MM - LWB12 - Blok 1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

MM - LWB12 - Blok 1

Begrippen:

de atmosfeer

het landijs

het natuurlijke broeikaseffect

het versterkte broeikaseffect

het zee-ijs

de zeespiegelstijging

Noordpool

Zuidpool

Waar staat de rode lijn
voor?

1. neerslag
2. temperatuur

Waar staat de blauwe
staven voor?

1. neerslag
2. temperatuur

In welk gebied is het
algemeen kouder?

1. Vostok (Antarctica)
2. Eureka (Canada)

In welke maand is het in
Vostok het koudst?

1. januari
2. juni
3. augustus
4. december

Het broeikaseffect

Rond de aarde zit een laag lucht: de atmosfeer (of dampkring). Deze atmosfeer bestaat vooral uit stikstof (78%), zuurstof (21%) en andere gassen (1%), zoals waterdamp, methaan en koolstofdioxide.

  

De atmosfeer beschermt de aarde en het leven op aarde, want hij:

• bevat zuurstof die we inademen;
• beschermt tegen gevaarlijke zonnestraling en meteorieten (stukken steen uit de ruimte);
• houdt de warmte aan het aardoppervlak vast.

De atmosfeer zorgt voor een natuurlijk broeikaseffect. Dat werkt zo: het licht van de zon gaat door de atmosfeer heen en raakt het aardoppervlak. Het aardoppervlak wordt daardoor warm en geeft die warmte af aan de lucht erboven. De atmosfeer wordt dus van onderaf verwarmd. Sommige gassen in de atmosfeer houden een deel van die warmte vast als een deken. Zonder deze isolerende gassen zou de gemiddelde temperatuur op aarde –18 °C zijn! 

De atmosfeer zorgt voor __________ die we nodig hebben om te ademen.

De atmosfeer zorgt voor bescherming tegen gevaarlijke __________ en __________.

De atmosfeer zorgt ervoor dat er __________ op de aarde blijft.

meteorieten

warmte van de zon

zonnestraling

zuurstof

Van wie is de Noordpool

De Noordpool is van niemand. Er liggen vijf landen rond de Noordpool: Rusland, Noorwegen, Denemarken (Groenland), Canada en de Verenigde Staten (Alaska). Ieder land heeft vanaf zijn kust een exclusieve economische zone: een strook zee van 370 kilometer waarin het mag vissen en grondstoffen mag winnen. 

Grote stukken van de Noordelijke IJszee liggen buiten deze economische zones. Maar onder die zeebodem ligt een grote voorraad aardgas en aardolie. De landen rond de Noordelijke IJszee willen die grondstoffen maar wat graag winnen. Dat kan nu ook, omdat het landijs op Groenland en het zee-ijs in de Noordelijke IJszee door het versterkte broeikaseffect smelten. In de zomer kunnen er nu dus schepen varen en zijn die grondstoffen bereikbaar geworden.

00:20

Welk land doet niet mee aan de vergadering?

1. Verenigde Staten
2. Rusland
3. Denemarken
4. Engeland

01:26

Welke grondstoffen zitten denk je in de grond?

Het Klimaatakkoord van Parijs

Door het versterkte broeikaseffect verandert het klimaat wereldwijd. In 2015 heeft Nederland samen met 194 andere landen in Parijs afgesproken om daar wat aan te doen. De belangrijkste afspraken in dit akkoord zijn:

• De aarde mag niet meer dan 2 °C opwarmen.
• Er moeten veel minder broeikasgassen worden uitgestoten.
• Alle landen zijn verplicht om het akkoord uit te voeren.
• De voedselproductie mag niet in gevaar komen.
• Armere landen krijgen financiële hulp bij klimaatverbetering.
• Ieder land moet onderzoek doen naar verbetering van het klimaat.

Na dit akkoord heeft Nederland een eigen Klimaatwet opgesteld. Daarin staat dat we de uitstoot van koolstofdioxide gaan verlagen. Dat kan als we duurzame energiebronnen gebruiken. Dat zijn energiebronnen die niet vervuilend zijn en die niet opraken: windenergie, zonne-energie, waterkracht, aardwarmte en sommige vormen van biomassa. Iedereen kan helpen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen door minder energie te gebruiken, minder vlees te eten, zijn huis te isoleren of zelf elektriciteit op te wekken met zonnepanelen.

Hoeveel doelen heeft het klimaatakkoord van 2015 al gehaald?

Als de zeespiegel stijgt door het smelten van de Polen, welke gevolgen heeft dat voor Nederland?

overstroomik.nl

00:43

Waardoor kan je zien dat de aarde opwarmt?

1. Doordat het warmer wordt morgen.
2. Doordat de zeespiegel stijgt.
3. Doordat we meer last hebben van extreem weer.
4. De aarde warmt niet op.

01:03

Waardoor komt er meer water bij in de oceanen?

04:16

Welke maatregelen kan jij bedenken om klimaatverandering tegen te gaan?