3vmbo_nask2_Hoofdstuk_4_Nieuwe_Stoffen_Maken

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4: Nieuwe Stoffen Maken

Paragraaf 1: Stoffen Veranderen

Hoofdstuk 4: Nieuwe Stoffen Maken

Nodig:

Pen en Papier

Opgeladen iPad

Boek met leerstof

Niet Nodig:

Mobiel

Etenswaren

Drinken (Fles water mag)

Wat weet jij al over stoffen
en chemische reacties?

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Wat is een chemische reactie?

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen (reactieproducten) vormen

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Verbrandingsreactie: Wat heb je nodig?

• Brandstof (Hout, Benzine, Brood, Aardgas)
• Warmtebron (Brander, Vonk, Licht)
• Zuurstof (Wat wij in ademen, O2)

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Reactieschema van een Verbrandingsreactie

Brandstof + Zuurstof → Verbrandingsproducten

Hout (s) + Zuurstof (g) → Koolstofdioxide (g) + Water (g)

Benzine (l) + Zuurstof (g) → Koolstofdioxide (g) + Water (g)

Aardgas (g) + Zuurstof (g) → Koolstofdioxide (g) + Water (g)

Wat is NIET een reactieproduct van een verbrandingsreactie?

1. Zuurstof (g)
2. Koolstofdioxide (g)
3. Water (g)
4. Alle 3 zijn geen reactieproducten (g)

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Ontledingsreactie: Verhitten zonder Zuurstof

• Zonder zuurstof verbrand de brandstof (zoals hout) niet.
• Nu gebeurt een Ontledingsreactie plaats. Dit betekend dat de stof in kleine deeltjes uit elkaar valt.

Organische Stof → Koolstof (s) + Water (l) + Witte Rook (g)

Hout (s) → Koolstof (s) + Water (l) + Witte Rook (g)

Ontleden van Hout

Ontleden van Brood

Wat voor Organische
Stoffen zijn er?

Hoe weten wij dat een reactie
heeft plaatsgevonden?

Reactieverschijnselen

 Verandering van kleur

Verandering van geur

Verandering van smaak

 Warmte

Rook

Vlammen

Licht

Zelf Aan de Slag!

Tijd: 15 minuten

Taak: Opdrachten uit het boek (of op je iPad)

Welke Opdrachten: 1 t/m 7

Al Klaar → Begin met de overgebleven opdrachten

Hierna: Hoofdstuk 4.2 - Atomen en Moleculen

Hoofdstuk 4: Nieuwe Stoffen Maken

Paragraaf 1: Stoffen Veranderen

Hoofdstuk 4.2: Atomen en Moleculen

Nodig:

Pen en Papier

Opgeladen iPad

Boek met leerstof

Niet Nodig:

Mobiel

Etenswaren

Drinken (Fles water mag)

Welke elementen en
moleculen kennen jullie?

Check Tabel 1 in het boek:

Deze atoomsoorten moeten jullie kennen

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Symbolentaal

• Atomen:  Bouwsteen van moleculen die je niet in nog kleinere deeltjes kunt splitsen.
• Atoomsoort: Type atoom. Deze staan in het periodiek systeem
• Symbolen: Afkorting waarmee een element, atoom of atoomsoort wordt aangegeven
• Element: Stof die uit één atoomsoort bestaat

Hoofdstuk 4: Nieuwe Stoffen Maken

Paragraaf 1: Stoffen Veranderen

Wat zijn atomen?

O - Zuurstof

H - Waterstof

C - Koolstof

Check Tabel 1 in het boek:

Deze atoomsoorten moeten jullie kennen

Wat zou jou symbool zijn als
je een atoomsoort was?

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Verbindingen

Na (Natrium) + Cl (Chloor) → NaCl (Natriumchloride)

Je kan meerdere atomen of elementen samenvoegen om een nieuwe stof te vormen.

Natrium reageert heftig met water

Chloor is een zeer giftige gas

Natriumchloride is veilig om te eten

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Verbindingen

Verbinding: Een stof waarin twee, of meer, elementen aan elkaar zijn verbonden

Moleculaire Stof: Een stof die is opgebouwd uit niet-metalen.

Cl

O

H

Na

H

H

H

H

C

Welke stof is een verbinding?

1. Na
2. Cd
3. HCl
4. Pb

Welke stof is een verbinding?

1. K
2. Ti
3. Cu
4. CO

Welke stof is een verbinding?

1. Bi
2. LiBr
3. O
4. N

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Het Deeltjesmodel

• Alle stoffen bestaan uit moleculen
• Elke stof heeft zijn eigen soort moleculen
• Elk molecuul is opgebouwd uit kleinere deeltjes: atomen

H

Als je watermoleculen ontleedt (kapotmaakt) ontstaan er waterstof en zuurstof moleculen (H2 en O2)

H

H

H

H

H

O

O

O

O

Zelf Aan de Slag!

Tijd: 10 minuten

Taak:

Welke Opdrachten:

Al Klaar → Begin met de overgebleven opdrachten

Hierna: Hoofdstuk 4.3 - Reactievergelijkingen Kloppend Maken

Hoofdstuk 4: Nieuwe Stoffen Maken

Paragraaf 1: Stoffen Veranderen

Hoofdstuk 4.3: Reactievergelijkingen kloppend maken

Nodig:

Pen en Papier

Opgeladen iPad

Boek met leerstof

Niet Nodig:

Mobiel

Etenswaren

Drinken (Fles water mag)

Welke molecuulformules
kennen jullie al?

