Klare Taal - les 13 - zinsbouw 2: samengestelde zin en voegwoorden

• NT2
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Hoi allemaal

het is:

vrijdag 4 april 2025

Wat gaan we doen?

We herhalen:

> wat nevenschikkende zinnen zijn (voegwoorden MEDOW).

Je leert: 

> onderschikkende samengestelde zinnen zijn

> wat het effect is op de woordvolgorde.

Samengestelde zin (herhaling)

1. heeft twee persoonsvormen > Ik ben blij, want ze zon schijnt.

2. Nevenschikkende zin bestaat uit een zin met twee hoofdzinnen

> Ik ga naar huis, want ik ben ziek.

Bij twee hoofdzinnen, zijn beide zinnen even belangrijk.

Het onderwerp en de persoonsvorm staan naast elkaar 

3. Je gebruikt hier alleen de voegwoorden:

maar, en, dus, of, want

= MEDOW

Maak een nevenschikkende samengestelde zin met een voegwoord uit MEDOW!

Wat gebeurt er in een bijzin?

1. werkwoord staat naast de pv
2. werkwoord? wat is dat?
3. werkwoord staat naast het voegwoord
4. werkwoord staat aan het eind van de zin

De bij springt van bloem naar bloem.

Enkelvoudige of samengesteld?

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Ik hou van pasta, dus ga ik vaak naar de pizzeria.

Enkelvoudige of samengesteld zin?

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Ik heb helemaal geen zin om te koken.

Enkelvoudig of samengesteld?

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Als de kat van huis is, dansen de muizen.

Enkelvoudig of samengesteld?

1. enkelvoudig
2. samengesteld

In een samengestelde zin staat altijd een voegwoord.
1. Geef 3 voorbeelden.

Voegwoorden (nevenschikkend)

1. Een voegwoord dat twee hoofdzinnen verbindt.

De zinsbouw blijft gelijk: onderwerp - werkwoord, onderwerp -werkwoord.

Zij praten niet, maar zij schreeuwen.

Hij eet en hij drinkt tegelijk.

Ik kan hardlopen dus ik ben fit.

Wij lopen of wij fietsen naar huis.

Zij slaapt, want zij is moe.

ME(D)OW > maar, en, dus of, want

.

Voegwoorden (onderschikkend)

2. Een voegwoord dat een hoofdzin en een bijzin verbindt:

dat (zoals in Ik zag dat de trein vertraging had) of (zoals in Ik weet niet of de trein hier stopt)

en ook: dan, terwijl, om, omdat, doordat, zodat, zodra, als, toen, hoewel, tenzij, voor zover.

De zinsbouw verandert dan! 

a. het werkwoord verplaats naar het einde van de zin:

Hij belt de dokter, omdat hij heel veel last van hoofdpijn heeft.

b. onderwerp - werkwoord, werkwoord - onderwerp

Doordat het regende, gleed hij uit / Toen hij belde, wilde ik net weggaan. 

1. De huisarts zegt dat...........

2. De assistente vraagt of...................

3. De ambulance komt, zodra.......

4. Ik moet naar de huisartenpost, omdat..............

8. Je kan naar een specialist in het ziekenhuis, als .............

11. We gaan naar het ziekenhuis, nadat ............................

12. De specialist vraagt waarom.........

Samengestelde zin (nieuw)

Samengestelde zinnen kun je ook omdraaien.

Hij rookt een pijp (hoofdzin), als hij zenuwachtig is (bijzin).

Als hij zenuwachtig is (bijzin), rookt hij een pijp (hoofdzin).

De volgorde verandert dus als de bijzin vóór de hoofdzin staat.

1. Het meisje valt, als ze niet uitkijkt.
Draai de zin om!

2. Het plafond lekt, als het hard regent.
Draai de zin om!

3. Ik weet niet of hij komt.
Draai de zin om!

4. Zij weet waarom ik moet lachen.
Draai de zin om!

5. Ik blijf binnen, tenzij de zon schijnt.
Draai de zin om!

Opdrachten

Maak nu de oefenblad bij de les Voegwoorden.

Vraag vooraf: wat is een voorzetsel ook alweer?

Klaar?

Maak een pagina in je schrijven handout.