Hoofdletters 5.1 Grammatica en Spelling

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Hoofdletters en interpunctie 5,1 >> HOOFDLETTERS

Doel 

In deze les leer je alles over het gebruik van hoofdletters. 

Wanneer schrijf je een hoofdletter?

Officiële namen van feestdagen en andere bijzondere dagen schrijven we met een hoofdletter (Kerstmis, Valentijnsdag, Werelddierendag), maar niet-officiële en informele namen krijgen een kleine letter (kerst, valentijn, dierendag).

Waarom krijgen Kerstmis en Moederdag een hoofdletter en kerstfeest en paaszondag niet? De regel voor feestdagen is als volgt: de naam van de feestdag zelf schrijven we met een hoofdletter, maar verkortingen van en samenstellingen met deze feestdag niet. Daarom is het wel Kerstmis en Pasen, maar niet Kerst, Kerstfeest of Paaszondag, wel kerst, kerstfeest en paaszondag. Overigens is de spelling kerstmis correct als het om een mis tijdens het kerstfeest gaat. Moederdag is eveneens een feestdag, want er wordt geen onderscheid gemaakt tussen christelijke, islamitische, joodse en officiële feestdagen e.d.

Theorie

1. Aan het begin van een zin.

- De man loopt naar zijn werk.

- 's Morgens ben ik altijd erg fit.

Uitzondering: cijfer of symbool

47 werknemers hebben deze week vrij.

€15 betaalde hij voor het boek.

In welke zin worden alle hoofdletters goed toegepast?

1. 's Avonds ga ik naar Johan
2. 'S avonds ga ik naar Johan
3. 's avonds ga ik naar Johan
4. 's avonds ga ik naar johan.

Theorie

2. Namen

- Een persoon of dier: Ahmed, onze hond Bob

- Een land of plaats: Frankrijk, Den Haag

- Een rivier, gebergte, zee: de Maas, de Alpen, de Noordzee

- Een bedrijf of instelling: de Jumbo, Arcus

- Een boek, film of lied: De vliegeraar, Oorlogswinter

- Een feestdag: Koningsdag, Suikerfeest

Extra: namen van personen

mevrouw/meneer GEEN hoofdletters

Staat er een voornaam? dan de tussenstukjes geen hoofdletter: Bente van der Tol

Bente van der Tol

mevrouw Van der Tol 

Waar staan de hoofdletters goed?

1. mevrouw A. van Beek
2. mevrouw A. van beek
3. mevrouw Van Beek
4. mevrouw van Beek

Regel 3: organisaties, merken, producten

Organisaties, merken en producten krijgen een hoofdletter.

• Apple
• Verenigde Naties

Dit neem je over: 

• iPhone

Wanneer gebruik je een hoofdletter?

Afkortingen

Afkortingen van instellingen, bedrijven en politieke partijen schrijf je met hoofdletters en zonder puntjes.,

• FBTO, RTL4, VVD en SP

• Maar let op: het is PvdA

Ingeburgerde afkortingen

Als een afkorting veel gebruikt wordt, m.a.w. ingeburgerd is, schrijf je ze met een kleine letter:

• btw en cao.
  

(Belasting over Toegevoegde Waarde, Collectieve Arbeids Overeenkomst

Wanneer gebruik je een hoofdletter?

Afkortingen

Afkortingen van instellingen, bedrijven en politieke partijen schrijf je met hoofdletters en zonder puntjes.

Waar staat HEMA voor?

Als een afkorting veel gebruikt wordt, m.a.w. 

ingeburgerd is, schrijf je ze met een kleine letter: 

btw en cao.

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij een windstreek gebruik je geen hoofdletter.

• Er komt vandaag een noordelijke wind.

Als de windstreek onderdeel is van een naam, gebruik je wel een hoofdletter.

• Noordelijke IJszee

In welke zin worden alle hoofdletters goed toegepast?

1. In het zuiden van Nederland verstaan ze geen Twents.
2. In het Zuiden van Nederland verstaan ze geen Twents.
3. In het zuiden van nederland verstaan ze geen Twents.
4. In het zuiden van Nederland verstaan ze geen twents.

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren enzovoort gebruik je een hoofdletter.

• Eindhoven
• Amerikaanse president

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• Fransman
• Limburgs dialect

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Als je met de windstreek een cultureel, economisch of politiek gebied bedoelt, schrijf je een hoofdletter.

• In het Nabije Oosten is de situatie erg gespannen.
• Arme landen krijgen steun van het Westen.

Anna en ik hebben uren in de (....) gewandeld.

1. de alpen
2. de Alpen
3. De alpen
4. De Alpen

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Historische gebeurtenissen en feestdagen schrijf je met een hoofdletter.

• Eerste Wereldoorlog (afgebakend) 
• Vaderdag
• Kerstmis

Woorden die zijn afgeleid van feestdagen krijgen geen hoofdletter: kerstdagen, moederdagcadeau.

moederdag

1. hoofdletter
2. kleine letter

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Dagen, maanden en historische periodes --> kleine letter

november

maandag

renaissance 

Hoofdletter of kleine letter
Welke is juist?

1. ijstijd
2. IJstijd
3. Ijstijd

Regel 6: religieuze en culturele begrippen

Namen van religies en aanhangers van religies krijgen geen hoofdletter.

christendom, islam

 

Uitzondering --> Heilige begrippen

God

Koran

Wat is goed geschreven?

1. Er zit een koffievlek in mijn Koran.
2. Er zit een koffievlek in mijn koran.

Oefenen

De Kermis staat van Woensdag tot Zaterdag op het Stationsplein.

1. hoofdletters staan allemaal goed
2. 1 hoofdletter staat goed
3. 2 hoofdletters staan goed
4. 3 hoofdletters staan goed

Dominee, Imam of Paus schrijf je met een hoofdletter.

1. Goed
2. Fout

Waarom schrijf je 'middeleeuwen' met een kleine letter en 'Tweede Wereldoorlog' met hoofdletters?

Staat het woord hier goed of fout?

1. goed
2. fout

(....) gingen we naar de bioscoop.

1. 'S middags
2. 'S Middags
3. 's middags
4. 's Middags

Bij de (.....) kun je nu leuke (....) kopen.

1. Aldi, Kerstkaarten
2. aldi, kerstkaarten
3. Aldi, kerstkaarten
4. aldi, Kerstkaarten

7 (...) hebben de les gemist.

1. cursisten
2. Cursisten

Wat is goed geschreven?

1. Noord-Brabant
2. noord-brabant
3. Noord-brabant
4. noord-Brabant

Wat is goed geschreven?

1. Westelijke zeestroom
2. westelijke zeestroom

Wil je van die ... voor me halen?

1. Oreokoekjes
2. oreokoekjes

Hoofdletter of kleine letter
Welke is juist?

1. meneer de Jong
2. meneer De Jong

Hoofdletter of kleine letter
Welke is juist?

1. 's Middags begin ik om twee uur
2. 'S middags begin ik om twee uur

op prinsjesdag leest koning willem alexander de plannen voor van de nederlandse regering.

In welke zin worden alle hoofdletters goed toegepast?

1. Morgen krijg ik les van meneer van veen.
2. morgen krijg ik les van Meneer van Veen.
3. Morgen krijg ik les van meneer Van Veen.
4. Morgen krijg ik les van meneer van Veen.