herhaling 1.7 (diagnostische toets) ontleden zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

1.7 herhaling (zinsontleden tot MV)

We beginnen deze les met een stukje herhaling en maken dan de instapopdracht (boek blz. 53)

Waarom leren ontleden?

• Als je weet hoe een zin is opgebouwd, dan kan je de betekenis makkelijker achterhalen. Ook is de spelling van sommige woorden afhankelijk van hun plaats in de zin.
• Je kunt beter schrijven
• Als je een andere taal dan het Nederlands moet leren, is kennis van ontleden ook heel handig. Je kan dan gebruik gaan maken van de overeenkomsten tussen talen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. het eerste werkwoord van een zin.
2. alle werkwoorden samen in een zin.
3. het laatste werkwoord van een zin.

werkwoorden delen rollen uit =

een andere manier om het onderwerp, lijdend en meewerkend voorwerp te vinden!

1. Ik fiets - één rol (iemand fietst -->ik = onderwerp)
2. Ik eet pizza - twee rollen (iemand eet iets -->ik = onderwerp, pizza = lijdend voorwerp)
3. ik geef mijn moeder bloemen - drie rollen (iemand geeft iets aan iemand --> ik = onderwerp, bloemen = lijdend voorwerp en mijn moeder = meewerkend voorwerp)

Het onderwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat?
2. wie/wat+persoonsvorm?
3. wie/wat + werkwoordelijk gezegde
4. wie/wat + lijdend voorwerp?

In welke volgorde kun je het beste een zin ontleden?

1. ow - pv - zinsdelen - wwg
2. pv - wwg - zinsdelen - ow
3. zinsdelen - ow - pv - wwg
4. pv - zinsdelen - wwg - ow

Het lijdend voorwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat + wg + o?
2. wie/wat + wg?
3. wie/wat + mv?
4. wie/wat + lv?

Herhaling zinsdelen

Zinsdelen benoemen

1. Persoonsvorm                        (verander de tijd van het werkwoord )
2. Onderwerp                               (wie + pv?  of wat + pv?)
   
3. Werkwoordelijk gezegde   (alle werkwoorden in de zin)
4. Lijdend voorwerp                  (wie + alle benoemde zinsdelen? of wat + alle                                                              benoemde zinsdelen?)/maak de zin lijdend                                                                door een vraag met worden te maken!)
5. Meewerkend voorwerp      (aan wie + alle benoemde zinsdelen? of                                                                          voor wie + alle benoemde zinsdelen?)

Alle leerlingen vinden de persoonsvorm in deze zin.
De persoonsvorm is:

1. leerlingen
2. vinden
3. persoonsvorm
4. deze

Wat is de persoonsvorm?
- Waarom wandelt Kees de avondvierdaagse?

1. Waarom
2. Er is geen persoonsvorm.
3. wandelt
4. Kees

Is de persoonsvorm altijd een werkwoord?

1. ja
2. nee

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?
mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp

Noem het onderwerp: De jongen heeft geen zin in school.

1. zin
2. De jongen
3. geen
4. heeft

Wat is het onderwerp in deze zin:
Ik loop naar beneden.

1. Ik
2. naar
3. loop
4. beneden

In elke zin staat een lijdend voorwerp.

1. juist
2. onjuist

Wat is in de volgende zin het lijdend voorwerp?
- De postbezorger overhandigde de klant de bestelling.

1. De postbezorger
2. de bestelling
3. de klant
4. Er is geen lijdend voorwerp

Waarom wil mijn oma altijd [een zoen] hebben?
Welk zinsdeel is [een zoen]?

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Werkwoordelijk gezegde

Ali loopt volgend jaar [de marathon van New York].
Welk zinsdeel staat tussen [ ] ?

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Werkwoordelijk gezegde

Het onderwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat?
2. wie/wat+persoonsvorm?
3. wie/wat + werkwoordelijk gezegde
4. wie/wat + lijdend voorwerp?

Wat is het lijdend voorwerp in de zin:

'Liza at vandaag twee stukken pizza.'

1. Liza
2. pizza
3. twee stukken pizza
4. Er is geen lijdend voorwerp.

Ober, breng [ mij ] eens een glas water, alsjeblieft.
Welk zinsdeel is [mij]?

1. een werkwoordelijk gezegde
2. een meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. onderwerp

[Aan jou] kan ik geen geheim vertellen.
Welk zinsdeel is [Aan jou]?

1. een werkwoordelijk gezegde
2. een meewerkend voorwerp
3. onderwerp
4. lijdend voorwerp

Ik zal [de anderen] heus niets vertellen.
Welk zinsdeel is [de anderen]?

1. een werkwoordelijk gezegde
2. een meewerkend voorwerp
3. onderwerp
4. lijdend voorwerp

Bijwoordelijke bepaling

Over een jaar moeten we de auto opnieuw in de garage laten keuren.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

( de rest)

De buurman 

wilde

gisteren

het vogelhuisje

in de boom

hangen.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend

voorwerp

meewerkend

voorwerp

bijwoordelijke bepaling

(de rest)

Ze

heeft

 dit jaar

een mooi cadeau 

voor haar vader

gemaakt.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk

gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

(de rest)

Ze

feliciteerde

hem

in de woonkamer. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

(de rest)

De auto van mijn vader

is

afgelopen zomer

helaas

niet

goedgekeurd.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

(de rest)

Morgen

gaat

het kleine meisje

bij haar oma

logeren.

Beantwoord de volgende twee vragen:
1. Welke onderdelen begrijp je goed?
2. Welk(e) onderdelen vind je nog lastig?

Oefenen

• https://jufmelis.nl/zinsontleding
• https://www.cambiumned.nl/oefenen/grammatica/zinsdelen/
• maak de LessonUp af
• huiswerk: 1.7 opdracht 3 t/m 8 (blz. 54 t/m 57) (5 en 6 evt. niet)