weer en klimaat

weer en klimaat 1.1

Leerdoelen:

Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen weer en klimaat.

Je kunt uitleggen welke klimaatfactoren er invloed hebben op de gemiddelde temperatuur en neerslag in een land of gebied.

Wat zijn de verschillen tussen het weer en het klimaat?

Klimaatfactoren

De verschillen in gemiddelde temperatuur en neerslag in gebieden kunnen heel groot zijn, dit kom door 5 factoren:

1.Breedteligging, de afstand tot de evenaar hoe verder van de evenaar.

2.Hoogteligging boven zeeniveau, hoe hoger hoe lager de gemiddelde temperatuur.

3. Het soort oppervlak dat de zon verwarmt, water koelt langzamer af dan land. Dit komt doordat zonnestralen door het water gaan en in aanraking komen met het koude diepe water.

4.De afstand tot de zee of een ander groot wateroppervlak. 

5. Aanvoer van warmte, koude of vochtigheid door oceaanstromingen over de hele wereld.

De zon als motor: Temperatuur 1.2

Temperatuur

Zoninvalshoek en breedteligging

Seizoenen

Andere invloeden op de gemiddelde temperatuur

Temperatuur

De temperatuur van de lucht wordt gemeten met een thermometer, dit wordt gedaan op 1,5 meter hoogte boven een grasvlakte. Het meten van temperatuur wordt gedaan met een wit kastje. In Europa wordt de temperatuur gemeten met graden Celsius.

Zoninvalshoek en Breedteligging

De zoninvalshoek is de hoek waarmee zonnestralen het aardoppervlak raken.

Als de zon hoog aan de hemel staat is de zoninvalshoek hoog.

Als de zon hoog aan de hemel staat is het warmer, de zon staat hoog bij de evenaar.

In Nederland is er een kleinere invalshoek en daarom is het kouder.

De invalshoek verandert wel en dat komt door: Het seizoen, hoog in de zomer, laag in de winter.

De plaats op de aarde zegt ook veel over de zoninvalshoek, dicht bij de evenaar is groter.

Seizoenen

De seizoenen ontstaan doordat de aardas schuin staat ten opzichte van de baan van de aarde om de zon. De ene helft van het jaar is het noordelijk halfrond naar de zon toegekeerd en de andere helft het zuidelijk halfrond. Hierdoor verandert de zoninvalshoek op elke breedtegraad en dus ook de temperatuur.

Andere invloeden op de gemiddelde temperatuur

1. Hoogteligging en breedteligging.

2. Luchtdeeltjes die warmte vasthouden, hoe hoger je bent hoe minder luchtdeeltjes en daar is het ook kouder.

3. Zee kan voor verkoeling zorgen in de zomer en in de winter voor verwarming.

4.Warme en koude zeestromen.

1.3 De zon als motor: Luchtdruk en wind

Luchtdruk en wind

Windkracht, windsnelheid en windrichting

Wat is luchtdruk en wat is wind

Luchtdruk 

Luchtdruk is de kracht van lucht op het aardoppervlak, luchtdruk meet je met een barometer. Luchtdruk wordt meestal aangegeven in hectopascal (hPa). Luchtdruk verandert van dag tot dag.

Wind

Wind is lucht die over het aardoppervlak naar het lagedrukgebied toe stroomt. Boven in de atmosfeer gaat de lucht precies de andere kant op, zo ontstaat het luchtcirculatie-systeem. Zo'n luchtcirculatie-systeem bestaat bijvoorbeeld in de tropen, rond de evenaar. Koude en warme lucht kunnen botsen, als dat gebeurt komen er verschillen in de luchtdruk. Koude en warme lucht hebben allebei een verschillende dichtheid en gaat daarom niet goed samen. Warme lucht is lichter en beweegt over de koude lucht. Ook dan ontstaat er een lagedrukgebied aan het aardoppervlak.

Windkracht, windsnelheid en windrichting

De ler Beaufort heeft in de 19e eeuw de schaal van beaufort bedacht, dat is een maat voor windkracht. Bft is de afkorting van de ler Beaufort. Bij een windkracht van 0 Bft is het windstil en 12 Bft betekent dat de wind zo sterk is als een orkaan. Windsnelheid meet je met een anemometer. Windsnelheid wordt gemeten per seconde of per uur. Wind heeft ook een richting, De windrichting. Als wind uit het noorden komt noem je het noordenwind. Bij het bepalen van de windrichting kan een windroos je helpen.

De zon als motor: Neerslag

Luchtvochtigheid en het ontstaan van wolken.

Soorten neerslag.

Waterkringloop.

Wat is luchtvochtigheid

1. Hoeveelheid zuurstof in de lucht
2. Hoeveelheid waterdamp in de lucht
3. De snelheid waarmee de lucht zich verplaatst
4. Temperatuur van de lucht op een bepaald moment

Luchtvochtigheid

Luchtvochtigheid is dus de hoeveelheid waterdamp in de lucht. Waterdamp is niet te zien, het is een gas. Warme lucht kan meer waterdamp bevatten dan koude. Als de lucht met waterdamp afkoelt gaat waterdamp condenseren en wordt het water.

Soorten neerslag

Neerslag ontstaat in gebieden waar warme lucht opstijgt.

Stijgingsneerslag: Als warme lucht opstijgt koelt het af en zodra er genoeg vocht in zit ontstaan er wolken en kan er neerslag vallen.

Frontale neerslag: Als warme en koude lucht  botsen, beweegt de warme lucht over de koude heen, als de warme lucht af koelt kunnen daar wolken door ontstaan en kan er dus ook weer neerslag vallen. 

Stuwingsneerslag: Bij een gebergte komt de wind meestal van één kant en de lucht wordt omhooggestuwd, aan deze kant van de berg koelt lucht af en kunnen er wolken ontstaan.

Waterkringloop

Water komt op 3 manieren voor op aarde, dat zijn: IJs(sneeuw), vloeibaar(water) en gas(waterdamp). Deze 3 fasen wisselen elkaar af en dat heet de waterkringloop. Water verdampt door zonnewarmte, condenseert tot wolken en valt als neerslag. Neerslag stroomt af naar rivieren of zakt  in de bodem en komt uiteindelijk weer in zee terecht.