4.1 Culturen in de media

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3,4

'Cultuurdilemma'

Culturen in de media

Stoer doen en opscheppen hoort bij hiphop, ook als
dit over vrouwen gaat. Wat vind jij hier van?

Stoer doen en opscheppen hoort in rapteksten, ook als dit over vrouwen gaat. Wat vind jij hier van?

1. Dit is discriminerend voor vrouwen.
2. Ik vind de teksten overdreven.
3. Ik heb er geen moeite mee. Ze mogen rappen wat ze willen.
4. Mensen moeten er niet zo moeilijk over doen.

Wat leerde ik het vorige hoofdstuk?

• Maatschappelijk probleem
  
• Maatschappelijke botsing
• Strijd
• Debat

Terugblik vorig hoofdstuk

Maatschappelijk probleem: probleem waar veel mensen bij betrokken zijn met verschillende normen en waarden, waar geen simpele oplossing voor bestaat

Maatschappelijke botsing: keuzes van de ene actor die botsen met keuzes van een andere actor

Strijd: problemen oplossen door geweld te gebruiken of oorlog te voeren

Debat: problemen oplossen door argumenten te gebruiken en samen tot een compromis te komen

Koppel het juiste antwoord aan een links of rechts mensbeeld.

Links

Rechts

Gelijkheid

Vrijheid

Kleine overheid

Grote overheid

Terugblik hoofdstuk 2

Wat leer ik deze les?

• wat beeldvorming is
• het verschil tussen stereotypen en vooroordelen
• welke invloed media heeft op beeldvorming, stereotypen en vooroordelen
• het verschil tussen discriminatie en cultuur

Ik leer...

Wat is het beroep van deze vrouw?

Wat is het beroep van deze vrouw?

1. Kunstenares
2. Advocate
3. Zangeres
4. Schrijfster

Inez Weski

Welk beeld heb jij van koning Willem-Alexander?

Welk beeld heb jij van koning Willem-Alexander?

1. Positief
2. Negatief

0

Zet het juiste woord onder de juiste foto.

Familieman

Statig

Op bezoek

Het beeld dat de media laat zien is heel bepalend voor hoe wij iemand zien. Zo heeft Willem-Alexander ook verschillende kanten.

Welke drie woorden passen
het beste bij foto 1, 2 en 3?

Welke drie woorden passen het beste bij foto 1, 2 en 3?

1

3

2

Het beeld dat de media laat zien is heel bepalend voor hoe wij iemand zien. Zo heeft Willem-Alexander ook verschillende kanten.

Welk beeld heb je nu van koning Willem-Alexander. Gebruik 1 woord.

Welk beeld heb je nu van koning Willem-Alexander. Gebruik 1 woord.

Welk beeld heb jij van Thierry Baudet?

Welk beeld heb jij van Thierry Baudet?

1. Positief
2. Negatief

Dit is een foto van Thierry Baudet die hij op social media plaatste.

Welk beeld heb je nu van Thierry Baudet? Gebruik 1 woord.

Welk beeld heb je nu van Thierry Baudet? Gebruik 1 woord.

Het beeld dat de media laat zien is heel bepalend voor hoe wij Thierry Baudet zien.

Jouw beeld van koning Willem-Alexander en Thierry Baudet zijn onder andere door de media gevormd.

Beeldvorming

Beeldvorming

De media beïnvloedt het beeld en onze voorstellingen van bepaalde personen en groepen mensen.

Waar moet jij aan denken bij een 65+er?

Waar moet jij aan denken bij een 65+er?

Mogelijke antwoorden:

- Bejaard

- Ouderwets

- Digibeet

- Langzaam

Stereotype

Een vaststaand beeld over een groep mensen.

Welke stereotypen zie je in deze reclame?

Welke stereotypen zie je in deze reclame?

Mogelijke antwoorden:

- Vrouw die de was doet

- Vrouw die thuis is met de kinderen

- Standaard gezin bestaat uit een jongen en een meisje

Wie zal er beter zijn in voetbal? De jongen in het
rood links of het meisje in het blauw rechts?

