6.4 Natuurbeheer

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Terugblik

Als de populatie sluipwespen groter wordt, hebben de eikenprocessierupsen meer natuurlijke vijanden. Wat zal er dan gebeuren met de populatie eikenprocessierupsen?

1. De populatie wordt groter.
2. De populatie blijft gelijk.
3. De populatie wordt kleiner.

Wat is ecologie?

1. De omgeving en het milieu waar het organisme in leeft.
2. Het bestuderen van de relaties tussen organismen en hun milieu.
3. De relaties tussen organismen onderling.
4. Het is een soort voedsel voor een ander organisme.

Kies de juiste pijlen om een voedselweb te maken

Wat is een biotische factor?

1. Alle levenloze natuur (de zon, water, etc.)
2. Alle levende natuur (de zon, water, etc.)
3. Alle levenloze natuur (voedsel, soortgenoten)
4. Alle levende natuur (voedsel, soortgenoten)

Hoe noem je het aantal individuen van de populatie?

1. Populatiedichtheid
2. Plaag
3. Draagkracht
4. Populatiegrootte

Abiotische factoren zijn

1. De zon, water en bacteriën.
2. De regen, stenen, grond en kou.
3. Planten, dieren en bomen
4. Dode dieren en planten en schuilplaatsen.

Welk niveau van de ecologie wordt beschreven?

Op de Veluwe leven wilde zwijnen die zich onderling voortplanten. Samen vormen ze een

De populaties van de verschillende soorten op de Veluwe vormen een

De Veluwe is een voorbeeld van een

Een enkel organisme noem je een

levensgemeen-schap

individu

populatie

ecosysteem

Zet de volgende organismen in de juiste volgorde om een voedselketen te vormen.

Voedselketen

Voedselweb

Een populatie is....

1. een groep organismen van hetzelfde soort.
2. groep organismen van verschillende soorten in een bepaald gebied.
3. een groep organismen van hetzelfde soort in een begrensd gebied.
4. een individu van één soort.

Maak een correcte voedselketen

Wat is een voorbeeld van een populatie?

1. Alle olifanten op aarde
2. Alle vissen in een sloot
3. Alle koolmezen in het streekbos
4. De mussen op het balkon van mr. Schoen

Wat is geen biotische factor

1. aantal rijpe bananen in het woud
2. aantal gorilla's in het woud
3. aantal chimpansees in het woud
4. de hoeveelheid regen in het woud.

Door een zachte winter is er veel gras en wordt de populatie konijnen groter.
Wat gebeurt er met de populatie vossen in dit gebied?

1. De populatie neemt af omdat de konijnen teveel ruimte innemen
2. De populatie neemt af omdat de konijnen teveel holen graven in dit gebied
3. De populatie neemt toe omdat er meer holen zijn voor de vos
4. De populatie neemt toe omdat er meer voedsel is.

6.4 Natuurbeheer

Leerdoel

• 8 Je kunt manieren noemen waarop de mens afhankelijk is van het milieu.
  
• 9 Je kunt manieren noemen waarop mensen in Nederland de natuur beheren.

Sommige mensen zeggen dat er in Nederland geen echte natuur meer is. Overal zie je de invloed van mensen. Veel mensen willen de natuur beschermen.

De mens en zijn omgeving

Mensen zijn afhankelijk van hun omgeving. 

Mensen halen voedsel, water, zuurstof, grondstoffen en energie uit het milieu. Ze gebruiken de natuur voor recreatie. 

Mensen

Overal op aarde gebruiken mensen veel grond en veel water, bijvoorbeeld voor landbouw, veeteelt, visserij, huizenbouw, transport en de winning van grondstoffen. Het grootste deel van het landoppervlak op aarde is daardoor veranderd door mensen. Bijna alle oceanen en zeeën worden beïnvloed door mensen. Ruim een derde van het landoppervlak op aarde is in gebruik voor landbouw en veeteelt. Ook in Nederland wordt de meeste grond gebruikt voor landbouw.

Biodiversiteit

Doordat mensen zoveel land en water gebruiken, worden de leefgebieden van dieren en planten kleiner. Soms verdwijnen deze leefgebieden zelfs helemaal. De dieren en planten raken dan hun leefgebied kwijt. Diersoorten worden bedreigd. Dat betekent dat individuen van die soort moeite hebben om in leven te blijven en zich voort te planten. Uiteindelijk kan een soort daardoor uitsterven (helemaal verdwijnen).

