4.1 Het skelet + 4.2 Botten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1

Welkom! Wat wordt van je verwacht bij binnenkomst?

- Kom rustig binnen en ga direct naar je werkplek (klasopstelling).

- Jassen op de gang? Oortjes/kauwgom uit? Tablet blijft in de tas.

- Kletstijd tot timer afloopt of je docent dat aangeeft (stoplicht).

- Werkspullen voor je.

- Start van het leesmoment (lezen theorie uit je lesboek).

- Daarna: vragen, uitleg en zelfstandig werken.

Thema 4 -
4.1 Het Skelet

Boek B - blz. 8

leerdoelen 4.1 en 4.2

4.1 Je kunt de functies van het skelet noemen.

4.1 Je kunt in een afbeelding van het skelet de botten benoemen.

4.2 Je kunt de kenmerken van bot en van kraakbeen noemen.

4.2 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Weet je nog van het vorige thema?

 

Zoogdieren hebben een inwendig skelet met een wervelkolom. Mensen zijn zoogdieren en hebben dus ook een inwendig skelet.

Gewervelden 

-Tweezijdig symmetrisch

-Inwendig skelet

Basis van het skelet is de wervelkolom

Deze bestaat uit wervels

                                           Wervelkolom mens ->

Skelet

Gewervelde dieren hebben een inwendig skelet.

Het skelet heeft een wervelkolom die is opgebouwd uit wervels.

Ongeveer 1 op de 50 diersoorten heeft een wervelkolom -> de gewervelden.

Vier functies van het skelet

1. Stevigheid geven

1. Stevigheid geven

2. Bescherming bieden

3. Vorm geven aan het lichaam

Vorm en functie hangen altijd samen!

4. Beweging mogelijk maken (samen met de spieren)

Anatomie = bestuderen structuren van het lichaam

• Namen van de botten moet je kennen.

Het skelet (blz. 8)

• 200 Beenderen in ons geraamte.
• Degene uit de afbeelding moet je kennen.

De romp bestaat uit 4 gebieden

De schoudergordel:

2 Sleutelbenen en 2 schouderbladen

De borstkas:

Borstwervels, ribben en borstbeen

De wervelkolom:

Wervels, heiligbeen en staartbeen

Het bekken / de bekkengordel:

2 heupbeenderen en heiligbeen

4.2 De bouw van botten

Je kunt de kenmerken van bot en van kraakbeen noemen.

Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Twee typen weefsels in het skelet

Kraakbeenweefsel: Erg soepel en buigzaam;

Botweefsel of beenweefsel: Erg stevig en stug.

Lijmstof en kalk

Kraakbeenweefsel:  bevat veel lijmstof (collageen) wat het buigzaam maakt.

Botweefsel: Kalkzouten (kalk) om het hard en stevig te maken + een beetje lijmstof (collageen) voor een béétje buigzaamheid.

kraakbeen

- In je neus en oorschelpen.

- Tussen je ribben en je borstbeen.

- Tussen de wervels in de wervelkolom.

Waarom breken oudere mensen vaker botten?

Hoe ouder je wordt, hoe minder lijmstof en meer kalkzouten er in je botten zitten.

Waarom zorgt die verandering voor het sneller breken van botten?

En baby's dan?

Het skelet van een baby is vooral kraakbeen. De botten die ze hebben, hebben veel lijmstof en weinig kalkzout.

Waarom zou dat zo zijn?

Tijdens de groei van een baby 

wordt dit kraakbeen vervangen door been.

Ouder worden

De botten van baby's en kinderen bevatten dus nog veel lijmstof.

Bij het ouder worden neem te hoeveelheid lijmstof in de botten af. In verhouding tot het kraakbeen neemt de hoeveelheid kalk toe naarmate iemand ouder wordt.

De botten worden daardoor steeds minder buigzaam.

Bij oudere mensen breken de botten gemakkelijker dan bij jonge mensen.

Wat weet je nu al?

