H6 Een nieuwe tijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

H6 Een nieuwe tijd

H6 een nieuwe tijd

§1.1 Op zoek naar Indië

• Europeanen gingen steeds verder reizen om te handelen  
• Specerijen en luxegoederen uit het Oosten waren heel duur en moeilijk te verkrijgen 
• Europeanen werden op ontdekkingsreis gestuurd om veel geld te verdienen met de handel.
  
• De Portugezen waren de eersten die op ontdekkingsreis gingen. Hierna volgden de Spanjaarden die dankzij Columbus Amerika ontdekten.
  

Portugezen

Portugezen gingen eerst naar Afrika

  Door betere schepen en het kompas durfden ze steeds verder te reizen

Houden zeeroutes geheim

visgronden

handelspartners

volken die hen wilden helpen in hun strijd tegen de moslims

1488 Kaap de Goede Hoop

1498 bereikte Vasco da Gama India.

Spanjaarden

Conquistadores, veroverden Noord-Afrika, de Canarische eilanden en Amerika.

Spaanse kolonisten vertrokken naar de Nieuwe Wereld voor avontuur, rijkdom en kerstening indianen.

Inwoners Española en de Azteken gingen ten onder (geweld en Europese ziektes).

Hollanders

Probeerden een route naar Indië vinden:

• Noordoostelijke Doorvaart (Willem Barentsz)
• Om Kaap de Goede Hoop (Houtman)

§3 De kerkhervorming

Er kwam kritiek op de christelijke kerk

Humanisten:

•  ontdekten fouten in de Bijbel
• merkten dat de kerk zelf regels had verzonnen
• Erasmus van Rotterdam

Protestanten

•  Luther: 95 stellingen
• Calvijn: koning afzetten

Christelijke kerk wordt gesplitst in katholiek en protestant

§4 Spanningen in de Nederlanden

De Nederlanden

• waren verdeeld in gewesten.
• Aan het hoofd van elk gewest stond een heer.
• Elk gewest regelde zijn eigen bestuur en rechtspraak.
• Karel V werd heer in alle gewesten.

Centralisatie

• Hij wilde voor al deze gebieden één soort belasting, rechtspraak en wetten (hield geen rekening met rechten en vrijheden van de adel en steden).
• Hij regeerde liever met ambtenaren, die kon hij ontslaan, edelen niet.
• Hij benoemde in elk gewest een stadhouder.
• Als de koning niet aanwezig was in de Nederlanden stelde hij een landvoogd(es)aan.

Beeldenstorm en gevolgen

• Protestanten werden streng vervolgd.
  
• Edelen vroegen aan Margaretha van Parma om de vervolgingen te stoppen.
  
• Er kwamen hagenpreken die leidden tot de Beeldenstorm (1566)
• Alva kwam naar de Nederlanden
• Raad van Beroerten (Bloedraad)

§5 Een nieuw land ontstaat

1568: mislukte aanval Willem van Oranje en Lodewijk van Nassau op de Nederlanden. Begin opstand.

1572: Den Briel ingenomen door watergeuzen (1 april), Willem van Oranje stadhouder Holland en Zeeland, mislukte aanval op Brussel.

Alva probeerde de opstand met harde hand te onderdrukken, maar dit lukte niet.

Ontstaan Republiek

Noordelijke gewesten strijden samen

1581 Filips II afgezet, zoektocht naar nieuwe koning

1588 republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1648 Einde van de Opstand

Moord op Willem van Oranje

1580 Willem van Oranje vogelvrij verklaard.

1584 Willem doodgeschoten door Balthasar Gerards.

§1.2 De republiek als handelsland

Handel binnen Europa

In Holland geen graan, maar veeteelt.

  Graan werd uit Oostzeegebied gehaald.

Het overschot werd weer in andere landen verkocht. 

Amsterdam als stapelmarkt.

Naar Indië

Oorlog met Spanje en Portugal, dus zelf route naar Indië vinden.

Om Kaap de Goede Hoop (Houtman)

Handelskapitalisme

Samenwerking

VOC

Staten-Generaal richt VOC op (geld verdienen).

VOC heeft veel rechten om te kunnen concurreren.

Aandelenhandel

Handel en kaapvaart

WIC

1621 opgericht, monopolie op Atlantische handel.

Driehoekshandel en kaapvaart (zilvervloot)