HC11-VWO6-Nationalisme en modern imperialisme

Nationalisme en modern imperialisme
Hoorcollege Geschiedenis
1 / 26
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 26 slides, with text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Nationalisme en modern imperialisme
Hoorcollege Geschiedenis

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Lesdoel
Welke gevolgen had nationalisme voor samenlevingen in Europa en de Europese veroveringszucht in Azië en Afrika? 

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

kenmerkend aspect
- de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: nationalisme

- de moderne vorm van imperialisme die verband hield met industrialisatie

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Actualiteit
Catalonie:
- Catalanen gaan massaal de straat op om te strijden voor onafhankelijkheid
Brexit:
- Groot-Brittannie stapt uit de EU

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

Nationalisme
Definitie
sterke voorliefde voor de cultuur van het volk waartoe men zich rekent en het streven naar de eenheid van het volk binnen een nationale staat

Slide 5 - Slide

This item has no instructions

Nationalisme
verschillende vormen
- staatsnationalisme
eenheid van de staat is belangrijker dan de rechten van afzonderlijke groepen binnen de staatsbevolking. 
- volksnationalisme
volk vormt de basis van de eenheid van de staat

Slide 6 - Slide

Volksnationalisme; bv. in Baskenland\
Staatsnationalisme: bv. tijdens Belgische Opstand

ook combinatie van beiden. Soms begint staatsvorming met volksnationalisme en eindigt het in extreem staatsnationalisme
natie en staat
Staat
land met een eigen regering
Natie
een gemeenschap van mensen die zich verbonden voelen door gedeelde kenmerken, zoals:
- taal
- godsdienst
- geschiedenis
- cultuur
natiestaat is het ultieme doel!

Slide 7 - Slide

This item has no instructions

Congres van Wenen
balance of power
1814-1815
 belangrijkste aanwezigen: 
- Pruisen
- Oostenrijk
- Rusland
- Verenigd Koninkrijk

staatkundige herordening van Europa

Restauratie

Slide 8 - Slide

This item has no instructions

Congres van Verona vv
balance of power
1822
 belangrijkste aanwezigen: 
- Pruisen
- Oostenrijk
- Rusland
- Verenigd Koninkrijk
- Frankrijk

opstand liberale burgers in Spanje tegen koning > Frankrijk grijpt in

Slide 9 - Slide

This item has no instructions

Belgische Opstand vv
1830
België splitst zich af van Koninkrijk der Nederlanden

oorzaken
- katholieke invloed beperkt
- ondervertegenwoordiging in bestuur
- grote macht van koning



Slide 10 - Slide

This item has no instructions

Revolutiejaar 1848
opstanden in Europese landen

Doel
- volk wil meer invloed
- einde maken aan conservatieve regeringen





Slide 11 - Slide

This item has no instructions

Duitse eenwording
- verbrokkeld rijk; allerlei staatjes
- Pruisen de belangrijkste staat
- Napoleontische oorlogen
* 1813: Volkerenslag bij Leipzig (Napoleon verslagen)
* 1815: Slag bij Waterloo (Napoleon definitief verslagen)




Slide 12 - Slide

Dit grootse monument herdenkt de Slag bij Leipzig. Met een hoogte van 91 meter is het één van de grootste monumenten van Europa. De architect was Clement Thieme.
De Slag bij Leipzig of Volkerenslag (Völkerschlacht bei Leipzig) vond plaats van 16 tot 19 oktober 1813 (met als belangrijkste datum 18 oktober 1813) tussen het Franse leger (samen met Poolse, Italiaanse en Duitse troepen) van Napoleon Bonaparte en een coalitie van de legers van Rusland, Pruisen, Oostenrijk en Zweden. De slag resulteerde in een beslissende overwinning voor de coalitie.
Bij de slag waren bijna 600.000 soldaten betrokken, waarmee het de grootste veldslag in Europa was vóór de Eerste Wereldoorlog. Het was de meest bloederige slag van de Napoleontische Oorlogen. Aan Franse zijde vielen 45.000 doden en gewonden en werden 36.000 soldaten (waaronder 15.000 gewonden) gevangen genomen. Aan de zijde van de coalitie vielen 54.000 doden en gewonden.
Vanwege de grote aantallen doden en gewonden konden deze niet worden verzorgd, geborgen of begraven. Hierdoor brak in en om Leipzig na de slag tyfus en cholera uit, waarna de ziekten zich snel verspreidden door Duitsland en vervolgens door heel Europa.
Duitse eenwording
eenheid bereiken door:
- diplomatie
- oorlog

