Par. 3.2 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

3.2 DEMOCRATIE IN NEDERLAND

Leerdoelen opschrijven

1. Wat veranderde door de grondwet van 1848?

2. Hoe werd het kiesrecht uitgebreid?

3 minuten

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Lees "De grondwet van 1848" op blz. 44

Volgende les:

1. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?
2. Waarom kwam België in opstand?
3. Wie waren de liberalen?
4. Waarom gaf koning Willem II Thorbeck de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

Studiewijzer

9/11: Par. 3.1 Industrie en samenleving

13-14/11: Par. 3.1 Industrie en samenleving

16/11: Par. 3.1 Industrie en samenleving

20-21/11: Par. 3.1 Industrie en samenleving

23/11: Par. 3.2 Democratie in Nederland

27-28/11:  Par. 3.2 Democratie in Nederland

30/11: Herhalingsles

4-5/12: SO par. 3.1 en 3.2

7/12: Par. 3.3 Politiek en samenleving

11-12/12: Par. 3.3 Politiek en samenleving

14/12: Par. 3.4 Westerse wereldrijken 

18-19/12: Par. 3.4 Westerse wereldrijken 

21/12: extra 

Kerstvakantie

TOETSWEEK P2

HOOFDSTUK 3

Programma

1. Huiswerk

2. Uitleg par. 3.2

3. Opdrachten afmaken en bespreken

4. Leerdoelen antwoorden

5. Afsluiten

Werkboek blz. 50 opdrachten 1 en 2

Antwoord de leerdoelen in je schrift:

1. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?
2. Waarom kwam België in opstand?
3. Wie waren de liberalen?
4. Waarom gaf koning Willem II Thorbeck de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

Het bestuur van Nederland vanaf 1815

Achtergrond:

• Napoleon werd verslagen
• Congres van Wenen
• Willem I wordt koning. 
• De Nederlanden was een constitutionele monarchie

Wat betekent "constitutionele monarchie?"

1. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?

Nederland had een parlement: de Staten-Generaal. 

Eerste Kamer: gekozen door de koning.

Edelen en regenten kozen de leden van de Provinciale Staten, de volksvertegenwoordiging van de provincies. 

Tweede Kamer: gekozen door de leden van de Provinciale staten.

Samen vormen ze het parlement. 

Wie kiest NU de leden van de Tweede kamer?

1. De koning
2. De Provinciale Staten
3. Het volk
4. De Tweede Kamer

Wie had vanaf 1815 de macht?

Het parlement moest nieuwe wetten goedkeuren, maar had weinig macht. 

• De koning was het staatshoofd en regeringsleider. 

Koning Willem I was staatshoofd (de persoon met het hoogste gezag in de staat) en regeeringsleider (aanvoerder van de regering die bestond uit hemzelf en zijn ministers).

Hoe veel macht had de koning?

• Ministers benoemen en ontslagen. 
• Hij besliste in zijn eentje over het leger, de buitenlandse politiek en de kolonies. 
• Mocht geld uitgeven zonder het parlement te informeren. 

Tot 1830 een autoritaire bestuur... en de Belgen waren ontevreden!

Een staatshoofd is...

1. De baas van de Tweede Kamer.
2. Persoon met het hoogste gezag in het land.
3. De eerste minister

De regeringsleider is...

1. Aanvoerder van de regering.
2. Aanvoerder van het leger.
3. Voorzitter van de Eerste Kamer.

Wie had de macht in de Nederlanden in 1815?

1. De Staten-Generaal
2. Alleen de Eerste Kamer
3. De Provinciale Staten
4. De koning

Wie heeft de macht in Nederland nu?

1. De koning
2. De Staten-Generaal
3. De minister president
4. De regering.

Belgische Revolutie (Opstand)

1830-1839

Gevolgen:

- 1839: Nederland erkent onafhankelijk België
- NL verliest groot deel van industrie en grondstofbronnen

- 1840: Willem I afstand v/d troon >> Willem II de nieuwe koning

2. Waarom kwam België in opstand?

3. Wie waren de liberalen? (1)

Burgers die streven naar meer vrijheid zijn liberalen. 

