Hoofdstuk 1 Inleiding psychologie/sociologie

• Psychologie/sociologie
• Secundair onderwijs

Inleiding

 psychologie - sociologie

Samen met p. 7 en de volgende slide.

- Wat verwacht je van dit vak?

- Wat verwacht je van dit jaar?

- Wat denk of hoop je te leren?

- Waaraan denk je bij het zien van de foto?

Dan naar p. 8 opdracht 1 en daarna naar volgende slide (woordweb 'psychologie')

Psychologie?

1. Psychologie

1.1 Definitie

Het woord 'psychologie' --> afkomstig uit het Oudgrieks:

* 'psyche' = ‘geest’ --> Volgens de Grieken bestond die op zichzelf en dus apart van het fysieke lichaam.

* ‘ologie’ = ‘gebied van de studie’

Letterlijke betekenis psychologie = ‘de studie van de geest’

1.1 Definitie psychologie

Psychologie:

- een breed veld

- met vele specialismen

maar in wezen is het 'de wetenschap van het gedrag en geestelijke processen'

1.1 Definitie psychologie

                                    Psychologie

uiterlijk waarneembaar GEDRAG

innerlijk gedrag = GEESTELIJKE PROCESSEN

FYSIOLOGISCH gedrag

MENTAAL gedrag

Vb. beweging, lopen, praten...

Vb. hersenscan

Vb. dromen, denken, verlangen...

1.2 Onderzoeksgebieden

Waar werken psychologen (zoal)?

GROEPSWERK (3-4 personen):

- kies een woordvoerder en een secretaris (deze noteert)

- zoek minstens 5 psychologische onderwerpen in de tijdschriften
- na 10 minuten overloopt de woordvoerder van elke groep

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Er zijn veel specialismen in de psychologie. De belangrijkste gebieden zijn:

- functieleer

- ontwikkelingspsychologie

- persoonlijkheidspsychologie

- klinische psychologie

- sociale psychologie

- arbeids- en organisatiepsychologie

- gezondheidspsychololgie

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Functieleer

terrein dat zich richt op de basisfuncties

in de hersenen die in alle gedrag een rol 

spelen:

aandacht, probleemoplossing, geheugen...

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Ontwikkelingspsychologie

bestudeert de 'normale' ontwikkeling van

kind tot oudere

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Persoonlijkheidspsychologie

bestudeert de persoonlijkheid (hoe

mensen psychologisch verschillen)

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Klinische psychologie

diagnostiek + behandeling

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Sociale psychologie

- wat denken, voelen mensen?
- hoe gedragen ze zich onder invloed van 

de aanwezigheid van anderen?

! de tak van de psychologie die het meest bij

de sociologie aanleunt!

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Arbeids- en organisatiepsychologie

bestudeert de mens in relatie tot zijn

werk en werkorganisatie.

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Gezondheidspsychologie

behandelt, bestudeert en onderzoekt

verschillende psychologische processen

en pathologieën.

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

1.2 Onderzoeksgebieden

Opdracht 4 p. 10-12: bereid voor per 2 (of 3)

Waar denk je dat psychologen zoal werken?

- Therapeut

- Onderwijs

- Bedrijfsleven

- Sport

- Gevangenissen

- Politiek

- Kerken

- Reclame en marketing

- Afdelingen psychologie onderwijs

- Adviesbureaus

- Rechtbank

Ze verrichten hier sterk uiteenlopende taken, zoals:

- Onderwijs geven

- Onderzoek doen

- Apparatuur ontwerpen

- Apparatuur beoordelen

Er zijn dus heel veel psychologische specialismen: een eerste algemene opdeling gebeurt in 3 groepen:

1. Experimenteel psychologen = onderzoekspsychologen

2. Docenten psychologie: lesgeven en/of wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en/of behandelen van mensen (als ze op een afdeling medische psychologie werken)

3. Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis van experimentele psychologen bij het oplossen van de problemen van mensen. Dit doen ze door:

- Het geven van trainingen

- Het ontwerpen van speciale tools of psychologische behandelingen

Zij werken in scholen, klinieken, bedrijven, organisaties, ziekenhuizen… Ongeveer 2/3 van de universitair geschoolde psychologen werkt als toegepast psycholoog.

2. Sociologie

2.1 Wat is sociologie?

Een studie over hoe mensen met elkaar samenleven. 

Omgang met elkaar wordt beïnvloed door:

• politiek 
  
• culturen 
  
• religie 
  
• economie 
• ...

2.2 Sociologie: groepsverbanden

Wisselwerking en samenhang tussen groepen.

- negatieve invloed 

- positieve Invloed

2.2 Sociologie: samenleving in beweging

Ons denken en gedrag verandert door:

• technologische ontwikkelingen 
• grotere bestaanszekerheid

Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving...

