6.4 De machtige kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

6.4 De machtige kerk

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

Beeldkenmerk

Op de achtergrond zie je het interieur van een gotische kathedraal en op de voorgrond een stadspoort. Deze twee beelden staan voor het religieuze en het politieke aspect van een Middeleeuwse stad.

De opkomst van handel en ambacht legde de basis voor het herleven van een agrarisch- urbane samenleving

• §6.1 Woonplaats en werkplaats

Stedelijke burgerij

• §6.2 Zelfstandige burgers

Het begin van staatsvorming en centralisatie.

• §6.3 De macht van vorsten

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben

De expansie van de christelijke wereld, onder andere in de vorm van de kruistochten

6.4 De machtige kerk

Voor het jaar 1000 werden de meeste kerken van hout gemaakt. 

De Fantoft Stave Church (Bergen, Noorwegen) is gebouwd in 1150. In 1992 is de kerk afgebrand door leden van een black metal band, de heropbouw voltooide in 1997.

Kerkenbouw (1)

In grote steden verrezen vanaf ca. 1000 kerken in de romaanse stijl.

Kerkenbouw (2)

Rond 1200 werden kerken hoger en lichter. Grote ramen met spitse bogen.

Gotische stijl.

Kleine ronde ramen horen bij:

1. Romaanse stijl
2. Gotische stijl

Glas in lood hoort bij:

1. Romaanse stijl
2. Gotische stijl

Spitse bogen horen bij:

1. Romaanse stijl
2. Gotische stijl

Dikke muren met daarop een gewelf hoort bij:

1. Romaanse stijl
2. Gotische stijl

Grote ramen

kleine ronde ramen

Spitse bogen

koepel

Het vagevuur (1)

- De kerk leerde dat je na de dood naar de hemel of hel ging.

- Vanaf de 12e eeuw kwam daar het vagevuur bij: straf voor (kleine) zonden.

Het vagevuur (2)

De kerk verkocht aflaten, waarmee de tijd in het vagevuur korter werd.

Pelgrims die te voet een bedevaart maakten, konden direct in de hemel komen.

Heiligen

Volgens de kerk was er maar één God, maar wel honderden heiligen. 

Niet alleen zij werden vereerd, maar ook hun relikwieën. 

Een sprekende reliekhouder van Maastricht met daarin een reliek van de heilige Stefanus. Op de zijkant staat geschreven: 'INTUS EST DE SANCTO STEFA...' ofwel 'Hierin zit iets van de heilige Stefanus'. 

De Pest en Jodenhaat

Waar denk je aan bij
het woord 'Pest'?

Joden kregen de schuld

- Joden waren niet christelijk en kregen daardoor de schuld van de pest.

- In veel steden leidde dat tot pogroms, uitbarstingen van antisemitisme.

Werkboek opdrachten maken

Maken Par 6.4

Vraag 2, 3, 4, 5a

Ketters en heksen

Waar denk je aan bij het
onderwerp 'ketter en heks'

Ketters en heksen (1)

Christenen die volgens de paus niet het juiste geloof hadden, werden ketters genoemd.

Deze werden door de inquisitie (reizende rechtbank) vervolgd.

Ketters en heksen (2)

Vanaf 1326 ging de inquisitie ook heksen vervolgen.

Dit waren meestal vrouwen van wie werd gedacht dat ze de duivel aanbaden.

Werkboek opdrachten maken

Maken Par 6.4

Vraag 6 en 7