De microscoop

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Biologie

De microscoop

Lesdoelen

• Je kunt de onderdelen van de microscoop benoemen.

• Je kunt de onderdelen van de microscoop op de juiste wijze gebruiken.

• Je kunt de microscoop netjes opruimen.

Kijken 

Als je met het blote oog een object of organisme niet zo goed kunt zien, kun je gebruik maken van een loep (vergrootglas) of microscoop. 

De Microscoop

De twee belangrijke microscopen

1. Elektronenmicroscoop.
2. Lichtmicroscoop.

Op school wordt er gewerkt met een lichtmicroscoop.

Onderdelen

1. Tubus

2. Revolver

3. Objectief

4. Preparaatklemmen

5. Diafragma

6. Lamp

7. Oculair

8. Statief

9. Tafel

10. Grote en kleine schroef

11. Voet

Kijken met een microscoop

Een microscoop bestaat uit verschillende onderdelen (zie slide 5). Je pakt een microscoop vast bij het statief. je kijkt door de bovenste lens: het oculair. Je gebruikt meestal het 10x vergroten oculair. De buis waar het oclulair zit, heet de tubus. Het oculair zit los in de tubus. Houd de microscoop dus nooit ondersteboven, want dan valt het oculair eruit!

Onder de tubus zit de revolver. Dit is een draaibare schijf waarin de onderste lenzen zitten geschroefd. Deze lenzen heten objectieven. Aan de meeste schoolmicroscopen zitten drie objectieven. Het kleinste objectief vergroot meestal 4x, het middelste 10x en het grootste 40x. De vergroting staat op het objectief.

Wanneer je de microscoop verplaatst houdt je het statief en de ondersteun je de voet. Je gebruikt dus twee handen.

Grote schroef

Kleine schroef

Waar moet je een microscoop aan vasthouden?

1. Objectief
2. Oculair
3. Statief
4. Tubus

Kijken met een microscoop

Bij de meeste schoolmicroscopen zitten aan het statief twee schroeven: een grote schroef en een kleine schroef. Door aan deze te draaien, verandert de afstand tussen tafel en objectieven. Als je aan de grote schroef draait verandert de afstand snel; als je aan de kleinste schroef draait verandert de afstand langzaam.

Het voorwerp dat je met de microscoop wilt bekijken heet een preparaat. Je legt het preparaat op de tafel, midden boven de opening. Met de preparaatklem(men) kun je het preparaat vastklemmen. Onder de tafel zit een lampje. Tussen het lampje en de tafel zit een diafragma. Hiermee kun je regelen hoeveel lihct er door de lezen valt. Een diafragma bestaat uit een plastic schijf die je kan ronddraaien om meer of minder licht door te laten.

Grote schroef

Kleine schroef

Preparaat

 datgene wat je onder de microscoop wilt bekijken.

Preparaat

Een preparaat leg je tussen de preparaatklemmen op de tafel van de microscoop.

Wat is een preparaat?

1. Het voorwerp dat je bekijkt onder de microscoop
2. Het voorwerpglas en dekglas onder de microscoop
3. Het voorwerpglas, met voorwerp en dekglas
4. Alle lenzen op de microscoop

objectief 4x, 10x, 40x

oculair 10x

revolver

objectief

oculair

tubus

draaibaar magazijn

houder van het oculair

ooglens, vergroot 10x

lens, vergroot 4x, 10x en 40x

Door welk gedeelte van de microscoop kijk je?

1. diafragma
2. objectief
3. oculair
4. revolver

Vergroting berekenen

Hoe ver je iets vergroot kun je berekenen.

Het oculair heeft een vergroting: meestal 10x

Het objectief kan verschillende vergrotingen hebben, bijvoorbeeld 20x.

Om de juiste vergroting te berekenen:

Oculair maal objectief

Vergeet niet de vergroting te vermelden bij  een biologische tekening van het voorwerp dat je bekijkt onder de microscoop. 

Het objectief
heeft een vergroting van 4x
wat is de totale vergroting bij een oculair van 10x

1. 10x
2. 4x
3. 40x
4. 400x

Microscoop 

Op school kunnen we:

40 x vergroten,

100 x vergroten of 

400 x vergroten. 

Vergroting

Als je een preparaat bekijkt, begin je altijd scherp te stellen bij de kleinste vergroting. Je kunt dan gemakkelijk het voorwerp in het preparaat vinden. Bovendien is dan de kans klein, dat het objectief tegen het preparaat aan komt.

Diafragma

Wat is de functie van het 'diafragma' van de microscoop?

1. het preparaat vergroten
2. hoeveelheid licht te regelen
3. microscoop aan vastpakken
4. microscoop aan/uit zetten

voet

stelschroef

diafragma

tafel

objectief

tubus

Welk onderdeel van de microscoop vind je lastig om te onthouden?

Maak onderdeel A

• revolver
• objectief
• preparaatklemmen
• diafragma
• lampje
• oculair
• statief
• tafel
• grote schroef
• kleine schroef

oculair

statief

tafel

tubus

voet

lamp

kleine schroef

objectief

diafragma

revolver

preparaatklemmen

grote schroef

0

Waar moet je een microscoop aan vasthouden?

1. Objectief
2. Oculair
3. Statief
4. Tubus

Als je een preparaat bekijkt, gebruik je dan het grootste objectief eerst?

1. juist
2. onjuist

Waarvoor gebruik je de kleine schroef van een microscoop?

1. Hiermee beweeg je de tafel omhoog en omlaag
2. Hiermee kun je nauwkeurig scherpstellen
3. Hiermee zet je het preparaat vast
4. Hiermee regel je de hoeveelheid licht

Met deel 10 kun je het beeld nauwkeurig scherpstellen.

1. juist
2. onjuist

Als je niets ziet...

Als je geen beeld krijgt, kan dit de volgende oorzaken hebben.

1. Je hebt de revolver niet goed gedraaid, zodat het objectief niet precies boven het preparaat staat. Bij de meeste microscopen 'klikt' de revolver in de goede stand.

2. Het preparaat ligt niet goed boven de opening in de tafel.

3. Je gebruikt een te sterke vergroting.

4. Het diafragma laat geen licht door.

5. Het lampje staat niet aan. 

Controleer dit voordat je hulp vraagt.

Afsluiten

Hoe ging het?

Hoe vond je het?