Mijn proefles

• Baso natuurwetenschappen
• WO
• Studiejaar 1

Astma

14-04-2020

Michael Kroon

Wat is astma?

1. Een autosomaal recessieve longziekte
2. Een vorm van chronisch obstructief longlijden
3. Aanvalsgewijze bronchusobstructie
4. Een longziekte obv allergie

Wat is astma

• Aanvalsgewijze bronchusobstructie op basis van verhoogde gevoeligheid van de luchtwegen voor allergische en niet-allergische prikkels door een chronische ontstekingsreactie.
• Vooral klinische diagnose.

Pathofysiologie

• Chronische ontsteking luchtwegen, veelal eosinofiel
• Atopie
• Broncheale hyperreactiviteit

Epidemiologie

• 85.000 kinderen landelijk
• 35 per 1000 patiënten
• Jonge kinderen 2x meer bij jongens
• Volwassenen 1,5x meer bij vrouwen
• Minder bij Turkse en Marokkaanse kinderen

De jonge Michael komt met moeder op je SU. Hij is 4 jaar en hoest nu al 3 dagen waarbij hij vooral 's nachts erg (expiratoir) aan het piepen is. Moeder herkent dit van eerdere aanvallen en vertelt dat salbutamol goed helpt. Moeder heeft zelf ook astma.
Welke diagnose stel je?

1. Astma
2. (Waarschijnlijk) astma
3. Bronchomalacie
4. Episodisch piepen

0-6 jaar

• Episodisch piepen
• Ruim 1/3 kinderen voor de leeftijd van 3 jaar
• Maar kleine correlatie met krijgen van astma
• (Waarschijnlijk) astma

(Waarschijnlijk) astma

Michael is inmiddels 7 en komt weer met moeder op het SU. Je stelt de diagnose astma definitief.
Wat voor aanvullend onderzoek doe je?

1. Screening op inhalatie allergenen
2. Spirometrie
3. Histamine provocatie test
4. Geen

6-18 jaar

• Screening op inhalatie allergenen (serum)
• Matige correlatie IgE en kliniek
• Geen diagnosticum

Spirometrie

De spirometrie uitslag:

1. Maakt astma minder waarschijnlijk
2. Sluit astma uit
3. Heeft geen invloed op de diagnose
4. Maakt astma waarschijnlijker

Michael heeft nu klachten en de huisarts laat een spirometrie doen.
Wat voor afwijkingen verwacht je te zien?

1. Geen
2. Restrictie en reversibiliteit
3. Obstructie en reversibiliteit
4. Alleen reversibiliteit

Spirometrie

• Restrictie: verlaagde FVC
• Obstructie: FEV1/FVC
• Ernst: FEV1 % van voorspeld
• Reversibiliteit: toename FEV1 na bronchodilatatie 

Harry is 42 jaar en klaagt over dyspnoe en expiratoir piepen. Hij rookt een pakje per dag en heeft vaker aanvallen van dyspnoe met piepen. Spirometrie toont geen restrictie obstructie en reversibiliteit maar de obstructie blijft ook na bronchodilatatie.
Wat is de meest waarschijnlijke diagnose?

1. Astma
2. COPD
3. Astma en COPD
4. Longtumor

Volwassenen

• Ook als kind al vs nieuw
• Aandacht voor werkgerelateerde stoffen, medicatie en doorgemaakte luchtweginfecties
• Late onset astma vaak niet-allergisch
• Astma en COPD overlap syndroom (ACOP)

Behandeling

Niet medicamenteus

• Vermijden van prikkels
• Niet roken/stoppen met roken
• Ademhalingsoefeningen

Michael is 7 en je hebt de diagnose astma gesteld. Hij gebruikt de salbutamol bijna dagelijks.
Welke medicatie schrijf je voor?

1. Beclometason
2. Tiotropium
3. Ventolin
4. Formoterol

Behandeling

Medicamenteus

• SABA: Short-Acting Beta-2-Agonist, salbutamol (=ventolin)
• ICS: Inhalatie CorticoSteroid
• LABA: Long-Acting Beta-2-Agonist
• Overige: leukotrieenreceptor antagonist, anticholinergica (tiotropium)

Behandeling volwassene

Astma controle

Indien geen goede controle

• Ga therapietrouw na
• Ga na of er een goede inhalatie techniek is
• Ga na of er nog vermijdbare prikkels zijn
• Daarna eventueel ophogen medicatie

Je ziet op je SU de 3-jarige Michael met zijn moeder. Hij is hevig kortademig en heeft een forse expiratoire stridor. Moeder heeft zijn salbutamol puffer van 100 microgram Salbutamol mee en heeft hier thuis al 1x mee gepuft.
Wat geef je?

1. 1x 100ug
2. 2x 100ug
3. Tot hij verbeterd, max 4x 100ug
4. Tot hij verbeterd, max 8x 100ug

Aanvalsbehandeling

• Salbutamol 100ug/200ug ongeacht leeftijd 400-800ug
• Zo nodig na 15 minuten herhalen
• Maximum dagdosering thuis 1.600ug per dag (=8x 200ug)
• Prednison 1-2mg/kg, max 40mg/dag 
• Prednison 30mg 7 dagen of 40mg 5 dagen

Inhalatie methoden

Michael is 13 en heeft met inspanning vaak last van zijn astma, hij wil graag een subtiele puffer om vooraf te kunnen gebruiken.
Wat schrijf je hem voor?

1. Salbutamol aerosol met voorzetkamer
2. Salbutamol aerosol zonder voorzetkamer
3. Salbutamol diskus poederinhalator
4. Ipratropium preparaat

Verwijzing

• Bij twijfel aan diagnose
• Bij niet bereiken volledige astma controle kind na 3 maanden ICS/volwassenen stap 3 medicatie
• Bij méér dan 1 ziekenhuis opname/prednison kuur in een jaar
• Werkgerelateerde astma met 

Take home message

• Klinische diagnose
• Prikkels kunnen zeer divers zijn
• Inhalatie corticosteroid centraal in behandeling
• Salbutamol in acute setting praktisch niet over te doseren