les vitaal burgerschap

les vitaal burgerschap

De lesdoelen van vandaag:

1. De leerling kan de verschillende vormen van verslaving benoemen en uitleggen

2. De leerling kan de gevaren van verslavende/genotsmiddelen in eigen woorden uitleggen

3. De leerling kan de hoofdlijnen van een gezonde levensstijl (balans, slaap, over -en ondergewicht, eten en drinken en bewegen) in eigen woorden uitleggen.

4. De leerling kan een vorm van sociale media gebruiken om informatie te delen over het aanhouden van een gezonde levensstijl.

5. De leerling kan verschillende genotsmiddelen benoemen.

6. De leerling kan in eigen woorden uitleggen wat de overheid doet om ervoor te zorgen dat het voor mensen moeilijker wordt om verslavende/genotsmiddelen tot zich te nemen. 

vind jij dat je een gezonde leefstijl hebt?

0100

Wat is een gezonde leefstijl?

1. Genoeg slaap: (7/8) uur per dag

2. Genoeg bewegen: minimaal 5 dagen de week 30 minuten per dag

3. Een goede balans hiertussen  

Cijfers onder jongeren

Wie voldoet er aan beweegrichtlijnen per leeftijdscategorie? 

Tussen 4 en 11 jaar: 60 procent beweegt genoeg

Tussen 12 en 17jaar: 39 procent beweegt genoeg

Tussen 18 en 64 jaar: 45 procent beweegt genoeg

65 plussers: 40 procent beweegt genoeg

Cijfers van de rijksoverheid bij een onderzoek in 2023 over beweging per leeftijdscategorie. 

Rijksoverheid. (z.d.). cijfers en feiten over sport en bewegen. geraadpleegd op 1 juni 2025, van https://www.loketgezondleven.nl/gezondheidsthema/sport-en-bewegen/cijfers-en-feiten-sport-en-bewegen

Leefstijl

De manier waarop je leeft.

Wat eet je?

Hoeveel uur slaap je?

Wat doe je in je vrije tijd?

Beweeg je regelmatig?

Korte uitleg over wat nou een leefstijl is met voorbeelden. Kort vragen aan de klas om deze vragen te beantwoorden. Kies voor elke vraag een verschillende Student

Onder- en overgewicht

tabel overgenomen

Ondergewicht: dat je lichter bent dan gezond voor je is.

 - Dit kan veroorzaakt worden doordat je te weinig eet.

 - Ondergewicht kan gevolgen hebben voor je gezondheid, zoals vermoeidheid, orgaanproblemen etc.

Overgewicht: dat je zwaarder bent dan gezond voor je is.

percentage overgewicht in Nederland uit een onderzoek van het CBS uit 2021. 

 - Ernstig overgewicht wordt obesitas genoemd.

 - Overgewicht hangt samen met tal van gezondheidsklachten (gewrichtsklachten, rugklachten, hart- en vaatziektes en suikerziekte)

tabel: • CBS. (2021). Overgewicht per leeftijd in 2021. CBS. Geraadpleegd op 7 juni 2025, van Hoeveel volwassenen hebben overgewicht? - Nederland in cijfers 2022 | CBS

genotsmiddelen

Middelen die je eet, drinkt of rookt die een stimulerende werking hebben

Drugs

Harddrugs	Softdrugs
Gevaarlijk en verslavend	Minder gevaarlijk, maar wel verslavend
Gebruik, bezit en productie is strafbaar	Gedoogd: verboden, maar gebruik wordt niet bestraft
Cocaine/xtc/heroine etc	Hasj/wiet

Drugs is een verzamelnaam voor stimulerende verdovende en hallucinerende middelen.

Drugs staan vermeld in de Opiumwet, daarin wordt een onderscheid gemaakt tussen harddrugs en softdrugs.

 

opiumwet

Drugs staan vermeld in de Opiumwet, daarin wordt een onderscheid gemaakt tussen hard- en softdrugs.

de exacte lijst van de opiumwet https://wetten.overheid.nl/BWBR0001941/2024-04-16

Tabak	Alcohol
Zeer verslavend	Verslavend
Schadelijk voor jezelf en je omgeving	Je denkt minder na met alcohol op
Alleen voor 18+ (ook voor alcohol is dit zo)	Schadelijk voor de hersenen

Alcohol: Gebruik toegestaan voor mensen van 18 jaar en ouder. Heeft echter wel risico’s:

 - als je alcohol op hebt, denkt je minder na over de dingen die je doet.

