. Geen goede reactie

Als ik Eric begeleid, dan ben ik lief en begripvol voor hem.

1. Goede reactie
2. Geen goede reactie

Als ik Eric begeleid, dan stel ik een korte wandeling voor en dring lichtjes aan, maar dring het niet op.

1. Goede reactie
2. Geen goede reactie

Waarom is het geen goed idee om een depressieve persoon af te leiden met de hobbies waar hij ooit zo van hield? (vb schilderen)

Waarom is het wel een goed idee om een depressieve persoon mee te nemen op een korte wandeling?

Bipolaire 1 stoornis

documentaire 'bipolair'

Noteer:

• kenmerken van depressieve fase
• kenmerken van manische fase
• impact voor de persoon en voor de omgeving
• soorten bipolaire stoornis

nabespreking 'bipolair'

Kenmerken manische fase?

Impact?

Psychopathologie bij personen met een verstandelijke beperking

cursus pagina 23 - 24

een diagnose stellen is niet eenvoudig..

gedragsverandering

Hoe komt het dat psychische stoornissen moeilijk herkend worden bij personen met een verstandelijke beperking? (meerdere antwoorden zijn juist)

1. Omdat deze personen geen psychische stoornissen hébben (het komt bijna niet voor)
2. Omdat 'lastig gedrag' verschillende oorzaken kan hebben, wordt een psychische stoornis minder snel herkend.
3. Omdat de symptomen op een andere manier tot uiting komen dan bij personen zonder verstandelijke beperking.
4. Omdat er geen instrument bestaat om de diagnose te stellen.

Bij welk gedrag kan je aan een psychische stoornis denken?
(meerdere antwoorden zijn juist)

1. Bij elk gedrag dat de persoon voorheen niet stelde.
2. De persoon gaat meer of minder eten, meer of minder slapen, je niet meer willen aankijken, ...
3. De persoon gaat opeens liedjes zingen en gedraagt zich vrolijk.
4. Je kan het niet zien aan het gedrag wanneer de persoon een verstandelijke beperking heeft.

Wat moet je doen als begeleider, wanneer een cliënt met een verstandelijke beperking zich duidelijk ander gaat gedragen dan anders?

1. Alert zijn: je volgt het op.
2. Alert zijn (opvolgen) en het signaleren bij je verantwoordelijke.
3. Je moet niet echt iets doen, blijf gewoon rustig.

Psychopathologie bij personen met een verstandelijke beperking

samengevat

• moeilijk herkenbaar dus vaak niet gediagnosticeerd
• diagnose is nodig om te kunnen behandelen (levenskwaliteit!)
  
• persoon kan het vaak niet zelf zeggen
• alert zijn op gedragsverandering: gedrag dat de persoon voorheen niet stelde
  
• signaleren bij gedragsverandering
  

We sluiten bijna af

Klaar voor de toets volgende week?

succes!

😒🙁😐🙂😃