Hoofdstuk 1: Hoe welvarend ben jij?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 1 Hoe welvarend ben jij?

Economie

Klas 3

§ 1.1 Kun jij kopen wat je wilt?

Leerdoelen

• wat het verschil is tussen primaire en secundaire behoeften 
• wat het bij economie betekent als iets schaars is
  
• wat welvaart is en hoe je welvaart kan toenemen
  
• hoe je met een percentage een getal kunt berekenen  

Behoeften

Primaire behoeften (basisbehoeften)

• Noodzakelijke levensbehoeften, zoals voeding, kleding en woonruimte.
  

Secundaire behoeften (overige behoeften)

• Alles wat je leven beter of prettiger kan maken.

Verschillen in behoeften o.a. door:

• budget
• leeftijd
• geslacht
• reclame
• omgeving zoals vrienden en familieleden.

Vrije goederen en schaarse goederen

Vrije goederen zijn goederen waar je zomaar over kunt beschikken:

• frisse lucht
• zonlicht
• regenwater

Alle andere goederen noem je in de economie schaars omdat er middelen nodig zijn om ze te maken.

Schaarse goederen hebben een prijs: je moet ervoor betalen.

Welvaart

Welvaart is de mate waarin je in je behoeften kunt voorzien.

Je welvaart kan groter worden door:

• meer inkomen
• prioriteiten stellen: voorrang voor de behoeften die voor jou het belangrijkst zijn
• zelfvoorziening: voorzien in je behoeften door iets voor eigen gebruik zelf te maken.

Met procenten een getal berekenen (1)

Je kunt hiervoor een formule gebruiken.

Met procenten een getal berekenen (2)

Je kunt ook een verhoudingstabel gebruiken.

Maken

Paragraaf 1.1

§ 1.2 Hoe word je beïnvloed? 

Leerdoelen

• hoe bedrijven proberen je meer te laten kopen
  
• welke verschillende soorten reclame je kunt onderscheiden
  
• dat bedrijven zich bij de verkoop op bepaalde groepen richten
  
• wat voor merken er zijn
  
• hoe je een percentage kunt berekenen 

Koopgedrag

Van verschillende kanten is er invloed op je koopgedrag.

Sociale beïnvloeding

= beïnvloeding door mensen in je omgeving, zoals familie en vrienden.

Commerciële beïnvloeding

= beïnvloeding door fabrikanten en winkeliers.

Marketing

Marketing is alles wat bedrijven doen om hun product te verkopen.

Marketinginstrumenten (6P’s):

1. Productbeleid
2. Prijsbeleid
3. Promotiebeleid
4. Plaatsbeleid
5. Personeelsbeleid
6. Presentatiebeleid

Marketingmix: de 6 P’s worden in combinatie met elkaar ingezet.

Reclame

Reclame is aandacht vragen voor een product of boodschap.

Twee soorten reclame

Commerciële reclame

• Informatieve reclame geeft informatie over product.
  
• Merkreclame maakt merknaam bekender.

Ideële reclame laat mensen nadenken over maatschappelijke thema’s en hun gedrag.

Doelgroep

Doelgroep: voor wie is een product of boodschap bedoeld.

Jongeren zijn voor bedrijven een belangrijke doelgroep:

• veel geld vrij te besteden
• invloed op wat thuis wordt gekocht
• eenmaal klant, later ook klant.

Productbeleid

Bij productbeleid zijn merken belangrijk.

A-merk: merk heeft goede naam, straalt kwaliteit uit.

B-merk: budgetmerk, goedkoper en minder bekend dan A-merk. Kwaliteit niet altijd minder.

Huismerk: merk van winkelketen. Wordt alleen in eigen winkels verkocht.

Een percentage berekenen (manier 1: met een formule)

De snelste manier is met de volgende formule.

Een percentage berekenen (manier 2: met een verhoudingstabel)

Maken

Paragraaf 1.2

§ 1.3 Je inkomsten en uitgaven

Leerdoelen

• hoe je conclusies kunt trekken uit een begroting
  
• welke drie soorten inkomens er zijn
  
• hoe je de gezinsuitgaven in drie groepen kunt indelen
  
• hoe je bedragen kunt omrekenen van maand naar week en omgekeerd
  
• hoe je een reservering kunt berekenen

Nibud

Nibud = Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting

Het Nibud geeft voorlichting over verstandig budgetteren (= je inkomsten en uitgaven op elkaar afstemmen).

Hulpmiddel daarbij is een begroting (= een overzicht van je 

verwachte inkomsten en uitgaven voor de komende periode).

Info voor jongeren: https://scholieren.nibud.nl/

Soorten inkomens

Soorten uitgaven

Dagelijkse uitgaven of huishoudelijke uitgaven: je alledaagse uitgaven.

Vaste lasten: uitgaven met een vaste regelmaat, je moet ze bijvoorbeeld elke maand betalen.

Incidentele uitgaven: grotere uitgaven die je niet zo vaak doet.

Een maand ≠ vier weken

Om uitgaven goed met elkaar te vergelijken, reken je ze om naar eenzelfde periode.

• Tussenstap: een jaar.
  
• Onthoud: 1 jaar = 12 maanden = 52 weken
  

Van maand naar week 

Van week naar maand

Reserveren

Reserveren = geld opzij zetten voor grotere uitgaven.

Vooral voor incidentele uitgaven moet je vaak reserveren.

Maken

Paragraaf 1.3

§ 1.4 Wordt alles duurder?

Leerdoelen

• hoe je een verandering in procenten kunt berekenen
  
• wat inflatie is
  
• wat de gevolgen van inflatie zijn voor je koopkracht
  
• hoe je veranderingen van lonen en prijzen kunt vergelijken
  
• hoe je berekeningen maakt met behulp van indexcijfers

Een stijging of daling in procenten berekenen

Een verandering in procenten kun je met onderstaande formule berekenen.

Inflatie en deflatie

Het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) verzamelt informatie over o.a. economische onderwerpen zoals prijsveranderingen.

• Een algemene stijging van de prijzen noem je inflatie.
• Een algemene daling van de prijzen noem je deflatie.

Inflatie en deflatie druk je uit in een percentage.

 2,3% inflatie betekent dat de gemiddelde prijzen nu 2,3% hoger zijn dan een jaar geleden.

Koopkracht

Koopkracht is de hoeveelheid goederen en diensten die je met je inkomen kunt kopen.

• Als de loonstijging in % meer is dan de inflatie, neemt je koopkracht toe.
  

• Met meer koopkracht neemt je welvaart toe: je kunt in meer behoeften voorzien.
  

Indexcijfers

Een indexcijfer, laat een procentuele verandering zien ten opzichte van een afgesproken periode.

De periode waarmee je vergelijkt, noem je het basisjaar.

Het indexcijfer in het basisjaar is altijd 100.

Maken

Paragraaf 1.4