Gaswisseling en uitscheiding Les 1: Ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Gaswisseling

Hoofdstuk 13

§13.1 Ademen

Gaswisseling

Gaswissling is het proces waarbij zuurstof en CO2 uitgewisseld worden. 

Mensen gebruiken longen. 

Andere manieren: 

kieuwen, tracheeën.

Lesdoelen

- Herhaling: herkennen anatomie ademhalingsstelsel

- Je weet de voor- en nadelen van neus-/mondademhaling

- Je begrijpt het proces achter gaswissling in longblaasjes

- Je begrijpt de rol van hemoglobine bij gaswissling

Gaswisseling

Luchtpijp verbindt mond > long. 

Binnenkant: trilhaarcellen en slijm.

Kraakbeenringen houden luchtpijp open.

Uiteinden longblaasjes: gaswisseling.

Neusholte

Kraakbeenring

Long

Middenrif

Huig

Bronchien

Bronchiolus

Longblaasje

https:

Ademhaling

Je kan via je mond ademhalen maar ook via je neus.

Men zegt dat neusademhaling beter is. Maar waarom?

Het is beter om via de neus dan via de mond adem te halen. Bedenk de drie redenen waarom.

Gaswisseling

Gebruik BINAS 83C.

Je weet al dat er in de longen zuurstof opgenomen wordt en CO₂ wordt afgegeven door het lichaam.

Als er ergens veel zuurstof is dan is er een hoge druk: pO₂.

Gaswisseling

Als je in tabel 83C kijkt zie je:

1e kolom: zuurstofdruk (pO₂)

2e kolom: CO₂ druk

3e kolom: stikstofdruk (pN₂)

4e kolom: waterdruk (pH₂0)

Waar is de zuurstofdruk hoger?

1. In de inademingslucht
2. In de uitademinglucht

Wat is het grootste verschil tussen inademingslucht en uitademingslucht?

1. stijgende pO2
2. stijgende pCO2
3. stijgende pN2
4. stijgende pH2O

Vind in je hele ademhalingsstelsel (van mond tot longblaasje) gaswisseling plaats? Leg uit.

Zuurstof wordt opgenomen in het bloed, koolstofdioxide wordt afgegeven aan het bloed. Deze gaswisseling kost geen energie. Door welk proces gebeurt dit?

Als zuurstof van de lucht in je longen naar je bloed diffundeert, waar is er een hogere pO2?

1. In de lucht in je longen
2. In het bloed
3. De pO2 is gelijk

Welke van de onderstaande opties is juist voor gaswisseling in je longen tussen de lucht en je bloed?

1. pN2 lucht > pN2 bloed
2. pN2 lucht < pN2 bloed
3. pN2 lucht = pN2 bloed

Waarom wordt percentage zuurstof in zuurstofrijk bloed nooit hoger dan het percentage zuurstof in de lucht in je longblaasjes?

De rol van rode bloedcellen

Door rode bloedcellen kan je bloed 70x meer zuurstof transporteren.

Hemoglobine in rode bloedcellen bindt zuurstof, maar kan ook CO2 binden. 

Als hemoglobine zuurstof opneemt uit het bloedplasma, is er weer ruimte voor meer zuurstof in je bloedplasma.

De rol van rode bloedcellen

Hemoglobine wordt afgekort tot Hb.

In je longen zal hemoglobine zuurstof binden:

Hb + O₂ --> HbO₂

 in je spieren juist loslaten:

HbO₂ --> Hb + O₂ 

Waar geldt de volgende reactievergelijking:
Hb + O2 --> HbO2

1. In je longen
2. In je spieren

Gebruik BINAS 83D.

Bij welke temperatuur is hemoglobine eerder verzadigd?

1. 20 graden
2. 30 graden
3. 37 graden
4. 42 graden

Gebruik BINAS 83D (zuurstof verzadiging bij verschillende pH waarden).
Geheugensteuntje: lagere pH is zuurder.
Als je je inspant produceer je CO2 in je spieren. CO2 is zuur en zorgt dus voor een lagere pH in je spieren en in het bloed rond de spieren. Wat voor positief effect heeft dat voor de zuurstof afgifte in je spieren?

83D. Hemoglobine van een volwassene verschilt iets met die van een ongeboren kind. In je spieren heb je een speciale vorm van hemoglobine: myoglobine.
Welke conclusie kun je trekken uit de tabel rechtsonderin?

1. Myoglobine bindt moeilijker met zuurstof dan hemoglobine
2. Hemoglobine van een ongeboren kind bindt makkelijk met zuurstof dan hemoglobine
3. Bij een pO2 van 2kPa is er meer zuurstof aan hemoglobine gebonden dan aan myoglobine
4. Geen van alle conclusies.

Borstademhaling

Buikademhaling

Longcapaciteit

1 = ademvolume (teugvolume) in rust (VT); 

2 = inademingsreservevolume (VIR); 

3 = inademingscapaciteit (VIC); 

4 = uitademingsreservevolume (VUR); 

5 = restvolume (VREST); 

6 = vitale capaciteit (VVC); 

7 = totale longcapaciteit (VTC)

Longcapaciteit

Afronden

Bekijk het hoofdstuk gaswisseling en uitscheiding in je H5 boek.

Maak de opdrachten van §1.

Mocht je geintereseerd zijn, in de dia's hierna zie je

1.  de ademhaling door kieuwen, 

2. wat er gebeurt met de gassen in je bloed bij het duiken,

3. hoe de ademhaling bij vogels ervoor zorgt dat ze kunnen zingen.

0

0

0