5.3 De Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Terugblik

Uitleg §5.3

Aan de slag

Afsluiting

Wat gaan we doen in de les?

Het bestuur van de Republiek

• Gewesten in opstand gekomen tegen Spanje -->
• Vanaf 1588: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

• Geen eenheid:
• 7 gewesten
• Eigen bestuur --> besloten zelf over wetten, rechtspraak en belasting

Het bestuur van de Republiek

• Maar er was een uitzondering: 
• Buitenlandse politiek + verdediging Republiek
• Hier namen de 7 gewesten SAMEN besluiten over

• Vertegenwoordigers uit de 7 gewesten bij elkaar in Den Haag om hierover te praten: Staten-Generaal.

Het bestuur van de Republiek

• Elk gewest 1 stem in de Staten-Generaal
• Maar Holland het machtigst --> Rijkst + gaf meeste geld aan leger en vloot

• Republiek werd bestuurd door groep rijke burger: Regenten
• Verdeelde belangrijkste banen onder elkaar, zo macht houden binnen kleine groep. 

Het bestuur van de Republiek

• Stadhouder was belangrijke bestuurder:
• Opperbevelhebber leger + vloot 
• Elk gewest wees stadhouder aan --> vaak dezelfde persoon: Prins van Oranje 
• Familie van Willem van Oranje... Waarom zouden ze dat doen?

Wat is een regent?

1. Een rijke handelaar in de Republiek.
2. Een bestuurder in de Republiek.
3. Een weerman in de Republiek.
4. De leider van de Republiek.

Wat is een stadhouder?

1. De baas van de stad.
2. De koning van de Republiek.
3. De leider van alle gewesten.
4. Aanvoerder van het leger en de vloot.

Arbeiders

Rijke kooplieden

Winkeliers en ambachtslieden

Werklozen, ouderen, arme mensen

Bloei van de kunst 

• Tussen 1588 - 1672 gaat het goed met de Republiek
• A'dam centrum wereldhandel, veel nijverheid 
• Zorgt voor meer welvaart. 

• Ook bloei in kunst en wetenschap tussen 1588-1672. Dit noemen wij de Gouden eeuw

Bloei van de kunst

• Veel schilders in de Republiek (Rembrandt van Rijn)
• Wie kocht de kunst? Rijke kooplieden en bestuurders, maar ook ambachtslieden en winkeliers
• Is bijzonder! meeste andere landen: kerk opdrachtgever. 

• Onderwerpen kunst: portretten van burgers, landschappen, steden en dagelijks leven

Maar...

Niet iedereen was rijk. 

Veel arbeiders die werkten voor laag loon

Veel mensen zonder vast werk

Veel zieken en ouderen die niet konden werken

Bloei van de wetenschap

• Al in 16e eeuw andere kijk op wetenschap door o.a. ontdekkingsreizen.  Zelf de natuur in + menselijklichaam bestuderen. 

• Wetenschappelijke Revolutie: Periode tussen 1600 en 1700 waarin in Europa door geleerden veel ontdekkingen werden gedaan.

Antoni van Leeuwenhoek

• Zelf gemaakte microscoop
• Bacteriën ontdekt

Christiaan Huygens

• Zelfgemaakte telescoop
• Maan ontdekt bij planeet saturnus

Bloei van de wetenschap

• Veel mensen zagen de ontdekkingen als teken dat God bestond. 
• Maar sommige mensen gingen twijfelen aan geloof:
• Spinoza: wonderen zijn niet mogelijk --> voor alles moet een logische oorzaak in de natuur te vinden zijn. 

Huiswerk