5.3 Een leven voor God OOW

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Programma

• Terugblik
• Uitleg 5.3
• Atlasopdracht
• Wat heb je geleerd? 

Hanze

Veel handelaren reisden van jaarmarkt naar jaarmarkt.

Reizen kon gevaarlijk, duur, of lastig zijn

Groepen steden in Europa gingen samenwerken om meer handel te krijgen. 

Ze noemden hun vereniging de Hanze.

De Markt

De meeste steden hadden een plein, waarop markten werden gehouden.

                                                                 weekmarkt                 jaarmarkt

één dag(deel)

dagen, weken

Hanze

De steden maakte afspraken over:

• prijzen
• gezamenlijk inkopen
• het betalen van tol
• belastingen

De Hanzesteden zijn een groot netwerk op het gebied van handel. Wat is een voordeel van de Hanze?

1. Geen tol voor andere Hanzesteden.
2. De Hanze steden werken samen
3. samen reizen voor veiligheid
4. De hanze heeft geen voordelen

Wat is GEEN voordeel van het oprichten van de Hanze?

1. De handel tussen steden wordt uitgebreid
2. Reizigers konden veiliger reizen
3. De prijzen van producten worden gelijk gemaakt
4. Onderlinge concurrentie tussen de steden

Wat zijn voorbeelden van handelsproducten van de Hanze?

1. Stenen, kruiden en graan
2. Kruiden, potten en hout
3. Graan, hout en wol
4. Hout, graan en kruiden

5.3 Een leven voor God 

Deze les leer je:

Waarom het geloof voor mensen in de middeleeuwen zo belangrijk was.

Waarom de tijd en plaats waarin je leeft te maken heeft met wat je ergens van vind.

De rol van de kerk

Het christelijke geloof was het enige ware geloof: alle andere geloven waren verboden.

Mensen wilden erg graag na hun dood in de hemel komen.

Iedereen luisterde daarom naar 'de kerk', die bepaalde hoe mensen moesten leven.

Leven na de dood

In de Middeleeuwen waren de meeste mensen in Europa christenen

De kerk was in de middeleeuwen erg machtig

Leven na de dood

Het leven na de dood was belangrijker dan het leven op aarde

Hemel                Hel

Memento mori - gedenk te sterven

Gebonden aan tijd en plaats

Hoe we denken en wat we van iets vinden, heeft te maken met de tijd waarin we leven én de plaats we wonen. Maar ook met:

• hoe oud je bent (leeftijd)
• wat je gelooft (geloof)
• man/vrouw 
• arm of rijk
• welke school/werk (etc.)
• land waarin je woont

Dit noemen we gebonden zijn aan tijd en plaats. 

gebonden aan tijd en plaats

Hoe je denkt over iets komt doordat je het atlijd bekijkt vanuit de tijd waarin je leeft en de plaats waar je woont.

Waarom denken mensen anders in een andere tijd?

1. Omdat mensen in een andere tijd dom waren.
2. Omdat mensen nu anders leven dan toen.
3. Omdat mensen nu slimmer zijn.
4. Omdat mensen nu niet meer geloven in God.

Waarom denken mensen anders in een andere plaats/land?

1. Omdat daar andere dingen belangrijk zijn.
2. Omdat mensen daar dommer zijn.
3. Omdat mensen daar slimmer zijn.
4. Mensen denken overal hetzelfde.

Hoe komt het dat vooral arme mensen christen werden?

1. De christenen kochten arme mensen om. Als zij christen zouden worden, kregen ze een groot geldbedrag.
2. Rijke mensen hadden een betere opleiding. Daarom geloofden ze de dingen die de christenen vertelden, niet zo snel.
3. Christenen hielpen elkaar. Als er één ziek werd of in de problemen kwam, hielpen de anderen hem.
4. Christenen geloven dat je in de hemel kwam als je goed leefde. Arme mensen hadden een zwaar leven.

Wat is het hiernamaals?

1. Het leven na de dood
2. Waardering, hoe belangrijk iemand wordt gevonden
3. Geloof waarbij gebeurtenissen in de natuur worden vereerd
4. Gaat over mensen en groepen in de samenleving

Wat betekent Momento Mori

1. Pluk de dag
2. De bijbel is god
3. Leven om te sterven
4. Het geloof is het belangrijkste

Het Christendom werd in de middeleeuwen erg belangrijk. Waarom?

