Herhalingsles over taal - blok 4 en 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Herhalingsles over taal - blok 4 en 5

Wat gaan wij/jullie vandaag doen? 

• Wij gaan eerst de afspraken en regels even doornemen. 
• Jullie krijgen een herhalingsles van 'over taal' van blok 4 en 5. 
• Jullie gaan de samenvatting leren. 
• Jullie gaan de oefentoets maken en nakijken. 

Afspraken en regels 

Je bent op tijd in de les!

Telefoon thuis of in de kluis!

Opgeladen Chromebook

1e keer waarschuwing --> 2e keer strafwerk --> 3e keer nablijven

Geen kauwgom of snoep --> nu kan het nog in de prullenbak

Je mag een slokje water drinken, maar vraag eerst even om toestemming --> flesje water zit in je tas.

Als er iemand aan het woord is, zijn jullie stil!

Wij letten op ons volume 

Over taal - blok 4 

• Stappenplan moeilijke woorden 
• samenstelling 
•  figuurlijk taalgebruik en uitdrukkingen 

Stappenplan moeilijke woorden

Als je een woord tegenkomt dat je niet begrijpt, kan je het volgende schema gebruiken: 

Honden plassen zo vaak mogelijk om hun territorium aan te geven: hiermee laat de hond andere honden zijn aanwezigheid zien en ruiken.
Territorium =

1. vaste reeks handelingen
2. ziekten
3. leefgebied van een dier
4. aandachtig bekijken

Welk woord past in de zin?
Ik kocht een auto bij de garage en kreeg drie maanden.........
Als de auto binnen die tijd stuk ging, zou hij gratis worden gemaakt.

1. argument
2. garantie
3. stelling
4. dosis

Welk woord past in de zin?
Adam moest tegen de pijn de volgende.............paracetamol innemen; 1000 milligram per keer.

1. argument
2. garantie
3. stelling
4. dosis

Samenstelling 

Weet je de betekenis van een woord nog niet nadat je een stukje terug of verder hebt gelezen om de betekenis te achterhalen, kijk dan of je stukjes van het woord kent. Soms is het woord een samenstelling en kun je de betekenis uit de twee woorden afleiden. 

Als twee (of meer) woorden samen één nieuw woord vormen, heet dat een samenstelling. Van laptop en tas kun je een nieuw woord maken--> laptoptas. 

Welke twee samenstellingen kun je maken van de volgende woorden?
thee-bak-kopje -fiets

1. theebak en fietskopje
2. bakthee en fietskopje
3. bakfiets en theekopje
4. bakkopje en theefiets

letterlijk en figuurlijk taalgebruik 

Letterlijk taalgebruik --> Wat er staat, is wat je bedoelt. 

Toen Jan wat gegeten had, legde hij zijn hand op zijn buik. 

Figuurlijk taalgebruik --> Er staat iets anders dan wat je bedoelt. 

De twee zussen zijn twee handen op één buik. -->  De twee zussen zijn het altijd met elkaar eens, ze kunnen heel goed met elkaar opschieten en zullen elkaar altijd steunen.

De auto van mijn moeder rijdt heel snel.

1. Letterlijk taalgebruik
2. Figuurlijk taalgebruik

De toekomst lacht ons tegemoet.

1. Letterlijk taalgebruik
2. Figuurlijk taalgebruik

Uitdrukkingen 

Uitdrukkingen lijken erg op gezegden, maar het verschil is dat in een uitdrukking wel een werkwoord voor kan komen. Hierdoor is een uitdrukking wel een hele zin. Een uitdrukking heeft net zoals een gezegde een figuurlijke betekenis. 

Bijvoorbeeld:

Met de Noorderzon vertrekken -> Onaangekondigd vertrekken en niks meer van je laten horen.

Wat betekent: op je centen zitten

1. geld niet snel uitgeven
2. je geld onder een stoel verstoppen
3. heel veel geld hebben
4. weinig geld hebben

Wat betekent: grof geld verdienen/ geld als water verdienen?

1. heel veel geld verdienen
2. weinig geld verdienen
3. geld snel uitgeven
4. geld illegaal verdienen

Over taal - blok 5 

• Beeldtaal en pictogram 
• schooltaalwoorden  

Beeldtaal en pictogram 

Afbeeldingen gaan vaak samen met tekst. Maar met alleen een afbeelding kun je heel veel ‘zeggen’. Een taal zonder woorden noem je beeldtaal.

Een plaatje dat een aanwijzing, verbod of inlichting geeft, noem je een pictogram. Pictogrammen zie je in het verkeer, in gebouwen en op de computer.

Wat is een pictogram?

1. een soort verhaal
2. eenvoudig plaatje
3. genre in een verzonnen toekomst
4. beschrijving persoon

Waar kom je dit pictogram tegen?

1. in het verkeer
2. in een gebouw
3. op de computer

Schooltaalwoorden:

Op school gebruik je schooltaalwoorden. Dit zijn woorden die je thuis niet vaak gebruikt.

Voorbeelden: 

beweren = zeggen dat iets zo is

bijzaak (de) = iets wat minder belangrijk is

definitief = voor altijd

exact = precies

hoofdzaak (de) = belangrijkste

hygiëne (de) = ervoor zorgen dat jij zelf en je omgeving schoon zijn

inhouden = betekenen

nagenoeg = zo goed als

variëren = afwisselen

voorwaarde (de) = eis

zorgvuldig = netjes

Wat is de betekenis van het volgende schooltaalwoord?
variëren

1. zo goed als
2. netjes
3. precies
4. afwisselen

Wat is de betekenis van het volgende schooltaalwoord?
nagenoeg

1. zo goed als
2. netjes
3. precies
4. afwisselen

Aan de slag! 

• Je gaat de samenvatting leren. 
• Je gaat de oefentoets maken en daarna nakijken.