Diplomatie
* 1815: Duitse Bond
* 1834: Zollverein
* 1848: Frankfurter Parlement



Slide 13 - Slide

This item has no instructions

Frankfurter Parlement vv
1848
- nationaal parlement
- afgevaardigden uit alle Duitse staten
- 'Professorenparlement'



Slide 14 - Slide

Op 18 mei 1848 kwam in de Paulskirche in Frankfurt het Frankfurter Parlement bijeen om een grondwet op te stellen voor heel Duitsland. Ruim achthonderd vertegenwoordigers van het Duitse volk, op grond van een algemeen mannenkiesrecht gekozen, vergaderden meer dan een jaar over de nieuwe grondwet.
Een groot probleem voor het Frankfurter Parlement, dat de bijnaam Professorenparlement kreeg, was de vraag hoe groot de toekomstige Duitse staat moest worden. Moest heel Oostenrijk - met bijvoorbeeld Bohemen en Hongarije - erbij horen of alleen de Duitstalige gebieden? Na lang beraad koos het parlement voor de laatste oplossing, de zogenaamde Klein-Duitse Oplossing. De vertegenwoordigers vroegen de Pruisische koning Friedrich Wilhelm IV om keizer van dit nieuwe Duitsland te worden.
 Intussen hadden de meeste vorsten - die vrijwel allemaal anti-liberaal waren - orde op zaken gesteld in hun gebied. De Pruisische koning Friedrich Wilhelm IV voelde zich daarom sterk genoeg om de aangeboden keizerstitel te weigeren. Een koning werd in zijn ogen uitverkoren door God, en niet door het volk. Ook wilde hij Oostenrijk en Rusland niet provoceren. In Oostenrijk had men zojuist een nieuwe grondwet aangenomen die opname van een deel van het Habsburgse rijk in een Duits keizerrijk verbood. Het Frankfurter Parlement werd ontbonden en het laatste revolutionaire bolwerk, de stad Rastatt in Baden, werd op 23 juli 1849 door Pruisische troepen ingenomen. De revolutie was mislukt, de vorsten hadden hun macht hersteld en de droom van een Duitse eenheidsstaat was vervlogen.
Duitse eenwording
Oorlog
* 1864: Deense Oorlog
* 1866: Oostenrijkse Oorlog
* 1870-1871: Frans-Duitse Oorlog

Slide 15 - Slide

This item has no instructions

Oostenrijk-Hongarije
1867-1918
- Donaumonarchie'
- 'Ausgleich'
- keizer Frans Jozef
- veelvolkerenstaat

Slide 16 - Slide

Oostenrijk-Hongarije was een constitutionele monarchistische unie tussen de kronen van het keizerrijk Oostenrijk en koninklijk Hongarije in Centraal-Europa. De unie was een gevolg van de Ausgleich (1867), waarin het huis Habsburg toestond de macht te delen met de gescheiden Hongaarse regering, en zo dus toestond het grondgebied van het voormalige keizerrijk Oostenrijk te verdelen onder hen. De Oostenrijkse en Hongaarse landen werden onafhankelijke entiteiten die een gelijke status genoten. Oostenrijk-Hongarije was een multinationale monarchie en een van 's werelds grootste mogendheden op dat moment.[bron?] De dubbelmonarchie bleef 51 jaar bestaan, tot ze werd ontbonden op 31 oktober 1918 na een militaire nederlaag op het Italiaans front van de Eerste Wereldoorlog.
Nationale identiteit
onderwijs
- taalonderwijs
- nationale geschiedenis

cultuur
- kunstenaars

nationale trots creëren

Slide 17 - Slide

This item has no instructions

Modern imperialisme
Definitie
19e eeuws verschijnsel waarbij Europese landen streven naar een groot koloniaal rijk en de koloniën gebruikten als producenten van grondstoffen en als afzetgebieden

Slide 18 - Slide

This item has no instructions

Nederlands-Indië
1816-1945/1949
- infrastructuur aangelegd (Grote Postweg)
- kolonie vergroten (Java-oorlog, 
Atjeh-oorlog)
- indirect bestuur (inheems regent)