Een Chemische reactie

Beginstoffen verdwijnen en nieuwe stoffen vormen.

Molecuulformules

Water

H₂O

Kookpunt: 100^oC

Waterstofperoxide

H₂O₂

Kookpunt: 152^oC

O

O

O

H

H

H

H

Molecuulformule: formule die aangeeft hoe vaak elke atoomsoort in een molecuul voorkomt.

Index: getal in de molecuulformule dat het betreffende aantal atomen weergeef

Index: 

H₂O

Waterstof

Zuurstof

Index (zijn 2 waterstofatomen per molecuul)

Hoeveel van ieder element zit er in een alcohol molecuul?

C₂H₆O (l)

1. 1-koolstof, 2-waterstof 6-zuurstof
2. 1-waterstof, 2-koolstof 6-zuurstof
3. 1-zuurstof, 2-koolstof 6-waterstof
4. 1-koolstof, 2-zuurstof 6-waterstof

Hoeveel van ieder element zit er in een soda molecuul?

Na₂CO₃ (s)

1. 1-natrium, 2-koolstof 3-zuurstof
2. 1-koolstof, 2-natrium 3-zuurstof
3. 1-zuurstof, 2-koolstof 3-natrium
4. 1-koolstof, 2-zuurstof 3-natrium

Molecuulformules

Fluor	F 2
Ammoniak	NH 3
Stikstof	N 2

H

H

H

N

N

N

F

F

De formules in tabel 1 moeten jullie weten!

opdracht: sleep de juiste naam bij de juiste formule

C₂H₆O

Cl₂

Br₂

CH₄

Methaan

Alcohol

Chloor

Broom

H

H

H

O

O

O

Water (l) → Waterstof (g) + Zuurstof (g)

H2O (l) → H2 (g) + O2 (g)

2 keer H en 1 keer O → 2 keer H en 2 keer O??

+

H

Van reactieschema naar reactievergelijking

Van reactieschema naar reactievergelijking

Stap 1: Reactieschema omzetten naar molecuulformules

Water→ Waterstof + Zuurstof        H₂O (l) → H₂ (g) + O₂ (g)

Stap 2: Reactievergelijking kloppend maken

Er moeten evenveel atomen van elk element zijn voor de pijl als na de pijl.

Er zijn 2 zuurstofatomen na de pijl, maar een voor de pijl...

H

H

H

H

H

H

O

O

O

O

2 H₂O (l) → 2 H₂ (g) + O₂ (g)

+

H

H

Coefficient (zijn 2 watermoleculen, 2 waterstofmoleculen en 1 zuurstof molecuul)

Zelf Aan de Slag!

Tijd: 10 minuten

Taak: Opdrachten uit het Boek

Welke Opdrachten: 1, 2, 3

Al Klaar → Begin met de overgebleven opdrachten

Hierna: Hoofdstuk 4.4 - Reactievergelijkingen Kloppend Maken

Hoofdstuk 4: Nieuwe Stoffen Maken

Paragraaf 1: Stoffen Veranderen

 Chemische Synthese en Ontleding

Nodig:

Pen en Papier

Opgeladen iPad

Boek met leerstof

Niet Nodig:

Mobiel

Etenswaren

Drinken (Fles water mag)

Hoeveel watermoleculen zijn nodig om het zuurstof te vormen?

H₂O (l) → H₂ (g) + O₂ (g)

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel waterstofmoleculen vormen tijdens de reactie?

2 H₂O (l) → H₂ (g) + O₂ (g)

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

getal in de molecuulformule dat het betreffende aantal atomen weergeef

getal dat in een reactievergelijking vóór de molecuulformule staat en het betreffende aantal moleculen weergeef

formule die aangeeft hoe vaak elke atoomsoort in een molecuul voorkomt

manier om met behulp van formules een chemische reactie te noteren

Reactievergelijking

Index

Coëfficiënt

Molecuulformule

Chemische Synthese

Talloze verschillende stoffen worden gemaakt met behulp van chemische synthese.

Ontledingsreacties

Ontleedbaar vs Niet Ontleedbaar

Opdracht: Sleep de begrippen naar de juiste vorm van energie:

Warmte

Licht

Elektrische

Stroom

Thermolyse

Elektrolyse

Fotolyse

Ontleden van stoffen

Thermolyse: Ontledingsreactie met warmte als energiebron

Fotolyse: Ontledingsreactie met licht als energiebron

Elektrolyse: Ontledingsreactie met elektrische stroom als energiebron

Ontleding  door warmte

Thermolyse: Ontledingsreactie met warmte als energiebron.

suiker(s) → koolstof(s) + water(g) + brandbare walm(g)

CaCO₃ (s) → CaO (s) + CO₂ (g)

Ontleding  door Elektriciteit

Elektrolyse: Ontledingsreactie met elektriciteit als energiebron.

2 H₂O (l) → 2 H₂ (g) + O₂ (g)

Deze reactie kan ook andersom. Zo haal je de energie weer uit de stoffen

2 H2 (g) + O2 (g) → 2 H2O (l)

Ontleding  door Licht

Fotolyse: Ontledingsreactie met licht als energiebron.

2 H₂O₂ (l) → 2 H₂O (g) + O₂ (g)

ZELF AAN DE SLAG

Opdrachten uit het boek:

Opdracht 1, 2, 3

Huiswerk: Opdracht 6 en 7