• Het parlement moet door verstandige burgers worden gekozen.
• De regering moest het parlement controleren. 

• Het liberalisme is een politieke stroming.
• Partijen zoals de VVD en PVV zijn liberaal. 

Liberalen (2)

Fabrikanten, ondernemers, bankiers steunden de liberalen.

De overheid moest zich zo min mogelijk met de economie bemoeien.

Zo min mogelijk regels.

De liberalen zijn voor meer..

1. Gelijkheid
2. Vrijheid
3. Gelovigen
4. Macht van de koning

Wie waren de Liberalen?

1. Mensen die wilde dat de koning een dictator zou worden
2. Mensen die de macht van de koning wilden beperken
3. Mensen die samenwerkten met de koning
4. mensen uit de Provinciale Staten

Willem II

• Willem II volgde in 1840 zijn vader op.
  
• Hij regeerde net zo als zijn vader.
  
• Willem II was de baas en de ministers zijn assistenten.
  
• Willem II zette de grondwet en het parlement buitenspel.
  

Willem I trad af omdat hij niet wilde dat ministers voortaan elk besluit van de koning mee ondertekenden. Daardoor zou hij niet meer alleen kunnen beslissen. Willen I accepteerde die beperkingen van zijn macht. 

Koning Willem II

Willem II regeerde in feite alleen.

Koning Willem II wilde helemaal geen veranderingen.

Grondwetswijzigingen werden door hem altijd afgewezen.

1848

In 1848 was het onrustig in Europa.

Revoluties in Frankrijk, Pruisen en Oostenrijk.

Ook op de Dam in Amsterdam was het onrustig.

4. Waarom gaf koning Willem II Thorbeck de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

In 1848 "veranderde koning Willem II in 1 nacht van conservatief in liberaal."

Koning Willem II was bang voor een revolutie en vroeg Thorbecke om een nieuwe grondwet te schrijven!

Wie was de minister-president die de grondwet ging wijzigen?

1. Thorbecke
2. van Houten
3. Kuyper
4. Troelstra

Waarom wilde Thorbecke de grondwet wijzigen?

1. Arme mannen moesten ook kunnen stemmen
2. De macht moest bij de rijke burgers komen te liggen
3. Het parlement moest zijn macht aan de koning afstaan
4. Er moest ook stemrecht voor vrouwen komen

Afgelopen les...

• Belgische Revolutie
• Liberalen en Thorbecke
• Willem II wordt liberaal
• 1848: revolutie jaar in Europa
• Willem II vraagt Thorbecke om een nieuwe grondwet te schrijven!

Nieuwe grondwet

• Parlementaire stelsel (het parlement heeft het hoogste gezag en controleert de regering. De regering mag alleen geld uitgeven met toestemming van het parlement).
• De koning is nog steeds staatshoofd, maar geen regeringsleider. Dat werd de minister-president (aanvoerder van de ministers).
• Kabinet: komen bij elkaar in het ministerraad
• Tweede Kamer wordt gekozen door het volk en de Eerste Kamer door de Provinciale Staten. 

Rechtstreekse verkiezingen

Om de vier jaar kwamen er rechtstreekse Tweede Kamerverkiezingen.

Mannen die een bepaald bedrag aan belasting betaalden mochten stemmen.

Beperkt kiesrecht: censuskiesrecht.

Algemeen kiesrecht 

Mannen: 1917

Vrouwen: 1919

Nederland werd een parlementaire democratie: bestuurssysteem waarin de regering afhankelijk is van een parlement dat met algemeen kiesrecht is gekozen. 

Opdrachten afmaken en bespreken

Blz. 50  Maak opdracht 5 en 6

Max 15 minuten

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Antwoord de leerdoelen!

Leerdoelen antwoorden

Schrijf een verhaal:

1. Wat veranderde door de grondwet van 1848?
   
2. Hoe werd het kiesrecht uitgebreid?

Leerdoelen beantwoorden

1. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?
   
2. Waarom kwam België in opstand?
   
3. Wie waren de liberalen?
   
4. Waarom gaf koning Willem II Thorbeck de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

Geef de les een cijfer

0100