Slide 19 - Slide

Het beheer door de Bataafse Republiek aan het begin van de 19de eeuw kende in feite twee onderbrekingen. De eerste doordat Nederland de facto onder Frans beheer kwam. In Nederlands-Indië werd Herman Willem Daendels (r. 1808–1810) benoemd tot gouverneur-generaal. De tweede doordat Groot-Brittannië Napoleon Bonaparte tijdens de Invasie van Java (augustus–september 1811) versloeg en het gezag in Nederlands-Indië overnam en Thomas Stamford Raffles (r. 1811–1816) tot luitenant gouverneur-generaal benoemde. Beiden hebben hun "monumenten" nagelaten. Daendels liet, ten koste van veel mensenlevens, de "Grote Postweg" op Java aanleggen, de hoofdverkeersader die Jakarta (toen Batavia) via Surakarta en Jogjya met Soerabaja verbond en nog verbindt. Het hoofddoel van deze verbinding was de "beheersbaarheid" van het eiland Java te versterken en de verdediging tegen de Britten te verbeteren en ten tweede berichten, poststukken en passagiers snel te kunnen verplaatsen. De "monumenten" van Raffles zijn van culturele aard. Hij herontdekte 's werelds grootste boeddhistische tempel, de Borobudur, die door tropische plantengroei deels aan het oog onttrokken was. Zijn tweede monument is de stichting van de "Plantentuin" te Buitenzorg (thans Bogor). Ook introduceerde hij de theeaanplant in de Preanger. Ten slotte is het links rijden van het verkeer door hem ingevoerd.
Met het Verdrag van Londen van 13 augustus 1814 werd besloten dat Nederland zijn Zuidoost-Aziatische bezittingen weer zou terugkrijgen. Op 19 augustus 1816 werd voor het stadhuis van Batavia het bestuur van "Java en Onderhorigheden" officieel overgedragen aan het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, waarmee "Nederlands-Indië" was geboren.[2]
Cultuurstelsel
1830-1870
- 20% van de grond moest verbouwd worden met producten voor de Europese markt
- gouverneur-generaal Johannes van den Bosch
- plantloon
- cultuurprocenten

Slide 20 - Slide

1744-1797 
Schots-Nederlandse officier in de Schotse Brigade van het Nederlandse leger. Hij hielp bij het onderdrukken van een slavenopstand in Suriname. Hij werd verliefd op een slavin, en probeerde haar vrij te kopen. Over zijn ervaringen schreef hij het invloedrijke boek Reize naar Surinamen en door de binnenste gedeelten van Guiana. Hierin bekommerde hij zich openlijk om de rechten van de slaven, met name om de vraag of zij als mens behandeld moesten worden.

Cultuurstelsel
1830-1870
- Multatuli
- Max Havelaar

Slide 21 - Slide

1744-1797 
Schots-Nederlandse officier in de Schotse Brigade van het Nederlandse leger. Hij hielp bij het onderdrukken van een slavenopstand in Suriname. Hij werd verliefd op een slavin, en probeerde haar vrij te kopen. Over zijn ervaringen schreef hij het invloedrijke boek Reize naar Surinamen en door de binnenste gedeelten van Guiana. Hierin bekommerde hij zich openlijk om de rechten van de slaven, met name om de vraag of zij als mens behandeld moesten worden.

Atjeh-oorlog
1873-1914
- bloedige oorlog
- gouverneur-generaal Van Heutz 

Slide 22 - Slide

De Atjehoorlog (1873-1914) was een koloniale oorlog die het Koninkrijk der Nederlanden voerde met het aanvankelijk oogmerk om de zeevaart door Straat Malakka te beveiligen tegen zeeroverij uit Atjeh. Omdat de sultan en het overgrote deel der Atjehers weigerden zich aan de Nederlanders te onderwerpen werd het doel het eeuwenlang bestaande onafhankelijke sultanaat Atjeh net als de andere buitengewesten van Nederlands Indië onder Nederlands koloniaal gezag te brengen en te houden.
Conferentie van Berlijn
1884-1885
- 15 Europese landen en VS
- verdeling van Afrika
- Duitsland probeerde Frankrijk en Engeland tegen elkaar op te zetten

Slide 23 - Slide

This item has no instructions

Conferentie van Berlijn
'beweging die streeft naar de afschaffing van de slavenhandel en slavernij'


Slide 24 - Slide

This item has no instructions

Welke gevolgen had nationalisme voor samenlevingen in Europa en de Europese veroveringszucht in Azië en Afrika? 

 
Europa
- ontstaan van nieuwe staten
- machtsevenwicht
Azië
- handelsposten worden officiële kolonies
- Cultuurstelsel
Afrika
- Conferentie van Berlijn 
- nieuwe kolonies

Slide 25 - Slide

This item has no instructions

Slide 26 - Slide

This item has no instructions