Wie zal er beter zijn in voetbal? De jongen in het rood links of het meisje in het blauw rechts?

1. 
2. 

Vraag leerlingen hun antwoord toe te lichten.

Grote kans dat leerlingen voor antwoord A kiezen omdat jongens beter zijn in voetbal dan meisjes, zeggen ze.

Vooroordeel

Een oordeel over iets of iemand zonder dat je de feiten kent.

Debat voeren > feiten

Vraag vooraf

Bekijk het filmpje

Welk vooroordeel zou de kijker bij dit filmpje kunnen hebben?

Welk vooroordeel zou de kijker bij dit filmpje kunnen hebben?

Welk vooroordeel zou de kijker bij dit filmpje kunnen hebben?

Wie van deze vrouwen heeft een hoger IQ?

Wie van deze vrouwen heeft een hoger IQ?

1. 
2. 

Is er in de antwoorden sprake van een vooroordeel?

Foto A: Angela de Jong, eerste vrouwelijke winnares 'De slimste mens'.

Foto B: Dolores Leeuwin, tijdens de Nationale IQ test een IQ-score van 159, wat haar hoogbegaafd maakt.

Het is dus niet goed aan te geven wie er een hoger IQ heeft.

In dit filmpje moeten leerlingen afgaan op hun gevoel en zonder iemand te kennen aan de hand van hun uiterlijk bepalen wie ze zijn.

Stelling: ik heb al snel een beeld van anderen op
basis van hun uiterlijk zonder ze echt te kennen.

Stelling: ik heb al snel een beeld van anderen op basis van hun uiterlijk zonder ze echt te kennen.

1. Eens
2. Oneens

Een mooie stelling om met leerlingen in gesprek te gaan over hun gegeven antwoord.

Stelling: ik merk dat anderen vaak een
beeld van mij hebben dat niet klopt.

Stelling: ik merk dat anderen vaak een beeld van mij hebben dat niet klopt.

1. Eens
2. Oneens

Een mooie stelling om met leerlingen in gesprek te gaan waar dat dan door komt.

* zo eerlijk gaat een BK leerling niet makkelijk zijn

je kunt de vraag wel omdraaien en minder persoonlijk maken.

Welke docent lijkt je aardiger?

Welke docent lijkt je aardiger?

1. 
2. 

Vraag leerlingen hun antwoord toe te lichten.

Grote kans dat leerlingen voor antwoord B kiezen. Dit kan te maken hebben met:

- Houding

- Kleding

- Expressie in het gezicht

- Haar

Welke man zal er eerder aangenomen worden voor de sollicitatie?

Welke man zal er eerder aangenomen worden voor de sollicitatie?

1. 
2. 

Vraag leerlingen hun antwoord toe te lichten.

Grote kans dat leerlingen voor antwoord A kiezen omdat deze man veel zelfverzekerder zijn sollicitatie ingaat. Het kan stereotyperend zijn dat zelfverzekerdheid betekent dat je beter bent in je werk.

0

De conclusie van het filmpje is dat je zelf in de hand hebt wat je uitstraalt en hoe je gezien wordt.

Vergelijking stereotype/vooroordeel

Stereotype

Vooroordeel

• kenmerk van de groep wordt sterk overdreven
• kan zowel positief als negatief zijn

• als stereotypen als waarheid worden gezien
• is altijd negatief

Wanneer probeer jij geen vooroordeel te hebben?

Wanneer probeer jij
geen vooroordeel te hebben?

Deze personen kunnen een rolmodel zijn.

Rolmodel

Iemand die je als een goed voorbeeld ziet en daarin volgt.

Wie zie jij als rolmodel voor jezelf of voor anderen?
Leg kort uit waarom.

Wie zie jij als rolmodel voor jezelf of voor anderen? Leg kort uit waarom.

Influencers zijn rolmodellen.

Influencers zijn rolmodellen.

1. Eens
2. Oneens

Discriminatie

Het maken van onderscheid tussen mensen.

