4.2 Oorlog in Nederland en Buiten Europa

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

4.2 Verstoppen en verzetten

Leerdoelen

• Je weet hoe Nederland bestuurd werd tijdens de bezetting.
  
• Je kan beschrijven welke houding Nederlanders aannamen tegenover de bezetter.
  
• Je weet hoe andere werelddelen betrokken waren bij de oorlog.
  
• Je weet hoe de oorlog in Nederland en elders beëindigd werd.

Dagelijks leven

• Het gewone leven gaat door, ook met de Duitsers
  - Banen worden behouden, vrijwel niets veranderd
  
  
• Nederlanders werden als 'broedervolk' gezien. 
• Er waren wel extra regels maar niets verhinderend.

Dagelijks leven

• Later in de oorlog wordt het strenger:
  - Zwaarder werken, minder eten
  - Mensen steeds minder eens met de Duitsers
  
  
• Er zijn ook Nederlanders die juist Duitsers helpen
  - Anderen verraden op overtreden regels
  - Partij die samenwerkte met Duitsers: NSB / collaboratie

https://www.youtube.com/watch?v=krnMUttdLcw&t=1955s  

4 fasen van bezetting

1. Bereidheid
   - Gewone leven gaat door
2. Anti-Duitse stemming
   - Eerste maatregelen worden ingevoerd -> (censuur) 
3.  Groeiend conflict --> Begin van onderduiking
   - Harde aanpak tegen Nederlanders
4. Totale ontregeling

4 fasen van bezetting

1. Wederzijdse welwillendheid
   - Gewone leven gaat door
2. Anti-Duitse stemming
   - Eerste maatregelen worden ingevoerd -> (censuur) 
3.  Groeiend conflict --> Begin van onderduiking
   - Harde aanpak tegen Nederlanders
4. Totale ontregeling

Verzet

• Aan het begin van de oorlog geen sprake van
  - Pas wanneer er onenigheid is groeit het 
• Mensen tegen de bezetting en joodse behandeling
  - Zowel actief als passief verzet 
  
  
• Verzet in Nederland niet zo heel groot en agressief 
  - Naar schatting zo'n 50.000 mensen betrokken

Verzet

• Actief: 
  - Overvallen voor voedselbonnen
  - Aanvallen op Duitse voertuigen
  - Opzetten van onderduikers netwerk (320.000)
• Passief:
  - Verspreiden van kranten en radio's
  - Voedsel leveren aan onderduikers

Huiswerk

Paragraaf 4.2

Opdracht 1 t/m leerstof 3

4.2 Verstoppen en verzetten

Leerdoelen

• Je weet hoe Nederland bestuurd werd tijdens de bezetting.
  
• Je kan beschrijven welke houding Nederlanders aannamen tegenover de bezetter.
  
• Je weet hoe andere werelddelen betrokken waren bij de oorlog.
  
• Je weet hoe de oorlog in Nederland en elders beëindigd werd.

Japan

• Ook Japan deed mee aan de oorlog

1. Grote macht worden in Azië
2. 1936 bondgenootschap met Italië en Duitsland
3. 1937 binnenvallen China
4. 1941: Pearl Harbor
5. 1942: Bezetting Nederlands-Indië

Japan

• Vooral opzoek naar grondstoffen voor de industrie
  
• Indonesiërs eerst blij met komst Japanners
  - Verlossers van de Nederlandse bezetters
  
  
• Indo's krijgen snel door dat Japan net zo erg is als NL
  - Jappenkampen: Concentratiekampen (vrouwen en kind)
  - Bouwen spoorlijnen (200.000 doden in Birma)

Afrika en Amerika

• Kolonies van landen vechten of produceren mee in oorlog: 
  - Engeland: India
  - Nederland: Suriname en Curacao
  
  
• Ook vechten om uitbreiding van Duitsland tegen te gaan:
  - Noord-Afrika zwaar bevochten

Einde oorlog

• 1944: Zuiden van Nederland bevrijd 
• Noorden moet de winter afwachten
  - Zeer strenge winter
  
  
• Duitsers hadden infrastructuur vernietigd
• Duitsers leverden vrijwel geen voedsel
• Nederlandse hongerwinter (20.000 doden)

Einde oorlog

• Oorlog nog niet voorbij nadat Duitsland is verslagen
• Japan ook vanaf 1943 teruggedrongen maar geven niet over!

1. Japanse cultuur laat overgeven niet toe
2. Gebruik van kamikaze piloten
3. Guerrilla oorlog op vele eilanden
   
   

• Oorlog zou veel tijd en vele soldatenlevens kosten

Einde oorlog

• Oplossing: 
• Nieuw wapen: de atoombom 
  
  
• Twee atoombommen gebruikt voor Hiroshima en Nagasaki
• Directe doden: 140.000 (Hiroshima) en 74.000 (Nagasaki)
  
• Indirecte doden: Onbekend. Leukemie, kanker en andere bijeffecten van de straling.

Huiswerk

Paragraaf 4.2

Opdracht 1 t/m samenvatting