 - schadelijk voor de hersenen

 - verslavend

Tabak: Kopen van tabak is verboden voor mensen onder de 18 jaar.

 - Nicotine is zeer verslavend.

 - Roken is niet alleen schadelijk voor jezelf, maar ook voor je omgeving.

Wat doet de overheid hieraan?

1. Accijns

2. Wetten

3. Campagnes

Ontmoediging door:

wetten: rookverbod, vergunning voor cafés.

accijns: op de verkoop van tabak en alcohol wordt accijns geheven.

campagnes: bijvoorbeeld de campagne ‘NIX’.

Verslaving

Aan genotmiddelen kun je verslaafd raken. Je kunt er dan niet meer zonder.

 - Voorbeelden: nicotineverslaving, drugsverslaving, gameverslaving, eetverslaving, gokverslaving etc.

 

Geestelijke verslaving: verlangen naar het genotmiddel of de handeling.

 - Voorbeeld: Je denkt de hele dag aan roken. Als je niet kunt roken, word je chagrijnig.

voor verslaafden is er proffessionele hulp

Lichamelijke verslaving: je lichaam protesteert wanneer je stopt met het gebruik van een genotmiddel.

 - Voorbeeld: Als je geen koffie drinkt, krijgt je hoofdpijn.

onderzoek naar de inname van verslavende middelen bij jongens en meisjes van 14 t/m 16 van leefstijlmonitor uit 2023. 

Trimbos.nl. (z.d.). Peilstationonderzoek Scholieren/Leefstijlmonitor, 2023. Trimbos.nl. Geraadpleegd op 7 juni 2025, van https://www.trimbos.nl/kennis/cijfers/alcohol-drugs-roken-scholieren/ 

Wat hoort niet bij een gezonde leefstijl

1. Genoeg bewegen
2. Genoeg slaap
3. 2800 kcal aan voeding per dag
4. Genoeg balans tussen slaap/eten/beweging

Wat is de Opiumwet?

1. Een wet waarin staat welke harddrugs legaal zijn
2. Een wet die Een wet onderscheid maakt tussen hard- en softdrugs
3. Een wet die het gebruik van alle drugs in Nederland volledig legaliseert."
4. Een belastingwet uit de 19e eeuw die het importeren van luxe producten zoals zijde en opium regelde.

Wat is geen negatief gevolg van Tabak/Alcohol

1. Alcohol verhoogd voor een lange periode je lichaamstemperatuur waar koorts uit kan ontstaan
2. Beschadiging voor de hersenen
3. Minder logisch kunnen nadenken
4. Verslaving

de overheid doet veel om verslaving/verslavende middelen tegen te gaan. Wat zet de overheid het meeste in om deze middelen tegen te gaan?

1. Accijns/belasting/campagnes
2. Accijns/wetten/campagnes
3. Wetten/campagnes/belasting
4. Campagnes/wetten/reclame

Wat gaan jullie nu doen?

- 20 minuten

- Via Instagram een account maken

- Kies een onderwerp wat we hebben besproken

- Maak een post via Canva om mensen bewust te maken van de risico's

- Dit doen jullie in tweetallen

- Ben je klaar? even laten zien!

- Aan het einde van deze of de volgende les presenteren

Korte uitleg Canva

Wat is Canva?

Hoe gebruik ik Canva?

Maak een account aan met je schoolmail

Kies een infographic

Gebruik de info van de les om een post voor Instagram ta maken

Leerdoelen ophalen

1. De leerling kan de verschillende vormen van verslaving benoemen en uitleggen

2. De leerling kan de gevaren van verslavende/genotsmiddelen in eigen woorden uitleggen

3. De leerling kan de hoofdlijnen van een gezonde levensstijl (balans, slaap, over -en ondergewicht, eten en drinken en bewegen) in eigen woorden uitleggen.

4. De leerling kan een vorm van sociale media gebruiken om informatie te delen over het aanhouden van een gezonde levensstijl. 

5. De leerling kan verschillende genotsmiddelen benoemen.

6. De leerling kan in eigen woorden uitleggen wat de overheid doet om ervoor te zorgen dat het voor mensen moeilijker wordt om verslavende/genotsmiddelen tot zich te nemen. 

Gezonde leefstijl

Genotsmiddelen