5.5 Sociale zekerheid

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

5.5 - Sociale zekerheid

Sociale zekerheidsstelsel

- Bestaanszekerheid

- Solidariteit

- Premies en verzekeringen

- Inkomensafhankelijk

https://nos.nl/collectie/13960/artikel/2495680-steeds-gaat-het-over-bestaanszekerheid-hoe-staat-nederland-ervoor

Sociale 

zekerheid

Bron: https://www.economielokaal.nl/sociale-zekerheid-1/

Abw = algemene bijstandswet

AOW = algemene ouderdomswet

AWBZ = algemene wet bijzondere ziektekosten

WW = werkloosheidswet

Wia = de wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (vroeger WAO)

Sociale zekerheid

Sociale verzekeringen

Sociale verzekeringen, verplicht:

mensen betalen een premie om zich te verzekeren tegen een bepaald risico.

vb werknemersverzekeringen:

- (WW) Werkloosheidswet

- (WULBZ) Wet uitbreiding loondoorbetalingsplicht bij ziekte

- (WIA) Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen

premie Volksverzekeringen (AOW, ANW, AKW)

Sociale voorzieningen

Wanneer je geen aanspraak op sociale verzekeringen maakt en geen of onvoldoende inkomen hebt, heb je recht op bijstand (WWB):

Je krijgt algemene bijstand om in je basisbehoeften te voorzien zoals huur, voeding en kleding.

Voor ongewone kosten (zoals een kapotte wasmachine) kun je aanspraak maken op bijzondere bijstand.

Gemeenten mogen sinds de invoering van de Participatiewet aan bijstandsgerechtigden vragen een tegenprestatie te leveren. 

Sociale verzekeringen:

1. Werknemersverzekeringen

Verzekeren werknemers van een inkomen (equivalentie).

2. Volksverzekeringen

Sociale zekerheid voor iedereen (AOW) --> minimumbehoeftefunctie)

Bestaanszekerheid

De politiek over het welzijnsdilemma

Eigen verantwoordelijkheid

vs.

Solidariteit

vs.

In de politiek is er veel discussie over het welzijnsdilemma. Sommige partijen zijn meer voor 'bestaanszekerheid' , anderen meer voor 'solidariteit' en 'eigen verantwoordelijkheid', of een combinatie!

 

Uitdagingen

- Ontgroening en vergrijzing

- Veranderingen op de arbeidsmarkt

- Risico op blijvende afhankelijkheid

- Onterecht gebruik van regelingen

Nieuwe uitdagingen

• Nieuwe risico's en nieuwe behoeftes: betaalde kinderopvang nu vrouwen meer werken en vaker alleenstaand zijn. Flexibilisering van de arbeidsmarkt. Verlies werkgelegenheid als gevolg van globalisering.
• Vergrijzing en ontgroening (aandeel van jongeren afneemt). Gevolgen: stijgende kosten voor AOW en zorg, weinig arbeidskrachten voor zorg, spanning tussen generaties: wie betaald de rekening?

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt​

• Flexibilisering is de toename van het aantal flexwerkers.​
  
• Voor werkgevers voordelig, eenvoudig afscheid nemen​
  
• Technologisering (Zelfscankassa’s, Chatbots, robots in distributiecentra)​
  
• AI en robots zijn kostenbesparend​
  
• Werknemers kunnen hun baan verliezen, maar ook een nieuwe krijgen (Programmeren robots)​

Uitdaging 3: blijvende afhankelijkheid

Voor sommige mensen voordeliger om blijvend een uitkering te houden

Bij een hoger inkomen ook geen recht meer op toeslagen = uiteindelijk onderaan de streep meer zelf betalen

Maatregelen

1. Vergrijzing/ontgroening >> Verhogen AOW-leeftijd
   67 jaar + mensen met zwaar beroep in overleg eerder.
2. Veranderingen arbeidsmarkt >> Vast werk stimuleren:
   Voor werkgevers aantrekkelijker maken een vast contract aan te bieden, bijv. versoepeling ontslagregels + lagere WW-premie.
3. Risico op blijvende afhankelijkheid >> verkorten uitkering
   WW minder lang dan voorheen + verplicht solliciteren + leer-werktrajec

www.npodoc.nl