Spelling 1.5 leestekens

• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

DOEL

LEESTEKENS GOED GEBRUIKEN

- je kunt punten, vraagtekens, uitroeptekens, komma's en dubbele punten gebruiken

- je kunt dubbele punt en aanhalingstekens gebruiken bij een citaat

Verschillen in betekenis

- Katten, spinnen, ijsberen, vissen, gieren, vliegen en honden slapen

- Katten spinnen, ijsberen vissen, gieren vliegen en honden slapen

Waardoor komt het verschil in betekenis?

Waarom gebruiken we leestekens?

Wanneer gebruik je géén hoofdletter?

1. Namen van winkels
2. Familienamen
3. Namen van maanden
4. Namen van musea

LEESTEKENS (1)

- punten

- vraagtekens

- uitroeptekens

- komma's

- dubbele punt

PUNTEN (1)

- Aan het einde van een zin

Vandaag heb ik een hockeywedstrijd.

Morgen ga ik logeren bij mijn vriendin.

PUNTEN (2)

- Na of in sommige afkortingen

d.m.v.  -  m.a.w.  -   i.i.g.

  dhr.  -  mevr.  -   mej.

max.   -  min.  - nr.

VRAAGTEKENS

- Na een directe vraag

Tot hoe laat ben jij vanmiddag op school?

'Neem jij mijn tas mee?' vroeg Martijn.

Wanneer geen vraagteken?

Bij een indirecte vraag gebruik je géén vraagteken.

Ik zou graag weten, wanneer je op school komt.

UITROEPTEKENS (1)

- Om aan te geven dat iemand luid roept

'Ik ben beneden!' klonk het vanuit de kelder.

UITROEPTEKENS (2)

- Om een bevel of waarschuwing aan te geven

Halt, of ik schiet!

Stop!

Kom hier!

KOMMA'S

- Maakt een zin overzichtelijker

- Staat op de plaats waar je bij hardop lezen even een rust neemt

KOMMA'S (1)

- Als pauzeteken in een zin

Onze hond eet erg veel, toch is hij niet dik.

KOMMA'S (2)

- Tussen de delen van een opsomming

Ik hou van verschillende smaken ijs: chocolade, vanille, bosvruchten en cookie&caramel.

KOMMA'S (3)

- Tussen twee persoonsvormen

Als je fietsband lek is, moet je ervoor zorgen dat het gemaakt wordt.

DUBBELE PUNT (1)

- Voor een opsomming

Je hebt nodig: een ei, een klontje boter en een snufje zout.

DUBBELE PUNT (2)

- In plaats van want of immers (uitleg)

Ik ga niet mee naar de film: ik moet huiswerk maken.

DUBBELE PUNT (3)

- Voor een aankondiging

Ik heb een nieuwtje: ik ga verhuizen naar Breda.

Na een dubbele punt

Na een dubbele punt gebruik je normaal NOOIT een hoofdletter.

LEESTEKENS (2)

- dubbele punt bij een citaat

- aanhalingstekens bij een citaat

Weet jij (nog) wat een citaat is?

CITAAT

- Wanneer iemands woorden letterlijk weergegeven worden, heet dit een citaat

- staat altijd tussen aanhalingstekens

- wordt ook directe reden genoemd

- begint altijd met een hoofdletter

AANHALINGSTEKENS bij citaat

- Een citaat staat altijd tussen aanhalingstekens

Selma zei: 'Ik vond die film erg goed!'

Sharon gilde: 'Ik weet niet of ik dat durf!'

DUBBELE PUNT bij citaat

- Een dubbele punt wordt voor het citaat gebruikt

Selma zei: 'Ik vond die film erg goed!'

Sharon gilde: 'Ik weet niet of ik dat durf!'

Hoofdletter

Na de dubbele punt volgt normaal nooit een hoofdletter. Een citaat wordt wel met een hoofdletter geschreven. Na een dubbele punt bij een citaat gebruik je WEL een hoofdletter!

‘Sara zei:‘ Ik heb een super vakantie gehad.

1. Goed
2. Fout

Marly zei tegen Waldo: ‘Ik kan je niet vinden.’

1. Goed
2. Fout

Het jongetje vroeg aan zijn moeder: ‘Zijn we er bijna’?

1. Goed
2. Fout

Thomas zei ‘Daar heb ik geen zin in.’

1. Goed
2. Fout

De jongen riep: ‘Maurice, wacht even!’

1. Goed
2. Fout

Mike vroeg Vera heb je de toets goed gemaakt?

De bovenstaande zin kan met leestekens op twee manieren worden opgeschreven:

Wat wordt dan het verschil in de betekenis?

Mike vroeg Vera heb je de toets goed gemaakt?

Degene die de vraag stelt verschilt.

 1 = Mike vroeg: ‘Vera, heb je de toets goed gemaakt?’
Dan vraagt Mike iets aan Vera.
2 = ‘Mike,’ vroeg Vera ‘heb je de toets goed gemaakt?’
Dan vraagt Vera iets aan Mike.

GELEERD?

LEESTEKENS GOED GEBRUIKEN

- je kunt punten, vraagtekens, uitroeptekens, komma's en dubbele punten gebruiken

- je kunt dubbele punt en aanhalingstekens gebruiken bij een citaat

Wat wist je al?

Is er iets wat je nog niet zo goed snapt?
Zo ja, schrijf dit op.