Les 1 (30 augustus 2025) Gedeelde les. Zinsdelen, Woordstrategieen)

• Nederlands
• Secondary Education
• Age 12

Les 1 Wat doen we vandaag? 

1. Even voorstellen. Waarom Nederlands? Gedragsregels.  

2. Rondneuzen in boek en online leeromgeving 'Nieuw Nederlands'. 

3. Kennismakingsspel.

4. Een boek uitzoeken uit de bibliotheek. 

5. VO1: introduceren grammatica par. 1 (zinsdelen, persoonsvorm) 

6. VO2: herhalen zinsdelen van vorig jaar. 

7. VO1: introduceren Cursus 1 §1 (woordstrategieën)

8. Afsluiting & Huiswerk

Onbekende woorden?

Vocabulaire

conciërge       huisbewaarder, portier van een openbaar gebouw, bv. een school

handhaven     in stand houden, laten voortbestaan  de politie handhaaft de orde

per se              1. met alle geweld hij wou per se mee 2.  'noodzakelijkerwijs' dat hoeft                              niet per se het geval te zijn

het beleid       1. gedragslijn voor de verwezenlijking van bep. doelstellingen:                                               inkomensbeleid,  2. overleg, tact: met beleid handelen

belijden           1. openlijk uitkomen voor: zijn geloof belijden; 2. bekennen: zijn zonden                              belijden

algeheel           totaal, volkomen

verdampen    1. tot damp worden, van vloeistof in gas overgaan: het water verdampt

                         2. tot damp maken: de zon verdampt het water

conciërge

handhaven

per se 

beleid

algeheel

De persoonsvorm (pv)

• In elke zin staan werkwoorden. 

• Een van die werkwoorden is de persoonsvorm.

• De pv geeft het getal/aantal aan en de tijd.

Sam heeft met dierenposters haar kamer versierd. 

Sam en Tim hadden met dierenposters hun kamer versierd. 

"heeft" geeft enkelvoud aan en tegenwoordige tijd. 

"hadden" geeft meervoud aan en verleden tijd.

Pv?: Vanwege het slechte weer moesten we de jaarlijkse buurtbarbecue afgelasten.

1. het slechte weer
2. moesten
3. we
4. afgelasten

Pv?: Na het zwemmen van vijftig baantjes klom Vayèn uit het water.

1. Na het zwemmen
2. vijftig baantjes
3. klom
4. Vayèn

Zinsdelen

Zinnen kunnen worden verdeeld in zinsdelen. 

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn. 

Grofweg: Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Verdeel de deze zin in zinsdelen. Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? - De fiets van mijn broer stond in de schuur van mijn ouders.

1. 2
2. 4
3. 3
4. 5

Verdeel de zin in zinsdelen, gebruik / :
Een overtreding moet je niet verwarren met een misdrijf.

Onderwerp

Bijna elke zin heeft een onderwerp.

Het onderwerp is de persoon, dier of het ding die iets dóét.

Het onderwerp staat bijna altijd naast de persoonsvorm (pv).

Wat is in deze zin het onderwerp?

Mijn hond ligt te slapen.

Hoe vind ik het onderwerp?

Manier 1. Stel de vraag: wie (wat) + persoonsvorm

Bv. De vogels vliegen hoog in de lucht

        Wie (wat) vliegt?

Manier 2. Verander de zin van enkelvoud naar meervoud (of andersom), nu veranderen de persoonsvorm en het onderwerp.

Bv. De vogels vliegen hoog in de lucht

        De vogel vliegt hoog in de lucht.

Wat is het onderwerp in deze zin:
Ik liep naar school.

1. Ik
2. liep
3. naar
4. school

Wat is het onderwerp in deze zin:
Inge en Lucy moesten hard rennen om droog binnen te komen.

1. Inge en Lucy
2. moesten rennen
3. hard
4. Inge

Wat is het onderwerp in deze zin:
Was de paarse krokodil achter gebleven in het zwembad?

1. Was
2. de paarse krokodil
3. krokodil
4. in het zwembad

LEES- EN LUISTERSTRATEGIE

• Oriënterend - waar gaat het over (onderwerp)?
• Globaal - wat zijn de deelonderwerpen?
• Precies - nauwkeurig, een tekst goed begrijpen
• Zoekend - bruikbare informatie zoeken

Zie p.10 Nieuw Nederlands

Lesafsluiting

- wat is jullie e-mail adres? 

-jullie huiswerk staat (helemaal of deels) klaar in de online leeromgeving op zaterdag. Check ook altijd je e-mail. 

Huiswerk VO1

Cursus 1 Meer dan lezen   

▪ §1  strategieën en woordraadstrategieën: theorie blz 10 en 12 - maken oef 4+5  

  

Cursus 5 Grammatica   

▪ §1 Persoonsvorm en zinsdelen: theorie blz 204 - maak opdr 4 en 5   

  

Huiswerk VO2

▪ Lees wat uit je Nederlands leesboek.   

▪ Cursus 5 Grammatica - herhaling §1  

Maken opdracht 1, 2, 3, 4 en 5  

Schrijfopdracht: schrijf 5 zinnen, maak gebruik van pv, ow en bijw. bep.    

  

Extra: Samengestelde werkwoorden als pv

Samengestelde werkwoorden

Samengestelde werkwoorden zijn in hun geheel de persoonsvorm, ook als ze gescheiden in de zin staan:

Boris leidde Ernst de hele tijd af. (Het hele ww is "afleiden", de pv "leidde af")

Hoe laat kom je thuis? (Het hele werkwoord is thuiskomen)

Extra: Pv's in samengestelde zinnen. 

Samengestelde zinnen:

Samengestelde zinnen zijn samengesteld uit meer dan één zin en hebben meer dan één persoonsvorm. 

"De kat ligt op mat    en    het zonnetje schijnt" 

"ik ga naar huis     want     ik  ben moe"

Extra: Niet alle zinnen hebben een Pv. 

1a.  Het was een gure donkere dag. 

1b.     Heel guur... 

2a  Zijn jullie er klaar voor?

2b.     Hartstikke goed! 

1b en 2b hebben geen PV.