Wat quizvragen!

Volwassenen hebben meer botten dan baby's?

1. Juist
2. Onjuist

Wat is géén functie van ons skelet?

1. Je skelet maakt je lichaam stevig en geeft vorm
2. Je skelet zorgt ervoor dat we kunnen denken
3. Je skelet beschermt organen
4. Je skelet zorgt ervoor dat spieren kunnen werken

Het skelet is een ...

1. organisme
2. orgaanstelsel
3. orgaan
4. cel

Het skelet van een volwassen mens bestaat uit uit...?

1. 500 botten
2. 206 botten
3. 350 botten
4. 150 botten

Het skelet van een baby bestaat uit ...?

1. 100 botten
2. 350 botten
3. 206 botten
4. 75 botten

Wat is een ander woord voor wervelkolom?

1. Rug
2. Borstkas
3. Ruggengraat

Waaruit bestaat de wervelkolom?

1. wervels
2. wervels, heiligbeen
3. wervels, staartbeen,borstbeen
4. wervels, heiligbeen,staartbeen

Wat wordt er beschermd door onze borstkas?

1. Maag en nieren
2. Hart en longen
3. Hersenen
4. Darmen en maag

Waar kan je lichaam door
bewegen?

1. Alleen door botten
2. Door botten en spieren samen
3. Alleen door spieren

Welke functies heeft ons skelet?

1. Vormgeven, bescherming en stevigheid
2. Vormgeven, stevigheid en beweging
3. Beweging, vormgeven, stevigheid en bescherming

Hoe heten de groen gekleurde botten?

1. Halswervels
2. Borstwervels
3. Lendewervels
4. Heiligbeen

Wat wordt aangegeven met 2?

1

2

3

1. Wervelkolom
2. Borstbeen
3. Ribben
4. Sleutelbeen

Wat wordt aangegeven met 3?

1

2

3

1. Wervelkolom
2. Borstbeen
3. Ribben
4. Sleutelbeen

Wat wordt aangegeven met 1?

1

2

3

1. Wervelkolom
2. Borstbeen
3. Ribben
4. Sleutelbeen

Noem eens een ander woord voor botten?

1. Skelet
2. Beenderen
3. Geraamte

Hoe noemen we nummers 1 en 2?

1

2

1. 1 = schouderblad 2 = ribben
2. 1 = sleutelbeen 2 = schouderblad
3. 1 = schouderblad 2 = sleutelbeen
4. 1 = ribben 2 = sleutelbeen

Sleep naar de botten die je 

ziet op de röntgenfoto:

Spaakbeen

Elleboog

Ellepijp

middenhands

beentjes

handwortel

beentjes

Waarvan zijn je botten gemaakt

1. Lijmstof en kleurstof
2. Kleurstof en Kalkstof
3. Kalkstof en lijmstof
4. Kleurstof en kalkstof

Lijmstof zorgt ervoor dat een bot buigzaam is en kalkstof zorgt ervoor dat een bot hard is.

1. Juist
2. Onjuist

Zit er in de botten van bejaarden meer lijmstof dan kalkstof?

1. ja
2. nee

De beenderen van een kind bevatten meer lijmstof dan de beenderen van een oud persoon.

1. Juist
2. Onjuist

Aan de slag!

Thema 4, basisstof 1 (pagina 8)

Opdrachten 1 t/m 8 maken en nakijken

basisstof 2

Opdrachten 1 t/m 7 maken en nakijken

Strijders

Plus-opdrachten en samenhang

Proefje opbouw van botten

- 1 botje, 20-30 minuten op 220' graden Ovenstand laten bakken. NB, gebruik straks ovenhandschoen om schaal eruit te halen! 

of in vuur verbranden. 

- 1 botje in glazen potje (anders plastic bakje). Giet er zoveel
(schoonmaak)azijn in dat het botje helemaal in de vloeistof is. 

- 1 botje doe je niks mee (bewaar met gebakken botje in een bakje in de koelkast)