2.1: Burgers & Stoommachines - oriëntatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

2.1: Burgers & Stoommachines - oriëntatie

H2: Burgers en stoommachines

2.1: Oriëntatie

Leerdoel

1. Je kunt je oriënteren op de tijd van Burgers & Stoommachines

Sleep de punaise naar het logo van tijdvak  'Burgers & Stoommachines':

Dit hoofdstuk gaat over tijdvak 8 'Burgers & Stoommachines'.

Van wanneer tot wanneer loopt dit tijdvak?

1. 1700 - 1800
2. 1800 - 1900
3. 1900 - 1950
4. 1950 tot nu

Wat weet al van dit tijdvak?

Ter introductie eerst even een voorleesverhaaltje:

Het is 1851. In Londen wordt een tentoonstelling gehouden waar landen over de hele wereld laten zien hoever zij zijn met de industrie. Deze wereldtentoonstelling is in Crystal Palace, een 'kristallen paleis' (zie plaatjes hiernaast). Dit paleis is heel bijzonder, omdat het helemaal van glas en ijzer is gemaakt. Met de bouw van dit paleis kan Engeland aan de 6 miljoen bezoekers van over de hele wereld laten zien hoe ver zij voor lopen op het gebied van industrialisatie in vergelijking tot andere landen.  

Engeland is het land waar de stoommachine is uitgevonden, waar de eerste stoomtrein rijdt en miljoenen mensen in grote industriesteden onder rokende schoorstenen gaan wonen (verstedelijking). Engeland is hard op weg om te veranderen van een landbouwstedelijke samenleving naar een industriële samenleving. 

Maar waarom is juist in Engeland de industrialisatie gestart en wanneer kwam de industrie op in Nederland? 

Klik op de afbeelding om in te zoomen.
Waaraan zie je dat landen trots zijn op hun eigen land? (= nationalisme)

Dit is de tentoonstelling van de Britten. Hoe kan het dat zij deze beelden laten zien op hun tentoonstelling? Waarom zijn de Britten hier trots op?

Wat zie je? Wie zijn de mensen achter de hekken? Wie zou deze jongen zijn? Wat denk je dat er gebeurt?

Er zijn in de geschiedenis veel vaker wereldtentoonstellingen geweest. Vaak wordt er iets gebouwd ter ere van de wereldtentoonstelling, zie de plaatjes hiernaast: 

Een wereldtentoonstelling noem je ook wel een expo. Mensen willen graag de vooruitgang van hun land laten zien. 

Een soort tentoonstelling had je ook in Nederland. Dit was de floriade, die in 2022 voor het laatst is gehouden in Almere. Bij deze floriade werden voorbeelden gegeven om steden groener en fijner te maken. 

Een succes werd het niet: er werd meer dan 100 miljoen euro verlies gemaakt. 

Het feit dat er wereldtentoonstellingen worden gehouden, vind ik:

Positief

Negatief

Waarschijnlijk heb je allemaal spullen voor je die uit een fabriek komen. Fabrieken zijn ontstaan in de tijd van burgers en stoommachines (1800-1900). 

Fabrieken stonden toen midden de stad, het leven was er niet aangenaam. In dit hoofdstuk ga je leren hoe het leven van mensen er toen uitzag. 

Welk begrip hoort bij deze betekenis:

"Periode van grote en snelle verandering in West-Europa door de komst van industrie; deze periode duurde van 1760 tot 1850"

1. Industrialisatie
2. Kapitalisme
3. Industriële revolutie
4. Monarchie

De dienstensector

Alle bedrijvigheid in de fabrieken (vooral in Twente en Noord-Brabant) leverde ook veel banen op buiten de fabrieken, zoals toezichthouders, boekhouders, administrateurs, notarissen, telefonisten, verzekeraars.

Uiteindelijk groeit het aantal arbeiders in de dienstensector harder dan het aantal arbeiders in de industrie. 

Twee verklaringen groei dienstensector in Nederland: 

1. Nederland profiteert van wereldhandel, vooral de route haven Rotterdam via de Rijn naar grote industriesteden in het Ruhrgebied (West-Duitsland) groeit. Gevolg is toenemende werkgelegenheid in veel verschillende vakgebieden. 

2. Bevolkingsgroei door betere medische voorzieningen en aanleg drinkwaterleidingen. Gevolg: genoeg arbeidskrachten en ook meer klanten voor bedrijven. Ook stijgen de lonen, waardoor mensen producten (bv biscuit en zeep) kunnen kopen.

De verdeling van de beroepsbevolking in Nederland.

Waar ligt het Ruhrgebied?

Ondertussen nam het werk in de landbouwsector af door mechanisatie (machines nemen het werk over van de boer) + uitvinding van de kunstmest.

Twee uitspraken:
1. Rond 1800 eindigde de vroegmoderne tijd en begon de moderne tijd.

2. De eerste stoomlocomotief in Nederland heette 'de Arend' (zie plaatje) en reed tussen Haarlem en Amsterdam.

1. Alleen uitspraak 1 is juist
2. Alleen uitspraak 2 is juist
3. Beide uitspraken zijn juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist

Door de industrialisatie groeide de dienstensector ook snel. Waarom is dit, denk je?

1. Veel mensen haten werken in de fabriek dus zoeken iets anders
2. Fabrieken hebben ook technische mensen en administratieve mensen nodig
3. Er zijn steeds meer bedrijven die diensten willen verlenen aan arme arbeiders
4. Mannen moesten in dienst (het leger) om ontevreden arbeiders onder de duim te houden.

Vul in: oorzaak of gevolg?

1 Tussen 1850 en 1900 groeide de Nederlandse bevolking van drie miljoen naar vijf miljoen inwoners.
Dit was een van de ............... van de sterke groei van de industrie.

2 Vanaf circa 1895 nam de werkgelegenheid in de Nederlandse dienstensector opvallend snel toe.
Dit was een van de ................ van de toenemende industrialisatie.

1. 1. oorzaken, 2. gevolgen
2. 1. oorzaken, 2. oorzaken
3. 1. gevolgen, 2. gevolgen
4. 1. gevolgen, 2. oorzaken

Voeg tenslotte hieronder via google-afbeeldingen een foto toe die volgens jou prima bij deze les past:

Ik kan mij oriënteren op het tijdvak van Burgers & Stoommachines

😒🙁😐🙂😃