Thema 5 - Waarneming en gedrag bs5

• Ges
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. VOORAF: Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
2. INSTRUCTIE: Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
3. TOEPASSING: Actieve verwerking, Formatief handelen 
4. EVALUATIE: Afsluiting

Schoolspullen op tafel: boek B, schrift/jdw-map + pen

GEEN laptop

Overzicht Periode #

• Thema 4: Stevigheid en beweging
• Thema 5: Waarnemen en gedrag  

• Benodigde lesmaterialen: Boek B

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9	Week 10	Week 11
...	...	...	...	...	...	...

Laptop in de tas

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Overzicht Periode #

• Thema 4: Stevigheid en beweging
• Thema 5: Waarnemen en gedrag  

• Benodigde lesmaterialen: Boek B

Planning

• Herhaling regels
• Huiswerk bespreken
• Basisstof 5: gedrag

Regels

Je hebt respect voor elkaar en de docent

Regels

Je hebt respect voor elkaar en de docent

Als de docent praat is het stil

Regels

Je hebt respect voor elkaar en de docent

Als de docent praat is het stil

Je reageert NIET op elkaar

Regels

Je hebt respect voor elkaar en de docent

Als de docent praat is het stil

Je reageert NIET op elkaar

Als je een vraag hebt, steek je je vinger op; je praat dus niet voor je beurt!

Regels

Je hebt respect voor elkaar en de docent

Als de docent praat is het stil

Je reageert NIET op elkaar

Als je een vraag hebt, steek je je vinger op; je praat dus niet voor je beurt!

"Iedereen is stil als ik aftel van 3 naar 1."

5 min te laat is TE LAAT

Gevolgen

Bij het verbreken van de regels komt je naam op het bord. 

 

Heb ik heel veel last van je? Dan ga je voor een time-out naar de gang.

Bij 2 streepjes achter je naam verlaat je het lokaal ZONDER enige vorm van discussie, anders nablijven!

Aan het eind van de les kom je terug > herstelgesprek

UITGESTUURD > SOMtoday

Werken aan opgave van het huiswerk

Vragen over het huiswerk?

Opdracht 1 tm 4

Bladzijde 104 - 105

Opdracht 1

Opdracht 2

Na de les kun je...

... uitleggen wat gedrag is.

... uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald.

... het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag.

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Checklist:

• Bepaal welke voorkennis relevant is voor de nieuwe lesstof.
• Ontwerp een terugblik-opdracht die deze voorkennis activeert.
•  Overweeg of en hoe thuistalen ingezet kunnen worden om de voorkennis te activeren.

Wat is gedrag?

2. Voorkennis activeren

De docent activeert relevante voorkennis aan de hand van een terugblik-opdracht, waarbij eventueel een beroep op de thuistalen wordt gedaan. Op deze manier biedt de docent een kapstok om nieuwe stof te verbinden aan de eerder geleerde stof en richting te geven aan het verdere verloop van de les. Tegelijkertijd worden hiermee misconcepties van leerlingen zichtbaar gemaakt, waar de docent vervolgens gericht op in kan spelen. 

Basisstof 5

Alles wat een mens of dier doet, is gedrag. Bijvoorbeeld lachen en naar iets kijken. Ook geluiden maken, slapen en zelfs gewoon stilstaan zijn gedrag.

Gedrag: handelingen die met elkaar samenhangen. Die handelingen hebben samen een doel. 

Het doel van het jachtgedrag is eten om in leven te blijven.

Gedragsketen

Als het effect van de ene handeling leidt tot een volgende handeling

Verschillende soorten prikkels

Inwendige prikkel: een prikel die in het lichaam ontstaat.

--> honger gevoel

Uitwendige prikkel: komt van buiten het lichaam en kun je via je zintuigen waarnemen

--> je ziet en ruikt versgebakken brood

Motivatie

Motivatie is de bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag.

Als je al veel hebt gegeten--> motivatie laag  --> prikkel ‘ruiken van vers brood’ leidt dan niet tot eetgedrag. 

Honger --> motivatie hoog. --> Dezelfde prikkel, ‘ruiken van vers brood’, leidt dan wel tot een respons.

Aangeboren en aangeleerd

aangeboren

aangeleerd

Sociaal gedrag

Het gedrag wordt beïnvloed door soortgenoten

Een handeling van een dier (of een mens) een prikkel voor een handeling van een soortgenoot. 

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag noem je een signaal.

Voorbeelden van signalen bij mensen zijn lichaamshouding, gebaren en taal. Dieren gebruiken vaak kleur, geluiden of geur

Een signaal met meerdere betekenissen

observatie en interpretatie

Gedrag van mensen

Om goed te kunnen samenleven, hebben mensen daarom normen en waarden voor hun gedrag.

Normen: zijn gedragsregels waarvan veel mensen vinden dat je je eraan moet houden. --> je mag niet stelen

Waarden: zijn de dingen die mensen belangrijk vinden in het leven --> eerlijkheid, respect, rechtvaardigheid en vrijheid

Controlevragen

1. a.
2. b.
3. c.
4. d.

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

      Leerdoelen

1. R
2. T1
3. T2
4. I

Checklist:

• Het leerdoel is in leerlingentaal geformuleerd.
  
• Het leerdoel is volgens de RTTI-methodiek geformuleerd.
• Het leerdoel geeft een omschrijving van de context (inhoud).
  
• Er wordt een werkwoord gebruikt in het leerdoel (gedrag).
  
• De condities worden weergeven in het leerdoel (voorwaarden).
  
• Er zijn succescriteria gekoppeld aan het leerdoel (norm).

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

Instructie

Checklist:

• Interactieve uitleg (responsief): wisbordjes, LessonUp check-vragen, Cornell-methode.
  
• Een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren.
• Meertaligheid functioneel inzetten.
  
• Iedereen bij de les betrekken.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Voorbeelden

Checklist:

• Dual Coding (woord en beeld combineren)
  
• Concrete voorbeelden
• Herkenbare voorbeelden gerelateerd aan de leefwereld van de leerlingen

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven. 

Aan de slag

Checklist:

• Expliciete instructie voor toepassingsopdracht: wat, hoe, hoe lang, klaar?
• Afwisseling in oefentypes (herkneden van de lesstof)
• Eerst voordoen, daarna begeleidt inoefenen, vervolgens zelfstanding en weer samen (ik--wij-jij/jullie-wij)
• Het leren zichtbaar maken (zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode )
• Differentiëren waar nodig: heterogeen en flexibel.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen

Aan de slag

Opdracht 1 tm 4

Bladzijde 104 - 105

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen

Controlevragen

1. a.
2. b.
3. c.
4. d.

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

Afsluiting

Je kunt nu ...

.... de bouw en functies van het zenuwstelsel beschrijven.

Checklist:

• Zijn de leerdoelen behaald?
• Les in context plaatsen van de periode 
• Het leren en het gedrag samen evalueren
• Vooruitblikken adhv JdW-planner  

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner. 

    Begrippen uit deze les

• ...
• ...
•  ...

Exit ticket