Wereldwijd neemt het aantal verschillende ecosystemen af. Het gevolg is dat de variatie in de natuur afneemt. De variatie aan soorten in de natuur noem je de biodiversiteit. Door de invloed van de mens neemt de biodiversiteit dus af.

De afname van de biodiversiteit is een bedreiging voor de mens, want mensen hebben de natuur nodig om te overleven. We gebruiken de natuur bijvoorbeeld om voedsel en medicijnen te maken.

Herintroductie

Ook in Nederland worden veel soorten planten en dieren bedreigd. Met maatregelen wordt geprobeerd om de bedreigde soorten weer in aantal te laten toenemen. Zo’n maatregel is bijvoorbeeld herintroductie. Dat is het terugbrengen van een dier- of plantensoort in een land.

Herintroductie otters

Natuurbeheer

Veel mensen proberen de natuur in Nederland te behouden, te beschermen en te herstellen. De maatregelen die daarvoor nodig zijn, noem je natuurbeheer. Een voorbeeld van natuurbeheer is het aanleggen van doorgangen voor wilde dieren. Daardoor kunnen ze van het ene naar het andere natuurgebied gaan. 

Boeren kunnen subsidie krijgen als ze maatregelen nemen om de natuur te beschermen. Maatregelen zijn bijvoorbeeld:

• zaaien van bloemen langs akkers, zodat daar insecten kunnen leven;

• weilanden later maaien, zodat de nesten van weidevogels niet worden vernield;

• minder mest gebruiken, zodat er minder schadelijke stoffen in de grond en het water terechtkomen;

• poelen graven waarin amfibieën kunnen leven.

Staatsbosbeheer zorgt voor planten en dieren door de variatie in bosbegroeiing te behouden. Nederlandse bossen bestaan niet alleen uit bomen, maar ook uit open terrein. Op deze open terreinen groeien vaak andere planten en leven soms andere dieren dan in de bossen. Door bomen te kappen krijgen andere bomen meer ruimte of groeit een heideveld niet dicht. Ook Natuurmonumenten is actief in bosgebieden.

Een maatregel bij bosbeheer is het inzetten van dieren voor begrazing. Zo behoudt een gebied zijn natuurlijke begroeiing. Vaak neemt de biodiversiteit hierdoor toe.

Agrarisch natuurbeheer

Bosbeheer

De fauna bestaat uit alle diersoorten die in een gebied voorkomen. Faunabeheer zijn maatregelen om gezonde populaties van in het wild levende dieren te behouden en schade door (te) grote populaties te voorkomen. Bijvoorbeeld door herintroductie, maar ook afschot (jacht) hoort erbij. Voorbeelden daarvan zijn:

• afschot van vossen om weidevogels te beschermen;

• afschot van zieke en zwakke herten om lijden te voorkomen;

• afschot van wilde zwijnen om schade aan landbouwgewassen te voorkomen (als dat op een andere manier niet lukt);

• afschot van ganzen als ze een gevaar vormen voor de luchtverkeersveiligheid bij Schiphol.

Rijkswaterstaat en de Waterschappen beheren het water in Nederland, waaronder de rivieren, de kanalen en het grondwater. Waterbeheer omvat maatregelen om het grond- en oppervlaktewater te beheren, bijvoorbeeld:

• verontreiniging van waterbodems opruimen;

• doorgangen voor vissen maken in sluizen en dammen;

• verbreden van rivieren om de kans op overstroming te verkleinen;

• oevers minder steil maken zodat water- en oeverplanten beter kunnen groeien;

• sluizen op een kier zetten waardoor een natuurlijk overgangsgebied van zeewater en rivierwater ontstaat.

Faunabeheer

Waterbeheer

Aan het werk! Bio!

Wat? 6.2 Voedselrelaties- opdrachten 1 t/m 10.

Opdracht 4 maak je in je mapje

Waar? In Magister.me in de studiewijzer mens en natuur. 

Klaar? Test jezelf. 

Niet af? Dan is het Huiswerk!!!

Wat is biodiversiteit?

1. het aantal oorspronkelijke plantensoorten
2. het aantal oorspronkelijke diersoorten
3. de variatie aan soorten in de natuur
4. het verdwijnen van soorten in de natuur

De mens is afhankelijk van zijn omgeving voor .....

1. grondstoffen
2. voedsel en zuurstof
3. water en energie
4. recreatie

Leg in eigen woorden uit wat Herintroductie betekend

Wat ga je doen:

 Maken opdracht 1 tot en met 9 (blz. 212)