1. Het leven was zwaar, maar als je goed geleefd had kon je na de dood in hemel komen.
2. Als je christen was, mocht je in een klooster wonen. Daar leerde je lezen en schrijven.

Waar was het leven in de tijd van steden en staten vooral op gericht?

1. Op het leven na de dood
2. Op het streven naar gelijkheid tussen mensen
3. Op het genieten van het heden.
4. Op een leven met God in bijvoorbeeld een klooster

Programma

• Terugblik
• Uitleg 5.3
• Aan de slag
• Wat heb je geleerd? 

De rol van de kerk

Het christelijke geloof was het enige ware geloof: alle andere geloven waren verboden.

Mensen wilden erg graag na hun dood in de hemel komen.

Iedereen luisterde daarom naar 'de kerk', die bepaalde hoe mensen moesten leven.

Leven na de dood

In de Middeleeuwen waren de meeste mensen in Europa christenen

De kerk was in de middeleeuwen erg machtig

Leven na de dood

Het leven na de dood was belangrijker dan het leven op aarde

Hemel                Hel

Memento mori - gedenk te sterven

Gebonden aan tijd en plaats

Hoe we denken en wat we van iets vinden, heeft te maken met de tijd waarin we leven én de plaats we wonen. Maar ook met:

• hoe oud je bent (leeftijd)
• wat je gelooft (geloof)
• man/vrouw 
• arm of rijk
• welke school/werk (etc.)
• land waarin je woont

Dit noemen we gebonden zijn aan tijd en plaats. 

gebonden aan tijd en plaats

Hoe je denkt over iets komt doordat je het atlijd bekijkt vanuit de tijd waarin je leeft en de plaats waar je woont.

5.3 Een leven voor God 

De vorige les heb je geleerd:

Van wie mensen leerden hoe ze goed moesten leven

Dat mensen geloofden dat rampen straffen van god waren

Waarom en hoe mensen kathedralen bouwden

De straf van God

Mensen moesten goed leven om in de hemel te komen.

Dit leerden zij van priesters in de kerk.

Mensen die slecht leefden werden gestraft in de hel

De straf van God

Mensen geloofden ook dat ze tijdens hun leven gestraft konden worden:

• Ziektes

• Brand

• Misoogsten

Waarom? Ze begrepen niet (goed) waarom rampen ontstonden!

Kathedralen

Kathedralen

Kathedraal: Grote en mooie kerk van een bisschop

                                                      De leider van christenen in een gebied

Kathedralen

Mooie, grote kathedralen bouwen is duur en moeilijk

Gilden betaalden mee en bouwden mee

om God te eren

Om hun Skills te laten zien

500 - 1000 n. Chr.

1000 - 1500 n. Chr.

Stad

domein

Burgers

Horigen

Herendiensten

Handel

Ambachten

geld

bevolkingsgroei

Bonifatius & Willibrord, de missionarissen

Kathedralen

Vroege Middeleeuwen

Late Middeleeuwen

Leg uit hoe mensen in de middeleeuwen leerden om goed te leven, zodat zij in de hemel kwamen.

Kathedraal

Bisschop

Bedevaart

Heilige

Paus

Zonde

Bisschop van Rome en leider van de Rooms-Katholieke kerk.

Een reis naar een heilige plek om te gaan bidden.

Persoon die vereerd wordt om zijn goede daden.

Een bisschopskerk.

Godsdienstig leider van een kerkprovincie.

Een overtreding van een regel van de kerk, bijvoorbeeld van het christelijke gebod dat je niet mag doden.

Waarom dachten mensen in de middeleeuwen dat rampen een straffen van God waren?

Wat is een kathedraal?

1. Een grotere kerk
2. Een kerk in een stad
3. Een kerk van een priester
4. Een kerk van een bisschop

Waarom bouwden de gilden van een stad mee aan een kathedraal?

Welk gilde deed wat bij de bouw van een kathedraal?

Hiernaast zie je een afbeelding over de bouw van een kathedraal. Welk gilde doet wat bij deze bouw?

metselaars

glasblazers

klokkenmakers

beeldhouwers

Wat was géén reden om een kathedraal te bouwen?

1. Om God te eren
2. Om een kerk te bouwen voor de bisschop
3. Omdat de Paus de opdracht gaf
4. Om te laten zien hoe rijk een stad was

In welk gebouw werkte de priester?

1. In een kathedraal
2. In een kerk
3. In een klooster
4. In een kasteel

Aan de slag

• Maken 5.3              vraag 6 t/m 8

bladzijde 120 + 121