vrije wil - HAVO 4

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

 Vrije wil

Heeft de mens een vrije wil 

of 

is de mens eigenlijk een marionet?

Wat vind jij?

Heeft de mens een vrije wil?

Waarom wel/niet?

Bespreek in tweetallen en 

noteer je gedachten in je schrift

Determinisme

Het determinisme gaat ervan uit dat:

- alles met een reden gebeurt en 

- dat mensen geen vrije wil hebben

Leg het determinisme uit en geef voorbeelden van hoe dit in ons dagelijks leven terugkomt.

Wat is determinisme?

1. dat je je leven zelf vorm kunt geven
2. dat je eigenlijk geen keuzes hebt
3. dat het niet uitmaakt wat je doet
4. een combinatie van deze antwoorden

Volgens het determinisme is het maar de vraag of mensen verantwoordelijk zijn voor hun daden.

1. Waar
2. Niet waar

Volgens het determinisme heeft de mens geen vrije wil.

Volgens het libertarisme heeft de mens dat juist wel. 

Leg het determinisme uit en geef voorbeelden van hoe dit in ons dagelijks leven terugkomt.

Libertarisme

gaat ervan uit dat:

- mensen wel een vrije wil hebben

- dat er (meestal) wel iets te kiezen valt

Leg het determinisme uit en geef voorbeelden van hoe dit in ons dagelijks leven terugkomt.

Wat is het libertarisme?

De theorie die gelooft...

1. ...dat de mens geen vrije wil heeft.
2. ...dat de mens niet verantwoordelijk is voor zijn eigen daden.
3. ...dat de mens schuldig is voor alles wat hij doet.
4. ...dat de mens een vrije wil heeft.

Liberatisme

Determinisme

We hebben invloed op onze eigen keuzes.

Het menselijk gedrag wordt bepaald door factoren van buiten.

Compatibilisme

liberatisme en determinisme gaan samen:

- een mens handelt uit vrije wil als hij/zij zelf die handeling wil en anders had kunnen handelen

- als er sprake is van dwang, dan handelt een mens niet uit vrije wil

Bij compatibilisme gaan determinisme en de vrije wil samen

1. waar
2. niet waar

Bij compatibilisme gaat
het vooral om de vraag:

1. in hoeverre heeft de mens een vrije wil?
2. in hoeverre maakt de mens zelf keuzes?
3. in hoeverre heeft de mens controle?
4. eigenlijk zijn alle antwoorden goed

Tot welke stroming in het filosofische debat over vrije wil reken jij jezelf?

determinisme

compatibilisme

libertarisme

Mens en dier

Sommige mensen zeggen dat het verschil tussen mens en dier is, dat mensen een vrije wil hebben en dieren een instinct. 

Wat vind jij?

Verschil mens - dier?

Aristoteles

"De mens is een dier dat kan denken."

Nietzsche

"De mens is de enige diersoort die beschikt over de rede."

"Mensen zijn onaffe dieren: ze moeten kleren dragen, kunnen niet snel lopen, zijn niet sterk, zwemmen slecht en kunnen niet vliegen."

Darwin

"De mens is - net als alles wat op aarde leeft - geëvolueerd uit andere organismen."

Mensen stammen af van andere organismen. 

De mens is een dier dat denkt. 

De mens is een onaf dier.

Kenmerkend voor de mens is de rede. 

Wat spreekt jou het meest aan?

De mens is een dier dat denkt.

De mens is een onaf dier.

De mens beschikt over rede.

De mens stamt af van andere organismen.

Learnbeat

Filosofische antropologie les 4.