Op basis van kenmerken die er niet toe doen.

00:46

Hoe noem je het als iemand wordt achtergesteld om zijn ras of afkomst?

Hoe noem je het als iemand wordt achtergesteld om zijn ras of afkomst?

00:46

Racisme

Het maken van onderscheid op basis van ras.

00:46

Welke voorbeelden van racisme ken je?

Welke voorbeelden van racisme ken je?

Voorbeeld: in de voetbal (https://www.metronieuws.nl/in-het-nieuws/2019/11/racisme-tegen-moreira-excelsior-ik-was-zeer-emotioneel), op staat, via social media

Jaron is niet aangenomen voor de functie
van leerkracht. Is dit discriminatie?

Jaron is niet aangenomen voor de functie van leerkracht. Is dit discriminatie?

Naam: Jaron

Leeftijd: 32 jaar

Afkomst: Nederland

Opleiding: onderwijs-assistent

Ervaring: 10 jaar

1. Wel discriminatie
2. Geen discriminatie

De reden dat Jaron niet wordt aangenomen is om zijn opleiding. Dit is geen discriminatie.

Het bedrijf was op zoek naar een jonge receptionist,
maar toch is Fabienne niet aangenomen.

Het bedrijf was op zoek naar een jonge receptionist, maar toch is Fabienne niet aangenomen.

Naam: Fabienne

Leeftijd: 25 jaar

Afkomst: Nederland

Opleiding: secretaresse

Ervaring: 2 jaar

1. Wel discriminatie
2. Geen discriminatie

Het bedrijf was op zoek naar een receptionist en namen daarbij geen vrouwen aan. Dit is wel discriminatie.

Ondanks Farid's ervaring, was hij toch niet
geschikt om als handhaving te werken.

Ondanks Farid's ervaring, was hij toch niet geschikt om als handhaving te werken.

Naam: Farid

Leeftijd: 49 jaar

Afkomst: Iran

Opleiding: politie

Ervaring: 25 jaar

1. Wel discriminatie
2. Geen discriminatie

Farid is opgeleid voor zijn functie en heeft veel ervaring, maar om zijn afkomst is hij niet aangenomen. Dit is discriminatie, ook wel racisme.

Laura was graag als therapeut aan de
slag gegaan, maar ze zochten iemand met
minimaal 10 jaar ervaring.

Laura was graag als therapeut aan de slag gegaan, maar ze zochten iemand met minimaal 10 jaar ervaring.

Naam: Laura

Leeftijd: 36 jaar

Afkomst: Duitsland

Opleiding: psychologie

Ervaring: 4 jaar

1. Wel discriminatie
2. Geen discriminatie

Laura heeft de juiste opleiding. Ze wordt niet gediscrimineerd door haar sekse, leeftijd, afkomst of opleiding. De eis van de sollicitatie was ervaring. Dit heeft ze nóg niet voldoende. Daarom was ze niet geschikt voor deze baan. Dit is geen discriminatie. 

Tolerantie

Het accepteren van mensen met andere waarden en normen.

Het tegenovergestelde van discriminatie

Positieve discriminatie

Als mensen juist een voordeel krijgen omdat ze bij een bepaalde groep horen.

In dit filmpje wordt een aantal jongeren de vraag voorgelegd wie ze zouden aannemen als ze baas van het desbetreffende bedrijf waren: de man die overal heel goed op scoort, of de vrouw die overal goed genoeg op scoort.

Waar heeft het meisje het hier over?

Waar heeft het meisje het hier over?

1. Racisme
2. Discriminatie
3. Positieve discriminatie
4. Tolerantie

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Wat heb ik geleerd deze les?

• wat beeldvorming is
• het verschil tussen stereotypen en vooroordelen
• welke invloed media heeft op beeldvorming, stereotypen en vooroordelen
• het verschil tussen discriminatie en cultuur

Ik leerde...

De volgende Seneca-Les gaat over:

Culturen in Nederland

Einde van de les 'Culturen in de media'