De Kloof - ongelijkheid - belasting

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De Kloof - Neokolonialisme -ongelijkheid - belasting

Doel van vandaag :

- Neokolonialisme

- Ongelijkheid van inkomen met de lorenzcurve en de gini -coefficient

- Ongelijkheid van inkomenparade van pen

- Ongelijkheid inkomen van belastingen

Hoe zit je er bij?

Neokolonialisme

Een moderne vorm van overheersing waarbij rijke (voormalig koloniserende) landen economische en politieke invloed uitoefenen op armere landen zonder directe militaire of bestuurlijke controle.

Hoe leidt dit tot ongelijkheid?

- Door handelsstructuren die voordelig zijn voor rijke landen.

- Door schuldafhankelijkheid (IMF/World Bank).

- Door multinationals die rijkdom onttrekken aan het Zuiden.

→ Resultaat: wereldwijde structurele ongelijkheid.

Lorenzcurve + gini- coefficient

De parade van Pen

De extreme visuele ongelijkheid binnen landen.

In een neokoloniaal systeem zie je dat:

- In het Zuiden: een kleine elite wordt reusachtig rijk.

- In het Noorden: veel "reuzen" verdienen aan arbeid en hulpbronnen elders.

https://www.cbs.nl/nl-nl/video/710254871b5e4a91bc8fb745b4ee0bd3

Ongelijkheid in de economie

Economische ongelijkheid verwijst naar de ongelijke verdeling van inkomen, vermogen, en kansen tussen individuen of groepen binnen een samenleving of tussen landen. Belangrijke oorzaken zijn:

- Globalisering (voordelen komen vooral bij multinationals en rijke landen terecht)

- Ongelijke toegang tot onderwijs, kapitaal en banen

- Belastingstructuren die in het voordeel werken van de rijksten

- Historische machtsstructuren, waaronder kolonialisme

Neokolonialisme en economie

Neokolonialisme verwijst naar de manier waarop voormalige koloniale machten en grote economische machten nog steeds invloed uitoefenen op ontwikkelingslanden, vaak via economische middelen in plaats van directe politieke controle. Voorbeelden:

- Grondstoffenwinning: Westerse bedrijven verdienen aan grondstoffen uit Afrika of Latijns-Amerika, terwijl lokale bevolking weinig profiteert.

- Schuldenlast: Arme landen blijven afhankelijk van buitenlandse leningen en zijn onderworpen aan voorwaarden van instellingen als het IMF of de Wereldbank.

- Beïnvloeding van beleid: Via handelsverdragen, leningen of hulp wordt het economische beleid van landen beïnvloed.

Belasting - fiscale ongelijkheid

Belastingsystemen spelen een cruciale rol bij het herverdelen van rijkdom. Echter:

- Multinationals ontwijken belastingen via belastingparadijzen (denk aan de praktijk van “transfer pricing” of “profit shifting”).

- Lage-inkomenslanden hebben vaak minder capaciteit om belasting te heffen bij multinationals.

- Regeringen concurreren om bedrijven aan te trekken via lage belastingtarieven (“race to the bottom”).

Deze dynamiek ondermijnt eerlijke economische ontwikkeling en vergroot wereldwijde ongelijkheid.

Starbucks

Starbucks is een voorbeeld van hoe multinationale ondernemingen via belastingconstructies (met hulp van belastingparadijzen) hun winst maximaliseren, terwijl ze tegelijkertijd profiteren van goedkope grondstoffen en arbeid in het globale Zuiden. Dit draagt bij aan economische ongelijkheid en wordt door sommigen beschouwd als een vorm van neokolonialisme – waarbij het Westen nog steeds economische controle uitoefent over voormalige koloniën, maar nu via handels- en belastingstructuren in plaats van directe politieke macht.

Kortom

De combinatie van zwakke belastingheffing, structurele economische ongelijkheid en vormen van moderne economische dominantie zorgen ervoor dat veel ontwikkelingslanden vast blijven zitten in een oneerlijk systeem. Neokoloniale structuren versterken ongelijkheid door economische afhankelijkheid en het beperken van zelfbeschikking.

Hoe zit jij er nu bij?