Met verzorgingsstaat wordt een bestuurlijk systeem aangeduid waarin een staat in meerdere of mindere mate verantwoordelijkheid neemt voor het welzijn van zijn burgers, zoals in kwesties van arbeidsomstandigheden, armenzorg, gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en sociale zekerheid. Ook wordt de term verzorgingsstaat gebruikt voor een land waarin een dergelijk systeem bestaat.  Onder invloed van veranderend politiek beleid in België en Nederland verschuift vanaf de laatste eeuwwisseling de opvatting, dat de staat een taak heeft in de verzorging van haar burgers, naar de opvatting dat de staat dient te faciliteren. Zo verandert de verzorgingsstaat langzaam in een participatiesamenleving, waar alleen voor de sociaal zwakkeren verzorgingsvoorzieningen worden getroffen.

De participatiesamenleving, participatiemaatschappij of doe-democratie is in Nederland en België een voorgestelde samenleving waarin iedereen die dat kan, verantwoordelijkheid neemt voor, en actief bijdraagt aan zijn of haar eigen leven en omgeving. Het streven naar een participatiesamenleving is zowel een politieke ideologie als een bezuinigingsoperatie. Vanwege stijgende kosten wil de overheid de verzorgingsstaat beperken en probeert zij steeds meer taken aan de individuele burger over te dragen. Anderzijds wordt aangenomen dat de burger zelf ook minder bemoeienis van de overheid verwacht of nodig heeft.

2.2 Sociologie : waarden en normen

Wat je vandaag "normaal" vindt, is mischien over aantal jaren achterhaald. 

Bijvoorbeeld:

• roken 
• Sinterklaas
• sociale Media
  

https://www.testcentrumgroei.nl/life/normen-en-waarden

Mannen moeten evenveel mee werken in het huishouden als een vrouw.

0100

In Vlaanderen wordt iedereen geaccepteerd.

0100

Buren moet je helpen als ze hulp nodig hebben.

0100

Het verschil tussen arm en rijk is te groot in België.

0100

De sociale media hebben het persoonlijke contact tussen mensen veranderd.

0100

3. Het verband tussen psychologie en sociologie: wat denk je?

(oefening 6 + 7)

4. Wetenschap en mensenkennis

oefening 8 p. 15

5. Wetenschappelijk onderzoek

= op een systematische en verantwoorde manier proberen een kennisprobleem/kennishiaat in te vullen:

1. (te weinig) bestaande kennis aanvullen/uitbreiden
2. nieuwe kennis verkrijgen

5. Wetenschappelijk onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek moet:

- wetenschappelijk relevant zijn

- wetenschappelijk verantwoord zijn

- betrouwbaar en valide zijn

5.1 Vijf stappen in wetenschappelijk onderzoek

1. Onderzoeksvraag

2. Onderzoeksmethode
3. Dataverzameling
4. Data-analyse
5. Datarapportage

5.1 Stap 1: Onderzoeksvraag

Eerst: goed idee hebben van de onderzoeksvraag waarin je geïnteresseerd bent --> argumentatie reden onderzoek

Hoe komen tot een onderzoeksvraag?

1. grondige literatuurstudie bestaand wetenschappelijk

2. zo komen tot een grondig beargumenteerde probleemstelling

3. hieruit (een) onderzoeksvraag/vragen filteren door je doelen goed af te bakenen

(3 soorten onderzoeksvragen: beschrijvend/verklarend/toetsend)

5.1 Stap 2: Onderzoeksmethode

kwalitatief versus kwantitatief onderzoek

5.1 Stap 3: Dataverzameling

Je verzamelt en categoriseert je gegevens tijdens je onderzoek dat je uitvoert aan de hand van een bepaalde onderzoekstechniek (afhankelijk van of je kwalitatief of kwantitatief tewerk gaat.

5.1 Stap 4: Data-analyse

Ruwe data is niet goed om je onderzoeksvraag te beantwoorden.

Aan de hand van data-analyse-methoden (statistiek, thematishe analyse...) ga je je data grondig bekijken en trachten een objectief antwoord te formuleren op je vraag/vragen.

5.1 Stap 5: Datarapportage

Na dataverzameling + analyse: bundelen in conclusies die een antwoord geven op je onderzoeksvraag. 

Belangrijk:
- wetenschappelijike schrijfstijl

- objectieve schrijfstijl

- APA-normen 

Masterproefonderzoek

1. Onderzoeksvraag: leerkrachtenwelzijn - invloed schoolleider

2. Onderzoeksmethode: kwalitatief

3. Dataverzameling: semigestructureerde interviews (13 x)

4. Data-analyse: transcriberen + coderen + thema-analyse

5. Datarapportage: gedragingen die schoolleiders kunnen aanwenden om het welzijn van leerkrachten te verhogen

www.edubronblogt.be

5.2 Wetenschappelijk onderzoek

opdrachten 10 + 11 + 12 p. 18-20

Onderzoeksopdrachten: groepswerk