5V Thema 6 BS 2 en 3

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Kringlopen en voedsel verbouwen

Vwo 5

Thema 6 (van vwo 4)

BS 2 en 3

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt de stikstofkringloop in hoofdlijnen beschrijven en schema's hiervan interpreteren
• Je kunt verschillende manieren beschrijven waarop ziektes en plagen bestreden kunnen worden in de landbouw

Programma:

1. Moeilijke HW-vragen?
2. Wat weten we nog van de koolstof- en stikstofkringloop?
3. Stikstofkringloop
4. Bescherming van gewassen

Vragen over vorige les/huiswerk

Bekijk binas tabel 93G. Welke stof kan er niet ontstaan bij de afbraak van dood organisch materiaal?

1. CH4
2. CO2
3. CaCO3
4. Andere organische stoffen

Bekijk binas tabel 93H. Nijntje heeft geplast in een zuurstof arme omgeving. Welke stof kan er niet ontstaan?

1. Ammoniak
2. NO2-
3. N2
4. Ammonium

Nijntje nitraat

A: Planten nemen nitraat (NO₃-) op.

B: Er vindt stikstofassimilatie plaats
     vorming aminozuren

(vorming eiwitten is voortgezette assimilatie)

C: Dier eet plant, verteert en assimileert eigen        organische stoffen.

D: Bij dissimilatie komt ureum vrij. 

E: Rottingsbacterien breken ureum af tot NH₃

F: NH₃ lost in (grond)water op tot NH₄+

G: Nitrietbacterien zetten NH₄+ om in NO₂-

H: Nitraatbacterien zetten NO₂- om in NO₃-

Stikstofkringloop

Stikstoffixatie:

• N2 --> NH3
• Wortelknolletjes (bacteriën)
• Fotochemisch (bliksem): NOx

Denitrificatie:

• NO3 --> N2
• in zuurstofarme omgeving

Oefen examenopgaven

Bemesting

= toevoegen van voedingsstoffen aan de bodem

Nodig vanwege:

• oogsten gewassen
• uitspoeling

Kunstmest vs. stalmest

• Reducenten
• Specifieke samenstelling

Bestrijding plagen en ziektes

Monocultuur = op grote oppervlakte één soort gewas verbouwen --> maakt efficiënt bewerken mogelijk

Nadelen:

• Groot voedselaanbod en ontbreken natuurlijke vijand --> plagen
• Makkelijke verspreiding ziektes

Oplossing?

• (Preventieve) bestrijding: chemisch, mechanisch en biologisch

Chemische bestrijding

Pesticiden:

• Insecticiden/herbiciden
• Effectief
• Soortspecifiek vs. niet-soortspecifiek

Nadelen:

• Dood ook nuttige soorten
• Resistentie
• Persistent: zeer langzame afbraak --> accumulatie
• Uitspoelen --> vervuiling drinkwater

Biologische bestrijding

Natuurlijke vijanden 

• Predatoren (= roofdieren)
• Parasieten (bijv. sluipwespen bij witte vliegen)
• Ziekteverwekkers (zoals bacteriën en schimmels)

Vruchtwissel:

• ziekteverwekkers verdwijnen
• betere benutting voedingsstoffen

Afsluiting

Lezen: Thema 6 van V4 mens en milieu BS 2 (blz. 144 t/m 148)

Maken: BS 2 opdr. 16 t/m 21

Kun je:

• de stikstofkringloop in hoofdlijnen beschrijven en schema's hiervan interpreteren
  ?
• verschillende manieren beschrijven waarop ziektes en plagen bestreden kunnen worden in de landbouw?

Morgen: 

Verder met voedselproductie